Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΟΣΜΩΝ

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 31.3.2ο18

Η άνοιξη ήλθε, το Πάσχα ως γιορτή πασχαλιάτικη έρχεται  κι αυτό. Έρχονται οι ωραίες οσμές της Άνοιξης, έρχεται η μυρωδιά της νεραντζιάς -   που όντας ένα δέντρο «άχρηστο» μπορεί τουλάχιστον  να προσδίδει στο μικροπεριβάλλον του μια αιθέρια αίσθηση ευοσμίας. Στο «Θαύμα της Καισαριανής»  ο Παπαδιαμάντης γράφει για το νερό μιας μικρής πηγής, πάνω από το Μοναστηρι της Καισαριανής , για να περιγράψει την κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Παρασκευής : «Μοσχοβολούσε ο τόπος από θυμάρια, σχοίνους και άγριο δυόσμο. Κόσμος ένα πλήθος, γυναίκες ένα σωρό, άνδρες πολλοί και παιδιά ένα μελίσσι, άλλοι ορθοί, άλλοι καθισμένοι, μερικοί άρρωστοι από διάφορες ασθένειες, μισεροί και σακατεμένοι, βρίσκονταν εκεί και έκαναν το σταυρό τους….Το νερό ήταν δροσερό, γλυκό νερό, αγίασμα. Είχε μια δροσούλα και μια μοσκοβολιά που δεν ξανάγινε».

Η ευοσμία των πόλεων είναι ένα ζητούμενο, όμως αυτό προσκρούει στην αστική κατάσταση – πολύ μπετόν, πολύ τσιμέντο, λίγη βλάστηση:Αυτό πάντως δεν αποκλείει διάφορες «ιδιωτικές» πηγές της ευοσμίας. Έχω υπόψη μου την χήρα του Τσάρλς Μπουκόφσκι, μούσα  αυτού του τρομερού παιδιού της αμερικάνικης λογοτεχνίας, που προ ετών δήλωσε στα μίντια με αφορμή μια έκθεση αφιερωμένη στον  άντρα της : «Αισθάνομαι ακόμη τη μυρωδιά του Χανκ(Μπουκόφσκι). Είναι σαν να ζώ πραγματικά με ένα φάντασμα» .

Πάντως  όταν αναφερόμαστε  στις δημόσιες οσμές  ανακαλώ στη μνήμη  μου ένα ποίημα του Βασίλη Πή: «Οι μυρωδιές του μέλλοντος με ελκύουν - Κι οι θόρυβοι όταν έρχονται - Από τα σύννεφα σκόνης που σηκώνουν- Πως μ’ αρέσουν αυτές οι μυρωδιές -Που αφήνουν πάντα έντονη οσμή -Και μια βαθιά γλυκιά απόλαυση - Ερωτευτείτε μιαν απροσδόκητη στιγμή- Σαν ένα δώρο ακριβό που δεν περιμένατε….»( Από τη συλλογή «Μυθογραφία», εκδόσεις Γαβριηλίδη).

Στο βιβλίο  «Άρωμα» που γυρίστηκε και ταινία, ο Πατρίκ  Ζισκίντ σκιαγραφεί μια μεταφυσική και καθόλου πολεοδομική  ιδέα περί οσμής.. Το αντίθετο συμβαίνει κάποιες φορές με υπαιτιότητα της βιομηχανίας : Πριν από μερικά χρόνια, « ένα  σύννεφο ακίνδυνου αερίου που μυρίζει σαν «κλούβιο αβγό, ιδρώτας και σκόρδο» διέρρευσε … από εργοστάσιο στη Ρουέν και διέσχισε τη Μάγχη… προκαλώντας πονοκεφάλους, ναυτία και ανησυχία στο πέρασμά της.Η ιδιοκτήτρια του εργοστασίου Lubrizol France… ανακοίνωσε ότι το αέριο είναι μερκαπτάνη, γνωστή και ως μεθανοθειόλη, μια άχρωμη και ακίνδυνη ουσία…»

Η πόλη είναι ικανή για το καλύτερο και το χειρότερο, είναι εύοσμη και δύσοσμη: Αρκεί να θυμηθούμε το υπαίθριο κατούρημα παλιότερων εποχών, που μετέτρεπε την οδό Τοσίτσα στην πιο δύσοσμη περιοχή  των Αθηνών…