ΣΗΜΕΙΩΣΗ
ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ : Γράφει ο Γιώργος
Σημαιοφορίδης στην μνημειώδη έκδοση «Αττικό τοπίο και περιβάλλον» (Έκδοση Υπουργείου Πολιτισμού, 1989), σχετικά
με την επιτροπή που το 1954 εκδίδει το πρώτο «Ψήφισμα Προστασίας του
Ελληνικού Τοπίου : «…η Ελληνική φύσις και το Ελληνικόν τοπίον αποτελούν εθνικόν
θησαυρόν ανήκοντα εις το σύνολον, ο οποίος δεν πρέπει ουδέ καν να βλάπτεται και
ο οποίος εν τούτοις έχει υποστή σημαντικάς καταστροφάς….» Στις 8 Μαϊου 1954 ο Πικιώνης, μέλος της συγκεκριμένης
επιτροπής μαζί τον Προβελέγγιο, τον Βαγιανό κ.ά, εκφωνεί τον γνωστό λόγο «Γαίας ατίμωσις» , που
αναφέρεται αποκλειστικά στο αττικό τοπίο. Με την ευκαιρία της επετείου του θανάτου του
Πικιώνη (28 Αυγούστου 1968), μπορούμε κι εμείς να στοχαστούμε την υπόθεση του
τοπίου, κατανοώντας την οργανική του σχέση με τη «λειτουργικότητα» της φύσης.
Διαφορετικά, η ενασχόληση με το έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα έχει απλώς νεκροφιλικό χαρακτήρα.
Γ.Σχ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΠΙΚΙΩΝΗΣ
Γεννήθηκε το 1887 στον Πειραιά. Το 1906 γίνεται ο πρώτος
μαθητής του Κ.Παρθένη ενώ το 1908 παίρνει το δίπλωμα του Πολιτικού Μηχανικού
από το ΕΜΠ. Φεύγει για το Μόναχο και στη συνέχεια για το Παρίσι, όπου σπουδάζει
σχέδιο και ζωγραφική στην Académie de la grande Chaumiére. Παράλληλα γράφεται
στο εργαστήριο του αρχιτέκτονα G. Chifflot και παρακολουθεί το μάθημα των
αρχιτεκτονικών συνθέσεων στην École des Beaux Arts. Το 1912 επιστρέφει στην
Ελλάδα και αρχίζει τις πρώτες μελέτες για την αρχιτεκτονική της νεοελληνικής
παράδοσης. Το 1921 διορίζεται Επιμελητής του Καθηγητή Α.Ορλάνδου στο μάθημα της
Μορφολογίας της Αρχιτεκτονικής και Ρυθμολογίας όπου παραμένει μέχρι τα μέσα του
1923. Το 1925 ονομάζεται έκτακτος Καθηγητής του Ε.Μ.Π. στην έδρα της
Διακοσμητικής. Το 1930 μονιμοποιείται στην ίδια Έδρα. Το 1958 συνταξιοδοτείται.
Το 1966 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (τάξη Γραμμάτων και
Τεχνών) στην Έδρα της Αρχιτεκτονικής. Πεθαίνει τον Αύγουστο του 1968.
*******
Ο Δημήτρης Πικιώνης ήταν ένας άνθρωπος
μοναχικός και για ορισμένους περίεργος, που πέρασε ήσυχα τη ζωή του
σχεδιάζοντας ασταμάτητα και διδάσκοντας στο Πολυτεχνείο.
Στα γραπτά, στη ζωγραφική, στα λιγοστά
κτίρια και στις υπαίθριες διαμορφώσεις που μελέτησε, αποκαλύπτει έναν κόσμο
μελαγχολικό και σκιρτήματα φυσιολατρίας.
Στην πραγματικότητα όμως ήταν κάτι πιο
σύνθετο: ένας αρχιτέκτονας-στοχαστής (ο Αρης Προβελέγγιος έλεγε πως είχε
αποστηθίσει ολόκληρα κομμάτια του Αισχύλου) που δοκίμασε μια μορφή ασκητείας
στην κατάκτηση της «αυθεντικότητας» και πάνω απ' όλα έβαζε την μεγάλη του
αγάπη, τη ζωγραφική.