Προσπαθώ να δημιουργήσω θησαυροφυλάκια του αρχιτεκτονικού πνεύματος

Στον Ινδό Μπαλκρίσνα Ντόσι το "Νόμπελ" Αρχιτεκτονικής

Ευχάριστη έκπληξη η φετινή απονομή του βραβείου Πρίτσκερ, του θεωρούμενου και ως «Νόμπελ» της Αρχιτεκτονικής, στον σπουδαίο Ινδό αρχιτέκτονα Μπαλκρίσνα Ντόσι, έρχεται έστω και για λίγο, όσο διαρκεί ο αντίκτυπος μιας είδησης, να επαναφέρει την επί χρόνια απολεσθείσα ισορροπία στη σχέση της αρχιτεκτονικής με το φυσικό και ανθρώπινο. Γιατί αυτό υπερασπίστηκε σε όλο του το έργο ο 90χρονος Ντόσι.

Στον αντίποδα της αρχιτεκτονικής των σταρ, που ανθεί τα τελευταία χρόνια, ο Ντόσι επέλεξε και ως στάση ζωής να εντάξει στο έργο του πολύτιμα στοιχεία της αρχιτεκτονικής παράδοσης από την οποία προέρχεται σε παραλληλία με τον μοντερνισμό, ακολουθώντας το δόγμα του δασκάλου του Λε Κορμπιζιέ, πλάι στον οποίο μαθήτευσε τη δεκαετία του 1950 και στον οποίο αφιέρωσε το βραβείο του.

«Χρωστάω αυτό το βραβείο στον γκουρού μου Λε Κορμπιζιέ. Οι διδαχές του με οδήγησαν στην αμφισβήτηση της ταυτότητας και με ώθησαν να ανακαλύψω νέες σύγχρονες εκφράσεις για ένα βιώσιμο ολιστικό περιβάλλον»

σημείωσε μόλις πληροφορήθηκε τη βράβευσή του και αποτυπώνοντας τη στάση του απέναντι στην επιστήμη - τέχνη του συμπλήρωσε: «Προσπαθώ να δημιουργήσω θησαυροφυλάκια του αρχιτεκτονικού πνεύματος. Τα έργα μου είναι μια επέκταση της ζωής μου, της φιλοσοφίας και των ονείρων μου».

Από την πλευρά της η κριτική επιτροπή του σημαντικού αυτού βραβείου, μέλη της οποίας είναι οι Ρίτσαρντ Ρότζερς, Σεζίμα Καζούγιο, Γκλεν Μερκάτ και Μάρθα Θορν, επισημαίνει στο σκεπτικό βράβευσης πως «ο Μπαλκρίσνα Ντόσι δημιούργησε πάντα μια αρχιτεκτονική που είναι σοβαρή, ποτέ φανταστική ή ακολουθώντας τις τάσεις. Με βαθιά αίσθηση ευθύνης και επιθυμία να συνεισφέρει στη χώρα του και τους ανθρώπους του μέσω υψηλής ποιότητας, αυθεντικής αρχιτεκτονικής, δημιούργησε έργα για δημόσιες διοικήσεις και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα και κατοικίες για ιδιώτες, μεταξύ άλλων».

Ο Ντόσι, που έγινε ο πρώτος Ινδός αρχιτέκτονας αποδέκτης του σημαντικού αυτού βραβείου, γεννήθηκε στο Πούνε το 1927 και μετά την αποφοίτησή του από το Sir jj School of Art, στη Βομβάη, ταξίδεψε στην Ευρώπη και ξεκίνησε την αρχιτεκτονική του πορεία στο γραφείο του Λε Κορμπιζιέ στο Παρίσι με τον οποίο αργότερα συνεργάστηκε επιβλέποντας την κατασκευή μερικών από τα βασικά έργα του μέντορά του στο Chandigarh και το Ahmedabad.

Ορισμένα από τα έργα του περιλαμβάνουν τη Σχολή Αρχιτεκτονικής Αχμενταμπάντ (1966), την οποία σχεδίασε και ίδρυσε, το θολωτό κτίσμα που δημιούργησε για το στούντιο του Vastu-Shilpa το 1981 και την πειραματική του «σπηλιά», όπως η περίφημη κυψελωτή γκαλερί Amdavad ni Gufa (1995). Το 1989 σχεδίασε το Aranya Low Cost Housing, ένα λαβυρινθικό συγκρότημα εργατικών πολυκατοικιών που παρέχει οικονομικά προσιτές κατοικίες για 80.000 άτομα στο Indore, στις οποίες είναι εμφανή τα μοντερνιστικά στοιχεία.

Το διεθνές αρχιτεκτονικό Βραβείο Πρίτσκερ απονέμεται ετησίως σε εν ζωή αρχιτέκτονες από το Ίδρυμα Χάιατ και θεωρείται το κορυφαίο στον κόσμο για την τέχνη αυτή. Καθιερώθηκε το 1979 από τον Τζέι Α. Πρίτσκερ και τη σύζυγό του Σίντι και έκτοτε χρηματοδοτείται από την οικογένεια. Ο νικητής λαμβάνει το ποσό των 100.000 δολαρίων ΗΠΑ, όμως η φήμη που αποκτά είναι σπουδαιότερη. Στην περίπτωση του Ινδού αρχιτέκτονα η φήμη του προηγείται του βραβείου.

Ο Ντόσι θα παραλάβει το βραβείο του στο Μουσείο Aga Khan του Τορόντο στις 16 Μαΐου 2018. Πέρυσι το βραβείο απονεμήθηκε στους Καταλανούς Ραφαέλ Αράντα, Κάρμε Πιζέμ και Ραμόν Βιάλτα, ιδρυτές της ισπανικής RCR Arquitectes, ενώ κατά καιρούς έχουν τιμηθεί οι Αλεχάντρο Αραβένα, Φράι Ότο, Εντουάρντο Σόουτο ντι Μόουρα, Ζάχα Χαντίντ, Καζούο Σετζίμα και Ριούε Νισιζάου κ.ά.