του Γιάννη Σχίζα
Το θέαμα της υγείας είναι το πλειοψηφικό θέμα στη σημερινή κοινωνία. Η υγεία είναι μια διεκδίκηση που απασχολεί το ευρύτερο κοινό μέσα από μια ατέλειωτη αναφορά σε συνταγές, συστήματα διατροφής, εκλαϊκευμένη αρθρογραφία, τηλεοπτικές εκπομπές. Όπως ακριβώς και η αισθητική, έτσι και η υγεία αποτελεί τη βάση ενός ολόκληρου τομέα υπηρεσιών.
Ο Αντρέ Γκορζ (1923 - 2007), ένας διανοούμενος που θα δυσκολευτούμε πολύ να ξεχάσουμε, ο οποίος προτίμησε να αποχωριστεί τη ζωή παρά να ζήσει αποχωρισμένος από την υγεία, γράφει στο δοκίμιό του «Ιατρική, υγεία και κοινωνία»: «Η παράλληλη μεγέθυνση του αριθμού των ασθενών και των βιομηχανιών της υγείας εμφανίζεται στους εθνικούς λογαριασμούς σαν ένας εμπλουτισμός, ενώ η εξαφάνιση αυτών των βιομηχανιών, ελλείψει ασθενών, θα μεταφραζόταν σε μια πτώση του εθνικού προϊόντος...». Ο Γκορζ μ’ αυτόν τον τρόπο τονίζει τη συμβατικότητα (ενός μέρους...) της υγείας και την αντίστοιχη επίπτωσή της στο εθνικό εισόδημα, όμως τα πράγματα δεν αλλάζουν. Με αυτή την έννοια μπορούμε να αποδεχόμαστε έναν μεγαλύτερο αριθμό ασθενών θέτοντας αντίστοιχα πιο ψηλά τον πήχη.
Αν πούμε λοιπόν «ναι» σ’ αυτή τη «διευρυμένη έννοια της ασθένειας» στο πλαίσιο μιας αναβαθμισμένης απαίτησής μας από τη ζωή, μήπως αυτό σημαίνει ότι εξοικειωνόμαστε με την έννοια της ασθένειας περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν; Πιθανόν ναι, πιθανόν και όχι, και τούτο γιατί πολύ συχνά θεωρούμε την ασθένεια ως κατάσταση «των άλλων». Γιατί θεωρούμε τους εαυτούς μας άτρωτους στον καρκίνο, στα εγκεφαλικά, στις αναπηρίες, τις καρδιοπάθειες, στα αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Κομίζοντας ενδόμυχα μια ψυχολογική «βεβαιότητα» ασφάλειας, που δεν έχει το παραμικρό λογικό έρεισμα.
Στη χώρα μας έγιναν πολλά και διάφορα για την αντιμετώπιση των ασθενειών, όμως ένα φεστιβάλ υγείας δεν είχε οργανωθεί ποτέ. Τελικά το 2010 και το 2011 οργανώθηκε το πρώτο φεστιβάλ διεθνώς με προφανές θέμα την κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης σε μεγαλύτερο πλάτος και βάθος.
Δεν ξέρω αν πρέπει να μιλάμε για «υγιεινιστικό ρεαλισμό» (όπως έλεγαν παλιά «σοσιαλιστικός ρεαλισμός»...), αλλά θα πρότεινα να διαβάσουμε με προσοχή ένα υπαινικτικό ποίημα της Γιώτας Αργυροπούλου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Πλανόδιον” του Ιουνίου 2009.
«Στο παρεκκλήσι του αντικαρκινικού / οι προσευχές θα μείνουν ανεκπλήρωτες / ο Άγιος το ξέρει.
Σκύβουν φιλούν οι κεφαλές, / και είναι η ελπίδα τους κερί /που σιγολιώνει.
Λίγο πιο εκεί στο μαγαζί / και που αλλού πιο πρόσφορα / βιτρίνα με περούκες.
Κούκλες κεφάλια περιστρέφονται / ωραία πλούσια μαλλιά /χτενίσματα ποικίλα.
Γυρίζουν περιστρέφονται αγέρωχα, απροσκύνητα, / αθάνατα ολωσδιόλου...».
Το θέαμα της υγείας είναι το πλειοψηφικό θέμα στη σημερινή κοινωνία. Η υγεία είναι μια διεκδίκηση που απασχολεί το ευρύτερο κοινό μέσα από μια ατέλειωτη αναφορά σε συνταγές, συστήματα διατροφής, εκλαϊκευμένη αρθρογραφία, τηλεοπτικές εκπομπές. Όπως ακριβώς και η αισθητική, έτσι και η υγεία αποτελεί τη βάση ενός ολόκληρου τομέα υπηρεσιών.
Ο Αντρέ Γκορζ (1923 - 2007), ένας διανοούμενος που θα δυσκολευτούμε πολύ να ξεχάσουμε, ο οποίος προτίμησε να αποχωριστεί τη ζωή παρά να ζήσει αποχωρισμένος από την υγεία, γράφει στο δοκίμιό του «Ιατρική, υγεία και κοινωνία»: «Η παράλληλη μεγέθυνση του αριθμού των ασθενών και των βιομηχανιών της υγείας εμφανίζεται στους εθνικούς λογαριασμούς σαν ένας εμπλουτισμός, ενώ η εξαφάνιση αυτών των βιομηχανιών, ελλείψει ασθενών, θα μεταφραζόταν σε μια πτώση του εθνικού προϊόντος...». Ο Γκορζ μ’ αυτόν τον τρόπο τονίζει τη συμβατικότητα (ενός μέρους...) της υγείας και την αντίστοιχη επίπτωσή της στο εθνικό εισόδημα, όμως τα πράγματα δεν αλλάζουν. Με αυτή την έννοια μπορούμε να αποδεχόμαστε έναν μεγαλύτερο αριθμό ασθενών θέτοντας αντίστοιχα πιο ψηλά τον πήχη.
Αν πούμε λοιπόν «ναι» σ’ αυτή τη «διευρυμένη έννοια της ασθένειας» στο πλαίσιο μιας αναβαθμισμένης απαίτησής μας από τη ζωή, μήπως αυτό σημαίνει ότι εξοικειωνόμαστε με την έννοια της ασθένειας περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν; Πιθανόν ναι, πιθανόν και όχι, και τούτο γιατί πολύ συχνά θεωρούμε την ασθένεια ως κατάσταση «των άλλων». Γιατί θεωρούμε τους εαυτούς μας άτρωτους στον καρκίνο, στα εγκεφαλικά, στις αναπηρίες, τις καρδιοπάθειες, στα αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Κομίζοντας ενδόμυχα μια ψυχολογική «βεβαιότητα» ασφάλειας, που δεν έχει το παραμικρό λογικό έρεισμα.
Στη χώρα μας έγιναν πολλά και διάφορα για την αντιμετώπιση των ασθενειών, όμως ένα φεστιβάλ υγείας δεν είχε οργανωθεί ποτέ. Τελικά το 2010 και το 2011 οργανώθηκε το πρώτο φεστιβάλ διεθνώς με προφανές θέμα την κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης σε μεγαλύτερο πλάτος και βάθος.
Δεν ξέρω αν πρέπει να μιλάμε για «υγιεινιστικό ρεαλισμό» (όπως έλεγαν παλιά «σοσιαλιστικός ρεαλισμός»...), αλλά θα πρότεινα να διαβάσουμε με προσοχή ένα υπαινικτικό ποίημα της Γιώτας Αργυροπούλου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Πλανόδιον” του Ιουνίου 2009.
«Στο παρεκκλήσι του αντικαρκινικού / οι προσευχές θα μείνουν ανεκπλήρωτες / ο Άγιος το ξέρει.
Σκύβουν φιλούν οι κεφαλές, / και είναι η ελπίδα τους κερί /που σιγολιώνει.
Λίγο πιο εκεί στο μαγαζί / και που αλλού πιο πρόσφορα / βιτρίνα με περούκες.
Κούκλες κεφάλια περιστρέφονται / ωραία πλούσια μαλλιά /χτενίσματα ποικίλα.
Γυρίζουν περιστρέφονται αγέρωχα, απροσκύνητα, / αθάνατα ολωσδιόλου...».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου