Το Ειδικό Χωροταξικό των ΑΠΕ και οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

του Στέφανου Σταμέλλου 

Πολλοί είναι αυτοί που αναφέρονται με όχι καλά λόγια - αν όχι με τα χειρότερα - για το Ειδικό Χωροταξικό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η κυβέρνηση όμως συνεχίζει να το χρησιμοποιεί και να μην προχωράει στην αναθεώρηση του. Η λογική τι λέει: μια χώρα που σέβεται και θέλει να αξιοποιεί σωστά τις παραμέτρους, που συνθέτουν τη βιώσιμη ανάπτυξη/πρόοδο, παρακολουθεί διαρκώς τις εξελίξεις και αναθεωρεί τα δεδομένα, κατά τακτά διαστήματα, με βάση την εμπειρία και τα συμπεράσματα της επιστήμης και της κοινωνίας.

Τα λέω αυτά γιατί η ρίζα των κακών και του προβλήματος με τους Αιολικούς Σταθμούς, που έχει ξεσηκώσει ποικίλες αντιδράσεις σε όλη τη χώρα, φαίνεται ότι είναι τελικά το Ειδικό Χωροταξικό. Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό του; Θεωρεί ως αποκλειστικό κριτήριο της χωροθέτησης το αιολικό δυναμικό. Αγνοεί έτσι μια σειρά άλλες παραμέτρους, όπως είναι οι αναπτυξιακές παράμετροι, αλλά και οι πολιτιστικές και οι κοινωνικές της κάθε περιοχής.  Αγνοεί το ανάγλυφο χωροθετώντας σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 2.000 μέτρων!.  Αγνοεί τις επιπτώσεις στο τοπίο και τις Διεθνείς Συμβάσεις για το Τοπίο. Αντιγράφει τις πρακτικές άλλων χωρών χωρίς να τις εξειδικεύει στις ελληνικές τοπικές συνθήκες, αγνοώντας παράλληλα τις πρακτικές τους σε ό, τι αφορά στα υψόμετρα, ενώ υπάρχει άφθονη ευρωπαϊκή εμπειρία. Επιτρέπει την εγκατάσταση σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις αγνοώντας το άρθρο 24 του Συντάγματος και το πολύ γνωστό σε όλους: «άπαξ δάσος, πάντα δάσος», προκρίνοντας το «δημόσιο συμφέρον» έναντι της φύσης!. Ένα δημόσιο συμφέρον, που γίνεται λάστιχο κάθε φορά, κυρίως με βάση τα οικονομικά, και μόνο, συμφέροντα των εταιρειών. Δεν εξετάζει τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις σε μια περιοχή με την ύπαρξη και άλλων Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), επιτρέποντας αυτό που λέμε “σκόπιμο κατακερματισμό” των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Και τέλος, το σπουδαιότερο, επιτρέπει την εγκατάσταση αιολικών σταθμών σε περιοχές NATURA και σε Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά αγνοώντας τις καταγγελίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κακοδιαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών και της Βιοποικιλότητας.

Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Οι ΜΠΕ των έργων ΑΣΠΗΕ συνήθως εμφανίζουν ελλειμματική έως μηδενική γνώση των τοπικών συνθηκών, λες και αυτό είναι κάτι το ασήμαντο. Κατά κοινή επίσης ομολογία, οι περισσότερες ΜΠΕ είναι αντιγραφές και συρραφές από άλλες ήδη εγκεκριμένες. Απουσιάζει η ουσιαστική αξιολόγηση του τοπίου και η εξειδικευμένη ανάλυση της ιδιαιτερότητας του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων. Έτσι εμφανίζονται προβληματικές μελέτες τοπογραφικές και γεωλογικές, και ψεύτικοι ισχυρισμοί που πολλές φορές προσβάλλουν και την κοινή λογική. Το σημαντικό βέβαια είναι ότι όλα αυτά γίνονται κάτω από το πρίσμα της πολιτικής χειραγώγησης - ιδιαίτερα σήμερα - και της πίεσης, η οποία ασκείται ποικιλοτρόπως, σε συνδυασμό με την ολιγωρία σωστού ελέγχου εκ μέρους των αρμοδίων υπηρεσιών. Αυτά τα φαινόμενα θα ενταθούν το επόμενο διάστημα, αν λάβουμε υπόψη μας το περιεχόμενο του περιβόητου Περιβαλλοντικού Νομοσχεδίου, που ολοκληρώνεται εν μέσω κορωναϊού.

 

Έτσι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων υποτιμούνται. Υποτιμάται το γυμνό αλπικό τοπίο με τον ισχυρισμό ότι αυτό έχει ασήμαντη περιβαλλοντική και αισθητική αξία. Αγνοούνται οι κλίσεις του εδάφους, η αστάθεια των εδαφών και το ανάγλυφο, ιδιαίτερα για τα έργα οδοποιίας –με πλάτος δρόμων πάνω από 10 μέτρα- και τα άλλα συνοδά έργα.  Αγνοούνται οι επιπτώσεις από τις γραμμές μεταφοράς.

Ένα σημαντικό στοιχείο των επιπτώσεων, που αγνοείται επίσης, αφορά στην υδρολογία και τη διαχείριση του υδάτινου πλούτου της περιοχής. Τα έργα στις ορεινές αυτές εκτάσεις και στα υψόμετρα, αναμφισβήτητα αναστατώνουν και ανατρέπουν την κίνηση του νερού και την αποθήκευση στον υπόγειο υδροφόρο. Η οδοποιία, η τσιμεντοποίηση μιας σημαντικής έκτασης για τις βάσεις των α/γ και η δημιουργία μακροχρόνια νέων ρεμάτων με νέες κοίτες, αντικειμενικά ανατρέπουν τα υδρολογικά δεδομένα της περιοχής, όσο κι αν θέλουν οι αρμόδιοι να αποφεύγουν να αναφέρονται σ’ αυτά. Αυτά όλα συνοδεύονται με την κοπή χιλιάδων δέντρων για τα έργα οδοποιίας και των γραμμών μεταφοράς. Εν κατακλείδι, έχουμε μια δραστική αλλαγή χρήσεων της γης μειώνοντας την προστιθέμενη αξία του περιβάλλοντος σε σχέση με της ήπιες μορφές ανάπτυξης.

Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: ΓΙΑΤΙ; Γιατί καθυστερεί η αναθεώρηση και γιατί δεν ξεκινάει η συζήτηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ; Ποιες είναι οι σκοπιμότητες και τι θέλουν να εξυπηρετήσουν;

Λαμία, Απρίλης 2020

Στέφανος Σταμέλλος

http://www.e-ecology.gr

https://www.facebook.com/stefanos.stamellos

Υ.Γ. Αξίζει να διαβάσει κανείς -συνημμένα- τη γνωμοδότηση, το 2007, της Γενικής Δ/νσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, του αείμνηστου δασάρχη Γιώργου Ντούρου, στο σχέδιο, τότε, του Εθνικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α – ΑΠΕ). Είναι η αρμόδια αρχή για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα δάση και στις δασικές εκτάσεις.  Οι απόψεις της αγνοήθηκαν είναι αλήθεια. Κάπως έτσι φθάσαμε και ως εδώ.