Ο ρόλος των πράσινων ζωνών για τις πόλεις

του Μάνου Κάππα 
Οι πράσινες ζώνες αναπτύσσονται σε ανοικτούς χώρους γύρω από αστικές περιοχές, συνήθως σε μητροπολιτικές περιοχές. Χρησιμεύουν επίσης ως προστασία κατά της αστικής εξάπλωσης. Η πολιτική των πράσινων ζωνών ενθαρρύνει τους σχεδιαστές να ανακυκλώνουν εγκαταλελειμμένες επιφάνειες και να εντείνουν την ανάπτυξη σε περιορισμένες περιοχές. Προστατεύουν επίσης τους φυσικούς πόρους, όπως οι γεωργικές, δασικές, ψυχαγωγικές και οικοσυστημικές λειτουργίες στην υπηρεσία των μητροπολιτικών περιοχών.

Στη Γερμανία, η πολιτική των πράσινων ζωνών ενσωματώνεται στα περιφερειακά σχέδια. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναθέτει την ευθύνη σχεδιασμού στις περιφέρειες που μπορούν να αποφασίσουν για την αυστηρότητα της πολιτικής τους.
Μια μελέτη του «ILS - Ερευνητικό Ινστιτούτο Περιφερειακής και Αστικής Ανάπτυξης, χρησιμοποίησε στοιχεία από τις περιφερειακές αρχές σχεδιασμού και η εθνική βάση δεδομένων με τη χρήση του Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS) για να χαρτογραφήσει τις ζώνες και τα όρια των αστικών περιοχών.
Ανακάλυψαν, το 2011, ότι 59 από τα 96 γερμανικά περιφερειακά σχέδια είχαν πράσινες ζώνες ως μέρος των κανονιστικών τους σχεδίων. Η αυστηρότητα της πολιτικής, ωστόσο, κυμάνθηκαν: ήταν σφιχτά για κάποιους, ενώ σε άλλες οι ζώνες θεωρήθηκαν μόνο σε αναπτυξιακές δράσεις.
Οι ερευνητές έχουν διερευνήσει περαιτέρω την αποτελεσματικότητα των τεσσάρων περιφερειακών σχεδίων (Ντίσελντορφ, Ανόβερο, Στουτγάρδη και Mittelhessen). Μεταξύ αυτών των τεσσάρων, υπήρχαν μεγάλες αποκλίσεις στην έκταση των πράσινων ζωνών και στον τρόπο με τον οποίο προσαρμόστηκαν. Για παράδειγμα, εκείνες της περιοχής που καλύπτει Hannover 229 km square (περίπου 10% συνολική dell'aerea υπόγειο) και 1327 τετραγωνικά χιλιόμετρα (25 συνολικά μητροπολιτική περιοχή) στην περιοχή του Dusseldorf. Αυτή η περιοχή της Στουτγάρδης σχεδόν αποτελείται μόνο σε εξωτερικούς χώρους, ενώ στο Ντίσελντορφ περιλαμβάνονται μικρές αστικές περιοχές (όπως τα μικρά χωριά, με περίπου 2000 κατοίκους). Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το πράσινο ζώνες προσθέτουν αξία στο σύνολο της πολιτικής προγραμματισμού, όπως φαίνεται πραγματική αποτελεσματικότητα στην διατήρηση των ανοιχτών χώρων που εμπίπτουν. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνουν πάντα την ανάπτυξη αστικών ή προαστιακών περιοχών.

Είχαν, επίσης, υπολογίζονται οι αλλαγές στη χρήση γης από το 2000 έως το 20120, μέσα από τη σχέση μεταξύ των πράσινων ζωνών, η αστικοποίηση, η δημογραφική αλλαγή και την απασχόληση.
Οι ανησυχίες αυτές οφείλονται σε «τυχαία αύξηση των τιμών των κατοικιών στο κέντρο της πόλης που οδηγεί για να ωθήσει την ανάπτυξη σε περιοχές που γειτνιάζουν με να πρέπει να πράσινων ζωνών είναι λιγότεροι περιορισμοί λόγω του πολιτικού σχεδιασμού. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι οι υψηλότερες τιμές των αστικών γαιών ωθούν την οικονομία, τη βιομηχανία και τους ανθρώπους σε πιο χρήσιμους χώρους γης.

Διαπιστώθηκε ότι στην πόλη που περιβάλλεται εξ ολοκλήρου από τους χώρους πρασίνου υπήρξε μια πιο συγκεντρωμένη αστική ανάπτυξη, ώστε να περιοριστεί η αστική επέκταση σε σύγκριση με άλλες παρόμοιες περιοχές. Η συσχέτιση, ωστόσο, ήταν μάλλον αδύναμη και θα μπορούσε να εξηγηθεί από την ετερογένεια των δειγμάτων. Οι ερευνητές εικάζουν ότι η διαχείριση του εδάφους στις γερμανικές πολιτικές αφήνει συχνά αρκετό περιθώριο για ανάπτυξη, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει αυτά τα αποτελέσματα. Σημειώνουν ότι η μείωση του πληθυσμού και η οικονομική συρρίκνωση δεν συμπίπτουν απαραίτητα με τη μείωση της κατανάλωσης γης στην αστική ανάπτυξη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, σε ένα αποκεντρωμένο σχεδιασμό, πολλές κοινότητες που επιδιώκουν να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση μπορεί να αποφασίσει να διαθέσει πράσινη γη ζώνη τους για την αστική ανάπτυξη, προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη νέων. Εάν οι πολιτικές αυτές δεν κατάφεραν να προσελκύσουν νέους κατοίκους, το αποτέλεσμα θα ήταν μια περαιτέρω μείωση της αστικής πυκνότητας.

Με βάση τα ευρήματά τους, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επιτυχία της αστικής ανάπτυξης θα μπορούσε:
- Διασφάλιση ότι οι πολεοδομικές αρχές να επανεξετάσουν τη σχέση μεταξύ της διαχείρισης της γης σε περιφερειακό επίπεδο και τη ζήτηση, με βάση την τακτική δημογραφική και την απασχόληση προβλέψεις, να προωθήσει την πιο αποτελεσματική χρήση του χώρου.
- Χρησιμοποιήστε ένα συνδυασμό των «αρνητικών πράξεων» (με εξαίρεση, για παράδειγμα, η γη που χρησιμοποιείται από την αστικοποίηση) και μέσα σχεδιασμού «θετική» (για παράδειγμα, ρυθμίζοντας τη θέση και την έκταση της αστικής ανάπτυξης), όπως τη ρύθμιση και άμεσα το ποσό των περιοχών που προορίζονται για ανάπτυξη εκτός του αστικού πυρήνα. Οι ποσοτικοί στόχοι μπορούν να προσαρμοστούν, καθορίζοντας ένα ανώτατο όριο για την ποσότητα της γης που μπορεί να μετατραπεί σε αστικές χρήσεις σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.
- Δημιουργία σχεδίων ανάπτυξης και ελέγχου σε μια μεγάλη περιοχή ώστε να αποφευχθεί η αύξηση των εξελίξεων σε λιγότερο ελεγχόμενες περιοχές.

- Ανάπτυξη διαφορετικών στρατηγικών για τη διατήρηση των πόλεων ως ευημερούμενων και ζωντανών θέσεων σε μια εποχή μετα-αστικής ανάπτυξης, χωρίς να ενθαρρύνεται το φαινόμενο της «καθυστέρησης χωρίς ανάπτυξη».
Συνολικά, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η ανάλυσή τους δείχνει ότι οι πράσινες ζώνες στη Γερμανία είναι χρήσιμες για την προστασία πολύτιμων φυσικών πόρων, αλλά δεν φαίνονται εξίσου αποτελεσματικές στον περιορισμό των αστικών υποτροπών.