ΑΣΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ ΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙΡΟΥ

Του Γιάννη Σχίζα

Αυτές τις εβδομάδες , το οτιδήποτε ξεφεύγει των στερεότυπων μιας συζήτησης για  τα προβλήματά του  κορωνοϊού,  φαίνεται αδύνατο ή πολύ δύσκολο. Για τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού ακόμη και η προβληματική  για τις σούβλες    κινείται πλέον  στη σφαίρα της φαντασίας και της ευχής :  Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θα’ ναι !

Αυτό είναι παράπλευρη ωφέλεια  για τους χοληστερινούχους , τους φορείς τριγλικεριδίων, τους  υπερτασικούς, αλλά υπάρχουν και  άλλα οφέλη.  Ας μας επιτραπεί να συζητήσουμε για  εκείνα που αφορούν την εμφάνιση, το «φαίνεσθαι» της πόλης : Το τοπίο  των τοίχων και των επιφανειών  παραμένει αλώβητο από επεμβάσεις, γιατί  και αυτοί οι «καλλιτέχνες»  των επεμβάσεων είναι κλειδωμένοι, γιατί  υπάρχει  γενικό μορατότιουμ.

 Φυσικά από αυτό τον συλλογισμό  πρέπει να εξαιρέσουμε τους καλλιτέχνες που πραγματικά διακοσμούν την Αθήνα και τις άλλες ελληνικές πόλεις :  Τον  Αλέκο Σκουταριώτη, τον  ΙΝΟ, τον Βαγγέλη Χούρσογλου, τον  Παύλο Τσάκωνα και  άλλους.

Έστω και υπό συνθήκες κορωνοϊού,  η συζήτηση για το τοπίο της πόλης  δεν είναι ένας  «Εστετισμός», ένας  αναχωρητισμός από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας: Αντίθετα είναι μια ευκαιρία να  ειδωθεί   το «φαίνεσθαι» της   πόλης  σε συνάρτηση με τις λειτουργίες της – η μορφή είναι αντίστοιχη με τη λειτουργία! - για να διατυπωθεί μια νέου τύπου διαβάθμιση της προστασίας του χώρου : Και μάλιστα με βάση τη θέση ότι η προστασία δεν πρέπει να  αφορά μόνο ορισμένους χωρικούς θύλακες, αλλά την ολότητα των αστικών περιοχών .

Το τοπίο διεγείρει μια συζήτηση που μπορεί να είναι κάτι διαφορετικό  από ένα χαβαλέ θεωρητικολογίας και αοριστολογιών : Που μπορεί να  αναβαθμίζει τη μέση δημόσια αισθητική, να έρχεται σε ρήξη με τη λογική της χλιδής . Η ομορφιά ενδεχομένως να μην αρκεί «για να   σώσει  τον κόσμο» – κατά  πως έλεγε ο Ντοστογιέφσκυ -  όμως  μπορεί  να περισώσει κάποια σημαντικά στοιχεία ποιότητας ζωής στη χώρα μας….

Στο διαδίκτυο βλέπω ότι ο Edgar Mueller ασκεί τέχνη παράγοντας «εικονικές» τρισδιάστατες όψεις στο επίπεδο του δρόμου, ενώ  στο  Ohio της  Αμερικής ο   Eric Grohe Miller παραλαμβάνει «τυπικές» όψεις κτιρίων που δεν εκπέμπουν κανένα νόημα, για να τους προσδώσει ενδιαφέρον  και γοητεία. Μέσα από τέτοιες παρεμβάσεις τα διάφορα σημεία της πόλης αποκτούν ταυτότητα και ανοίγουν  την όρεξη   για άλλες αισθητικές παρεμβάσεις.

Η όμορφη πόλη είναι καλός αγωγός της κίνησης πεζών…Αυτή την σκέψη , συν το  ότι θα γλυτώσουμε από την πόλη-κουασιμόδο, θα την κρατήσουμε για μετά …

ΑΥΓΗ 17.4.2020