Μια ιστορική πρωτοβουλία για την Αθήνα!

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) που έχει αγωνισθεί με συνέπεια για την αναβάθμιση και την προστασία του κέντρου της Αθήνας χαιρετίζει την ιστορική πρωτοβουλία του Δημάρχου Αθηναίων και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων να προχωρήσει στην ενεργοποίηση του εκκρεμούς προγράμματος ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων με πρώτο βήμα την υλοποίηση του Μεγάλου Περιπάτου των Αθηνών.

Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο το οποίο, σε συνδυασμό με τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις προς την Ακαδημία Πλάτωνος, μπορεί να αλλάξει ριζικά την εικόνα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, δίνοντας την ευκαιρία στον κάτοικο και τον επισκέπτη να περπατήσει και να γνωρίσει σημαντικά ιστορικά και αρχαιολογικά σημεία, αλλά και τις πολλές δυνατότητες της Αθήνας.

Η ΕΛΛΕΤ θεωρεί ότι ο Μεγάλος Περίπατος των Αθηνών αποτελεί μια πρωτοβουλία που θα συμβάλει στην διεθνή αναβάθμιση της φιλοπεριβαλλοντικής ταυτότητας της Αθήνας, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη συνολική στρατηγική προβολής της Ελλάδας, με νέο πρότυπο τουριστικού προορισμού.

Με πρόθεση την ειλικρινή συμβολή σε αυτή την πρωτοβουλία η ΕΛΛΕΤ ως φορέας της Κοινωνίας των Πολιτών και συντονιστής του Δικτύου Οργανώσεων και Πολιτών για το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας επισημαίνει τα ακόλουθα σημεία, και επιφυλάσσεται να επανέλθει με συνολικότερη θεώρηση όταν δημοσιοποιηθούν και τα επόμενα στάδια, καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του όλου προγράμματος:

Μέτρα βραχυχρόνιας εφαρμογής

·         Η επέκταση τραπεζοκαθισμάτων σε όλο το μήκος των πεζοδρομίων ή των δημόσιων χώρων στο Ιστορικό Κέντρο και ιδιαίτερα στις περιοχές Πλάκας και Μεταξουργείου προϋποθέτει την απαραίτητη απόσυρσή τους το αργότερο την 1^η Νοεμβρίου 2020. Η ενέργεια αυτή πρέπει να βασίζεται σε μια μελέτη του Δήμου για την αναμόρφωση όλου του εκεί δημόσιου χώρου καθώς και ελέγχου των συνθηκών κυκλοφορίας και στάθμευσης οχημάτων. Τονίζεται ότι κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα πρέπει να απαγορεύεται η χρήση υπαιθρίων μεγαφώνων και κάθε ηχητικής ρύπανσης. 

·         Η είσοδος και έξοδος των επιτρεπομένων οχημάτων κατοίκων στην Πλάκα από την οδό Λυσικράτους προϋποθέτει απαραιτήτως φωτεινό σηματοδότη στη γωνία Λεωφ. Αμαλίας και Λυσικράτους.

·         Δημιουργία μίας νέας πλατφόρμας συμμετοχικής διαδικασίας που θα απευθύνεται στους πολίτες με τίτλο: ‘Υιοθέτησε κι εσύ ένα Οικοδομικό Τετράγωνο’. Μέσω αυτής της πλατφόρμας κάτοικοι της περιοχής θα αποτελούν τα …μάτια της Δημοτικής Αρχής στην πόλη για τον έλεγχο της ποιότητας του δημόσιου χώρου, την πιθανή παράνομη κατάληψη δημόσιου χώρου από ιδιώτες, και θα επισημαίνουν την αναγκαιότητα συντήρησης των κοινωνικών και τεχνικών υποδομών (πχ. σπασμένες πλάκες πεζοδρομίων).

Μέτρα μακροχρόνιας εφαρμογής

·         Διαμόρφωση ενός νέου οράματος για την μορφή, την εικόνα, την αισθητική και τις λειτουργίες του δημόσιου χώρου της Αθήνας. Το εγχείρημα του Μεγάλου Περιπάτου θα ήταν σκόπιμο να προωθεί μια ενιαία, ποιοτική και φιλοπεριβαλλοντική προσέγγιση σχεδιασμού όλων των παρεμβάσεων βάσει των αρχών της αειφορίας και με απόλυτο σεβασμό των μοναδικών πολιτιστικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών της πόλης.

·         Σημασία συνδυασμού των δημοσίων μέσων μαζικής μεταφοράς για την μετακίνηση των εργαζομένων και των επισκεπτών του κέντρου της Αθήνας. Σημαντική παράμετρος επιτυχίας του εγχειρήματος είναι η ενίσχυση του συστήματος μαζικών μεταφορών εντός της περιοχής που δημιουργεί ο Μεγάλος Περίπατος (πχ αύξηση αριθμού δρομολογίων, παράταση ωραρίου των ΜΣΤ ιδίως τα ΣΚ, mini-bus σε σύνδεση με τις αμέσως περιβάλλουσες περιοχές κατοικίας) προκειμένου να διευκολυνθεί η μετακίνηση ΑμΕΑ, εργαζομένων, επισκεπτών αλλά και κατοίκων.

·         Ανάγκη δημιουργίας ενός «σώματος διαβούλευσης» για τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών (περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς πολιτών, ακαδημαϊκοί φορείς, επιστημονικοί φορείς, κλπ.) σε όλη τη διαδικασία του σχεδιασμού.

·         Προστασία των κοινόχρηστων χώρων από την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση τραπεζοκαθισμάτων με αυστηρή επίβλεψη της εφαρμογής της νομοθεσίας περί κοινοχρησίας και κοινής ησυχίας και, τροποποίηση των διατάξεων της ισχύουσας κανονιστικής του Δήμου Αθηναίων, ώστε να μην δημιουργούνται νομότυπα (με υαλοπετάσματα και πλαστικά) περίκλειστοι χώροι αμφιβόλου αισθητικής με συμπληρωματικές λειτουργίες (πχ τηλεοράσεις, πάγκοι σερβιρίσματος).

·         Κρισιμότητα ρύθμισης της στάσης τουριστικών οχημάτων περιμετρικά του Μεγάλου Περιπάτου. Κρίσιμη για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος είναι η δημιουργία χώρων στάσης/επιβίβασης σε καίρια σημεία της Αθήνας και η υποχρέωση απόκτησης ιδιωτικού χώρου μονίμου στάθμευσης εκτός κοινόχρηστου χώρου σε περιοχές εκτός κέντρου, για όλα τα επαγγελματικά οχήματα τουριστικού τύπου (πούλμαν, ενοικιαζόμενα ΙΧ κλπ), στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης τουριστικών οχημάτων.

·         Ανάγκη δημοσιοποίησης των μελετητών και των μελετητικών ομάδων καθώς και ευρεία δημοσιοποίηση και συντονισμένη διαβούλευση των διαφόρων μελετών και προτάσεων. Ειδικά για το πολεοδομικό σκέλος της μελέτης εκφράζουμε την αμφιβολία μας αν είναι αναγκαία η εκπόνηση Ειδικού Χωρικού Σχεδίου-ΕΧΣ (με ΠΔ) ενώ η θεσμοθέτηση των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων μπορεί να γίνει πολύ απλούστερα και συντομότερα και σε συνδυασμό κυρίως με τον σχεδιασμό και διαχείριση του κοινόχρηστου χώρου.

·         Δεδομένου ότι εκκρεμεί η δημοσιοποίηση του πολεοδομικού σκέλους της πρότασης και του σκέλους αστικού σχεδιασμού, προτείνουμε την αξιοποίηση προγενέστερων μελετών που ενδεχομένως να έχουν ενδιαφέρον να ξαναϊδωθούν υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν η μελέτη πλαίσιο για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και το πολεοδομικό σκέλος των επί μέρους έξι αρχιτεκτονικών μελετών, οι πολεοδομικές μελέτες αναβάθμισης του Δήμου Αθηναίων, οι μελέτες για το Εμπορικό Τρίγωνο, την ανάπλαση της Πανεπιστημίου, την πρόταση πεζοδρόμησης της Σταδίου, την μελέτη του «Τραπεζίου» του Δήμου καθώς και τα συμπεράσματα των πρωτοβουλίων Rethink Athens και Reactivate Athens.

·         Σχεδιασμός των παρεμβάσεων σε λογική δικτύου. Είναι εξ ίσου σημαντική τόσο η ανάπλαση των οδών και δημόσιων χώρων μητροπολιτικής σημασίας (Πανεπιστημίου, Αθηνάς, Πατησίων), που είναι τα λεγόμενα ‘έργα βιτρίνας’ όσο και η σύνδεσή τους με υφιστάμενους αναβαθμιζόμενους ή νέους προς δημιουργία δημόσιους χώρους τοπικής κλίμακας (γειτονιάς), οι οποίοι έχουν σημασία για την ποιότητα της καθημερινής ζωής των πολιτών.

·         Ένταξη της περιοχής Μακρυγιάννη και Παναθηναϊκού Σταδίου στην κυκλοφοριακή μελέτη σε συνδυασμό με το αναμενόμενο Προεδρικό Διάταγμα όρων δόμησης και ελάφρυνσης των χρήσεων γης. Η συγκεκριμένη περιοχή έως σήμερα έχει δεχθεί βαριές χρήσεις μητροπολιτικής κλίμακας δίχως να έχει μελετηθεί η φέρουσα ικανότητα και όρια αντοχής της στις τουριστικές πιέσεις που δέχεται.

·         Επανέλεγχος των σεναρίων κινητικότητας στο πλαίσιο της Πολεοδομικής Μελέτης που εκκρεμεί, με γενικό στόχο τον περαιτέρω περιορισμό των μηχανοκίνητων μέσων σε άμεση συσχέτιση με τον επανασχεδιασμό/επανέλεγχο των επιθυμητών χρήσεων γης. Χρήσεις και κινητικότητα αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

·         Αναγκαιότητα συνδυασμού του -ευρισκόμενου ήδη υπό εκπόνηση- Σχεδίου Βιώσιμης Κινητικότητας του Δήμου Αθηναίων με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις και συμπλήρωση με το δίκτυο ποδηλατοδρόμων / ποδηλατολωρίδων του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας.

·         Ένταξη της όλης πρότασης σε ευρύτερα δίκτυα (πεζών/ ποδηλάτων/ λειτουργιών/ δημόσιων χώρων, δημόσιων κτιρίων κλπ) της κεντρικής Αθήνας, αλλά και του ευρύτερου Λεκανοπεδίου, με έμφαση και στη στροφή της Αθήνας προς το παράκτιο μέτωπο, σύμφωνα με τις στρατηγικές κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας. Ιδιαίτερης σημασίας θα ήταν η σύνδεση με τον Πειραιά με την ανάδειξη/ανάπλαση της οδού των Μακρών Τειχών και ένταξη του πρώτου σκέλους αυτής στο πρόγραμμα ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων.

·         Ουσιαστική στήριξη των κατοίκων καθώς και πρόγραμμα προσέλκυσης διαφόρων κατηγοριών νέων κατοίκων στο κέντρο (νέα ζευγάρια, φοιτητές, επαγγελματίες, κλπ).

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τα γραφεία της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ  Περιβάλλοντος & Πολιτισμού: κα Κ. Στεμπίλη - Τηλ: 210 - 32 25 245 & 210 - 32 26 693 / E-mail: sepi@ellinikietairia.gr  / www.ellet.gr