Ινστιτούτο Συνεταιριστικών Ερευνών & Μελετών-ΙΣΕΜ

Κυκλοφόρησε το 16^ο Τεύχος (Δεκ 2018) του ηλεκτρονικού μηνιαίου περιοδικού «Κοινωνική Οικονομία» του ΙΣΕΜ με 228 σελίδες (http://isem-journal.blogspot.com/p/blog-page_18.html). Το τεύχος συντίθεται από το 1. Σημείωμα της Έκδοσης, το 2. Συμβούλιο της Έκδοσης, το 3. Επιστημονικές Εργασίες, το 4. Αξιόλογα Κείμενα, το 5. Νομοθεσία, το 6. Περίληψη ανακοινώσεων, το 7. Σχόλια - Προτάσεις και το 8. Βιβλία

Στο Σημείωμα Έκδοσης στο 16^ο Τεύχος της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ γράφει: Αγαπητοί Αναγνώστες, Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση δημοσιεύουμε σήμερα το 16ο Τεύχος του Περιοδικού μας. Θα δώσουμε το επόμενο τεύχος 17, την άνοιξη του 2019.

Πριν αναφερθούμε στα αξιόλογα περιεχόμενα αυτού του τεύχους, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για το ενδιαφέρον που δείχνετε και μας διαβάζετε, όπως διαπιστώνουμε από την επισκεψιμότητά σας στην ιστοσελίδα του περιοδικού. Κι αυτό γιατί η περίοδος που διανύουμε είναι δύσκολη και δυστυχώς χαρακτηρίζεται από υποβάθμιση έως και καταρράκωση των ηθικών αξιών από τις οποίες διέπεται η Κοινωνική Οικονομία.

Στο παρόν τεύχος δίδουμε αρχικά ένα ικανοποιητικό περιεχόμενο επιστημονικών εργασιών που μας αφορούν και σχετίζονται με το κοινωνικό και συνεταιριστικό κεφάλαιο, καθώς επίσης με τον ημεδαπό (εγχώριο) συνεργατισμό και τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις.

Παρουσιάζονται πέραν αυτών των εργασιών ορισμένα αξιόλογα κείμενα, τα οποία μπορούν να μας ενθαρρύνουν για την περαιτέρω ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα και στον κόσμο. Η διακήρυξη της συνεργασίας που συνυπέγραψαν οι 4 μεγάλες Ομοσπονδίες-Ενώσεις συνεταιρισμών της Ελλάδας φυσικά και δεσπόζει μεταξύ αυτών των κειμένων, σε ό,τι αφορά τη χώρα μας. Αλλά τόσο η διακήρυξη της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA), όσο και η έκθεση αυτής και του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Ινστιτούτου για τις Συνεταιριστικές και Κοινωνικές Επιχειρήσεις (ΕURICSE) "Eξερευνώντας τη συνεταιριστική οικονομία", παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ασχολούμενους με το αντικείμενο της Κοινωνικής Οικονομίας στο Διεθνές Περιβάλλον. Δίδεται στην ελληνική η περίληψη της έκδοσης , ενω ολόκληρο το κείμενο παρατίθεται στην αγγλική γλώσσα στο τέλος του τεύχους αυτού.

Θα ήταν παράλειψη του περιοδικού μας, εάν σε αυτό το τεύχος δεν δίδαμε ένα πρώτο κείμενο για το Διεθνές Φόρουμ Συνεταιριστικού Δικαίου. Θεωρήσαμε ακόμη καλό να δώσουμε ένα παλιότερο κείμενο που αντλήσαμε από το Συνέδριο του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων και το οποίο συνδέει τον συνεταιριστικό θεσμό με τη βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη.

Όπως και στο προηγούμενο τεύχος έτσι και τώρα η κα Ανδριανή –Άννα Mητροπούλου μας ενισχύει, ως άριστα εξειδικευμένη, με «την Νομολογία για τους συνεταιρισμούς , υπό το φως των διεθνών συνεταιριστικών αρχών». Ο εμπλουτισμός του περιοδικού με θέματα της συνεταιριστικής οικονομίας μας καθιστά υπερήφανους. Και από τη θέση αυτή οφείλουμε θερμές ευχαριστίες στην έγκριτη νομικό και βασικό στέλεχος του ΙΣΕΜ.

Με την ευκαιρία του 15ου Συνεδρίου της ΕΤΑΓΡΟ, που έγινε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στις αρχές Νοε 2018, δίδουμε μάλλον περιληπτικά τρεις επιστημονικές ανακοινώσεις για την Κοινωνική Οικονομία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο αυτό και ακόμη καταγράφουμε δύο προτάσεις της Κας Σεργάκη (Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Κοινωνικής Οικονομίας Α.Π.Θ.) με σύντομα σχόλια του συντονιστή της έκδοσης. Ο Συντονιστής: Ομότιμος Καθηγητής Κωνσταντίνος Δ. Αποστολόπουλος, Ο Αρχισυντάκτης: Δρ. Ιωάννης Βήκας.

Σταχυολογώντας από τα τόσα σημαντικά, αντιγράφουμε την εργασία των: Δημητριάδου Διαμάντω (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Α.Π.Θ, mandod2189@gmail.com) και Σεργάκη Παναγιώτα (Αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ, gsergaki@agro.auth.gr) με τίτλο: «Ο ρόλος των γυναικείων συνεταιρισμών στην ανάδειξη των παραδοσιακών προϊόντων μέσα από βραχείες αλυσίδες». Η εργασία παρουσιάσθηκε στο 15ο Συνέδριο Αγροτικής Οικονομίας 2018, της Εταιρείας Αγροτικής Οικονομίας (ΕΤΑΓΡΟ), που έγινε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1-3 Νοε 2018.

Οι αγροτικοί γυναικείοι συνεταιρισμοί ασχολούνται κυρίως με την μεταποίηση των τοπικών προϊόντων και την παρασκευή παραδοσιακών τροφίμων, που χαρακτηρίζονται τα τελευταία χρόνια από αυξημένη καταναλωτική ζήτηση. Τα προϊόντα αυτά χαρακτηρίζονται ως ποιοτικά ανώτερα, γευστικότερα και ασφαλέστερα, ενώ χάριν στις ιδιαίτερες συνταγές, την χειροποίητη παραγωγή και την άμεση σύνδεση τους με την ιστορία και τα ήθη και έθιμα του τόπου, αποκτούν μια μοναδική ταυτότητα.

Παρόλο που η πλειονότητα των συνεταιρισμών αυτών αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα (πχ. περιορισμένη παραγωγή κ.α), που αποτρέπουν την είσοδο τους στην ευρύτερη αγορά και περιορίζουν την δράση τους σε τοπικό επίπεδο, η λειτουργία τους μέσα από βραχείες αλυσίδες θεωρείται πως μπορεί να μειώσει τις φυσικές και κοινωνικές αποστάσεις με τους καταναλωτές και να συμβάλει στην οικονομική τους ανάπτυξη.

Οι ερευνητικές υποθέσεις που εξετάζονται στην παρούσα εργασία είναι:

Η ικανοποίηση των μελών από την λειτουργία του συνεταιρισμού.

Η σημασία των βραχειών αλυσίδων για την ανάπτυξη του συνεταιρισμού και την προώθηση των παραδοσιακών τοπικών προϊόντων.

Η επιθυμία ανάπτυξης συνεργασιών με άλλους συνεταιρισμούς για την απόκτηση αμοιβαίων ωφελειών.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2018 στον νομό Θεσσαλονίκης, στα 19 μέλη του γυναικείου Αγροτικού Συνεταιρισμού «Άγιος Αντώνιος», στα 7 μέλη του γυναικείου Αγροτικού Συνεταιρισμού «Βαλμάδα» και στα 7 μέλη του γυναικείου Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ανατολικό».

Αποτελέσματα

Η πλειονότητα των μελών του συνεταιρισμού αποτελείται από γυναίκες άνω των 35 ετών, οι οποίες κατοικούν στην περιοχή που εδρεύει ο συνεταιρισμός.

Τα περισσότερα μέλη εισήλθαν στον συνεταιρισμό λόγω οικονομικών κινήτρων αλλά κι επειδή παράλληλα επιζητούσαν την κοινωνική καταξίωση και αυτοπραγμάτωσή τους.

Τα περισσότερα μέλη είναι ικανοποιημένα από τον τρόπο λειτουργίας του συνεταιρισμού κι αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα της λειτουργίας του μέσα από βραχείες αλυσίδες, καθώς θεωρούν πως συμβάλλουν στην οικονομική του στήριξη και στην ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης με τους καταναλωτές.

Τα μέλη θεωρούν πως βελτιώνεται η προσβασιμότητα των προϊόντων τους μέσα από την διάθεση τους με βραχείες αλυσίδες

Τα μέλη του συνεταιρισμού φαίνονται πρόθυμα στην ανάπτυξη συνεργασιών με άλλους συνεταιρισμούς για την προώθηση των προϊόντων τους.

Πέρα από την διευκόλυνση της προσβασιμότητας στα γυναικεία παραδοσιακά συνεταιριστικά προϊόντα, η απευθείας ανταλλαγή πληροφοριών με τους καταναλωτές μπορεί να αποτελέσει έναν οικονομικό αλλά υπολογίσιμο τρόπο προώθησης των προϊόντων αυτών, τονίζοντας την συμβολή των γυναικείων συνεταιρισμών στην διατήρηση της παράδοσης και ανοίγοντας νέους δρόμους στην ανάπτυξη τους. Για την επιτυχή λειτουργία μέσα από βραχείες αλυσίδες είναι πολύ σημαντικό να ικανοποιούνται οι καταναλωτικές απαιτήσεις, να συμβαδίζει η παραγωγή των προϊόντων με αυτές, να υπάρχει ευαισθησία σε περιβαλλοντικά και ηθικά ζητήματα (πχ. φυτοφάρμακα, τοπικές α’ ύλες κ.α) και να υπάρχουν τα απαραίτητα προσόντα και γνώσεις. Για αυτόν τον λόγο κρίνεται πολύ σημαντική η επιμόρφωση των μελών και η κρατική στήριξη, ενώ ωφέλιμη θα μπορούσε να αποβεί και η ανάπτυξη συνεργασιών με άλλους συνεταιρισμούς για την ανάπτυξη ευρύτερης ποικιλίας προϊόντων και την αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης.

Το Ινστιτούτο Συνεταιριστικών Ερευνών και Μελετών ιδρύθηκε το 1991. Είναι επιστημονικό σωματείο, μη κερδοσκοπικό. (http://isem-institute.blogspot.com/p/blog-page_8.html).  Όπως αναφέρεται στο Καταστατικό του, σκοπός του ΙΣΕΜ είναι η υποβοήθηση της συνεταιριστικής ανάπτυξης σε όλους τους τομείς, με στήριξη στην επιστημονική διερεύνηση των σχετικών με τη συνεταιριστική δραστηριότητα θεμάτων και προβλημάτων (θεωρητικών και εφαρμογής).

Το ΙΣΕΜ επιδιώκει την επίτευξη των σκοπών του κυρίως με:

·      Την διεύρυνση της γνώσης για την οργάνωση, τη λειτουργία και τις μεθόδους επίλυσης συνεταιριστικών προβλημάτων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, σε συσχετισμό με τις συνεταιριστικές Αρχές και επιδιώξεις.

·      Την διεξαγωγή ερευνών θεωρητικής και εφαρμοσμένης μορφής επί θεμάτων που απασχολούν τους συνεταιρισμούς.

·      Την πληροφόρηση κάθε ενδιαφερομένου, με τον πιο πρόσφορο κατά περίπτωση τρόπο, τηρώντας εχεμύθεια στις περιπτώσεις που διακυβεύονται συμφέροντα των συνεταιριστικών οργανώσεων.

·      Την συνεργασία με άλλους φορείς και την υποστήριξη ενεργειών τους, εφόσον ανταποκρίνονται προς τους σκοπούς του ΙΣΕΜ.

Τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια προσεταιρισμού της Κοινωνικής Οικονομίας από την «αριστερά» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εφευρέθηκε ο όρος «Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία-ΚΑΛΟ», ο οποίος υιοθετήθηκε από την επονομαζόμενη «αριστερά». Μέσα στην ΚΑΛΟ (?) στρίμωξαν πολλά ετερόκλητα πράγματα, μεταξύ των οποίων και την «κοινωνική επιχειρηματικότητα», που είναι καθαρά ιδιωτική οικονομική με στοιχεία μάρκετινγκ από εταιρική κοινωνική επιχειρηματικότητα. Ταυτόχρονα εξοβέλισαν τους συνεταιρισμούς από την ΚΑΛΟ, που είναι ο ορισμός της Κοινωνικής Οικονομίας.

Δημήτριος Μιχαηλίδης, ΑγροΝεα, 6998282382