ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ

{9 Σεπτεμβρίου 1922 – 30 Μαρτίου 2020}

Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου συμμετέχoντας στις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τον Μανώλη Γλέζο, εξέδωσε το ακόλουθο Ψήφισμα:

     Ύστερα από κάθε μεγάλη απώλεια έρχεται η ώρα του απολογισμού· τί κοινωνικό έργο παρήγαγε και τί ηθικό παράδειγμα  έδωσε με τη ζωή και τη δράση του ο μεγάλος άνδρας;   Επιχειρούμε μ’ αυτό το Ψήφισμα μια δημόσια αποτίμηση της κοινωνικής και πνευματικής  παρακαταθήκης ήρωα της ελληνικής Αντίστασης  Μανώλη Γλέζου, με την πεποίθηση ότι η επιλογή αυτή είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξισορροπήσομε την οδύνη της απώλειας, να συμβάλομε ώστε τα διδάγματά του να γίνουν κοινή συνείδηση, να μην αφήσομε να πάει χαμένος ο αγώνας του.

Ο «πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης», που κατέβασε τη ναζιστική πολεμική σημαία από την Ακρόπολη την τριακοστή-τρίτη μέρα της γερμανικής κατοχής, πέρασε 16 χρόνια της ζωής του στις φυλακές και τις εξορίες. Καταδικάστηκε 28 φορές – τις τρεις σε θάνατο – κι όμως καμιά καταδίκη δεν επικαλείται πράξη βίας από μέρους του, ούτε απειλή ανθρώπινης ζωής. Με γνώμονα το αδιάψευστο πιστοποιητικό που συνθέτουν οι ετυμηγορίες των στρατοδικείων στις πιο σκοτεινές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας μας, προκύπτει ότι ο Μανώλης Γλέζος αγωνίστηκε αποκλειστικά για ιδέες και αξίες, ποτέ για ιδιοτελείς σκοπούς. 

Αγωνίστηκε πάντοτε ασυμβίβαστα, με απαράμιλλη  -και «ενοχλητική»- συνειδησιακή εγρήγορση, με τη γραφίδα του και με το λόγο, για ό,τι θεωρούσε καλό για το λαό του και για όλους τους λαούς, ενάντια σε ό,τι θεωρούσε άδικο ή επιζήμιο για τον άνθρωπο και την ανθρωποσύνη του.

 Όσοι τον γνώρισαν από κοντά ξέρουν ότι ποτέ δεν επέτρεψε οι όποιες ιδεολογικές διαφορές να τον παρασύρουν σε προσωπική αντιπαλότητα και μίσος απέναντι σε άτομα ή κοινωνικές ομάδες, υποθετικούς, συμβατικούς ή και πραγματικούς εκπροσώπους των κατεστημένων εξουσιών. Συνεπής προς το διαχρονικό ελληνικό πρότυπο του Ήρωα-Προμάχου, έσπευδε, σε κάθε κρίσιμη στιγμή, να υπερασπίσει την ανθρώπινη κοινότητα απέναντι σε κάθε απειλή· έτοιμος να θυσιαστεί αυτός για να ζήσουν οι άλλοι, όχι να θυσιάσει τους άλλους για να ζήσει αυτός. Από τα εφηβικά του χρόνια ως τα βαθιά γεράματα, ο Μανώλης Γλέζος επέμενε σταθερά κι εξακολουθητικά να δικαιώνει τον αντιστασιακό (και μη-επιθετικό) χαρακτήρα της ελληνικής ηρωικής παράδοσης. Και είχε το μεγαλείο να παίρνει απάνω του τις ανεπάρκειες και τις αδυναμίες των άλλων, βγαίνοντας και ζητώντας συγνώμη από τον ελληνικό λαό!

Έτσι, μας έμαθε, μ’ ένα εμπράγματο υπόδειγμα ζωής, την απλή αλήθεια, ότι αριστερός κοινωνικός αγωνιστής, είναι αυτός που – ανεξάρτητα από ιδεολογική ένταξη ή κομματική ταυτότητα – βρίσκει την ευτυχία του στο να προσφέρει στους άλλους, όχι να  παίρνει ή ν’ αρπάζει· αυτός που κερδίζει την αναγνώριση ευεργετώντας το σύνολο, όχι ασκώντας βία εις βάρος του. Μας έμαθε ακόμη ότι η οικουμενική συνείδηση είναι προέκταση και όχι αναίρεση του πατριωτισμού. Και ότι ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός που σκέφτεται με το δικό του μυαλό κι όχι σύμφωνα με τις κομματικές επιταγές ή τις «προκάτ συνταγές» που επιβάλλουν οι εκάστοτε σκοπιμότητες της διεθνούς αγοράς των ιδεών.  Μας έμαθε, τέλος, ότι ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι αυτός που μετέχει ενεργά τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη, που συνδιαμορφώνει ως πνευματικός δημιουργός τις αξίες που θα πραγματώσει ως κοινωνικός αγωνιστής. Αρκεί να θυμηθούμε το πλούσιο συγγραφικό του έργο, που εκτείνεται σε στρατηγικούς τομείς: της ιστορικής μνήμης [«Εθνική Αντίσταση 1940-1945, δύο τόμοι, 2006. - Από τη δικτατορία στη δημοκρατία, 1974. - Και ένα Μάρκο να ήταν...Οι οφειλές της Γερμανίας στην Ελλάδα, 2012, κ.ά.], της γλώσσας και της ποιητικής δημιουργίας [Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης στη γλώσσα, 1977. - Νέκυιαι Ωδαί, 2013. – Στα Κυκλαδονήσια η αίσθηση στο φως στιχουργεί, 2015], της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση αλλά και της επιστημονικής μελέτης σε συναφείς τομείς, της ανθρωπογεωγραφίας, της γεωλογίας, της διαχείρισης υδάτινων πόρων [Ο άνθρωπος και η φύση, 2002. - Η συνείδηση της πετραίας γης, 1997. - Ύδωρ, Αύρα, Νερό, 2001 κ.ά.].

Αυτός είναι ο νέος εθνικός μας ήρωας, του 20ού και 21ου αιώνα· ο οποίος, κοντά στη διεθνή συμπαράσταση που ξεσήκωσαν οι θανατικές του καταδίκες (Σαρλ ντε Γκώλ, Πωλ Μπονκούρ, Πάμπλο Πικάσσο, Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Αλμπέρ Καμύ) και τη διεθνή αναγνώριση των αγώνων του (Χρυσό μετάλλιο Ζολιό Κιουρί του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, 1959. – Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη, 1962), κέρδισε το σεβασμό και την αγάπη όλων των Ελλήνων, πέρα από ιδεολογικές διαφορές. Ακόμη και με το θάνατο, όπως και με τη ζωή του, κατάφερε να ενώσει τον Ελληνισμό σε μια πολύτιμη ομοψυχία.

Είχε δίκιο που έλεγε «δε θα γλιτώσετε ποτέ από μένα».  Το θέλομε και το ελπίζομε, να ζει για πάντα μέσα στην ψυχή μας, ως η φωνή της διαχρονικής πολιτισμικής μας συνείδησης, που θα μας θερμαίνει και θα μας εμπνέει.  ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ!

 Τετάρτη, 1 Απριλίου 2020