Η
«Η ευτυχία μου, σκέπτομαι, θα ‘ναι, ζήτημα ύψους», λέει ο Κώστας Καρυωτάκης. Διαβάζοντας κανείς την πρόσφατη ανακοίνωση της Lamda Development, μπαίνει στον πειρασμό να συμπληρώσει: Και όχι μόνο η ευτυχία μας, αλλά και η ανάπτυξη ο τουρισμός, η ανάπτυξη, οι χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.
Ακόμα και η απλή αναφορά στην «επανεξέταση του ύψους των κτιρίων» που θα ανεγερθούν στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού ενόχλησε τους επενδυτές. Αυτή η κάθε άλλο παρά δεσμευτική «επανεξέταση» περιλαμβάνεται στην πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, που λαμβάνει υπόψη τη σχετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το επενδυτικό έργο δυσχεραίνεται και το «αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης διαρρηγνύεται», υποστηρίζει η Lamda Development σε ανακοίνωσή της που εκδόθηκε μετά την υπουργική απόφαση.
Εκτός από το θέμα της κήρυξης «νέου» αρχαιολογικού χώρου, η ανακοίνωση αναφέρεται στα «υψηλά κτίρια» τα οποία προβλέπονται στο Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και που το ύψος τους μπορεί να φτάνει τα 200 μ.: «…τα υψηλά κτίρια της σχεδιαζόμενης ανάπτυξης, αποτελούν ένα από τα πλέον εμβληματικά στοιχεία της, με στόχο την ενδυνάμωση της Αθήνας ως σύγχρονου τουριστικού προορισμού».
Ίσως αξίζει να θυμηθούμε ότι πριν λίγα χρόνια μια άλλη πόλη, το χθεσινό Λένινγκραντ και σήμερα Αγία Πετρούπολη, ξεσηκώθηκε αρνούμενη να δεχτεί την ανέγερση, στις όχθες του ποταμού Νέβα, ενός φαραωνικού συγκροτήματος, που θα περιλάμβανε, εκτός των άλλων, και έναν ουρανοξύστη ύψους άνω των 300 μ.
Εκεί, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το ιστορικό κέντρο της πόλης, θα στεγάζονταν τα κεντρικά γραφεία του ενεργειακού κολοσσού Gazprom.
Περίπου πέντε χρόνια κράτησε ο αγώνας των κατοίκων της πόλης ενάντια στο «τοπόσημο» της Gazprom, όπως τοπόσημα έχουν χαρακτηριστεί οι έξι πύργοι του Ελληνικού. (Όχι «ουρανοξύστες» αλλά «πύργοι», που δηλώνουν περισσότερη αρχοντιά). Μάλιστα το 2008 έγινε μια διαδήλωση στην οποία συμμετείχαν περίπου 5.000 άτομα, επιστημονικοί φορείς, πολιτικοί, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, κάτοικοι, οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και διασημότητες όπως ο σκακιστής Γκάρι Κασπάροφ.
Αποφασιστικό ρόλο για τη ματαίωση του αρχικού επενδυτικού σχεδίου, το 2010, έπαιξε και η UNESCO, προειδοποιώντας ότι η ανέγερση του πύργου θα οδηγούσε στον αποχαρακτηρισμό της Αγίας Πετρούπολης ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σήμερα το τεράστιο συγκρότημα της Gazprom χτίζεται στα περίχωρα της Αγίας Πετρούπολης, σε σημείο που δεν θίγεται το μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο των κτιρίων, των μνημείων και των γεφυρών της πόλης.
Το μέσο ύψος των κτιρίων στο ιστορικό κέντρο δεν υπερβαίνει τα 24 μ., και αυτήν ακριβώς την «οριζοντιότητα», την κομψότητα του περιγράμματος των κτιρίων (του skyline της πόλης) ήθελαν να διαφυλάξουν οι κάτοικοι. Ένα περίγραμμα που άντεξε τις 900 ημέρες πολιορκίας της πόλης στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. «Τι να τα κάνουμε τα τοπόσημα, τα νέα εμβλήματα;» είπε ένας κάτοικος της πόλης. «Έχουμε τον άγγελο στην κορυφή του Φρουρίου Πέτρου και Παύλου». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι και η Αθήνα έχει τον δικό της άγγελο, ένα μοναδικό τοπόσημο, την Ακρόπολη που το ύψος της (μαζί με τον Παρθενώνα) φιλοδοξούν να ξεπεράσουν οι έξι πύργοι.
Μεταξύ των ένθερμων υπερασπιστών της επένδυσης ήταν η τότε κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης Βαλεντίνα Ματβιγιένκο, που είχε δηλώσει ότι «το να μη χτίζεται τίποτα πιο ψηλό από τα 24 μ. σημαίνει υποβάθμιση και στασιμότητα» και υποστήριξε ότι ο ουρανοξύστης θα έδινε «νέα ζωή στην πόλη, ευπρεπίζοντας τη γύρω περιοχή». Περίπου ό,τι λέει η πρόσφατη ανακοίνωση της Lamda Development, δηλαδή ότι οι «πύργοι» θα ενδυναμώσουν την Αθήνα ως «σύγχρονο τουριστικό προορισμό». Όπως θα την ενδυναμώσει και το σχεδιαζόμενο καζίνο για το οποίο δεν τίθεται ζήτημα ύψους.
Δεν ήταν άσχημος ο προτεινόμενος πύργος. Το αντίθετο, ήταν πολύ όμορφος (τουλάχιστον έτσι φαίνεται στη μακέτα) ένα τεχνολογικό θαύμα που θα κατανάλωνε τη λιγότερη δυνατή ενέργεια, ενώ το χρώμα του θα άλλαζε μέχρι και 10 φορές την ημέρα, ανάλογα με τη θέση του ήλιου. Όμως δεν ταίριαζε εκεί. Όπως δεν ταιριάζουν οι πύργοι της κάθε ΧΧΧ Development στο αττικό τοπίο, έστω σε ό,τι έχει απομείνει από αυτό.
Οι κάτοικοι της Αγίας Πετρούπολης είχαν κάτι πολύ όμορφο, πολύ ορατό, πολύ δικό τους να υπερασπιστούν. Αυτό που θέλουν να υπερασπιστούν όσοι εναντιώνονται στους έξι ουρανοξύστες στο Ελληνικό είναι άπιαστο, ρευστό και λεηλατημένο, μισοβυθισμένο στο χώρο του μύθου και της νοσταλγίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει.
Ακόμα και η απλή αναφορά στην «επανεξέταση του ύψους των κτιρίων» που θα ανεγερθούν στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού ενόχλησε τους επενδυτές. Αυτή η κάθε άλλο παρά δεσμευτική «επανεξέταση» περιλαμβάνεται στην πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, που λαμβάνει υπόψη τη σχετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το επενδυτικό έργο δυσχεραίνεται και το «αναγκαίο κλίμα εμπιστοσύνης διαρρηγνύεται», υποστηρίζει η Lamda Development σε ανακοίνωσή της που εκδόθηκε μετά την υπουργική απόφαση.
Εκτός από το θέμα της κήρυξης «νέου» αρχαιολογικού χώρου, η ανακοίνωση αναφέρεται στα «υψηλά κτίρια» τα οποία προβλέπονται στο Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και που το ύψος τους μπορεί να φτάνει τα 200 μ.: «…τα υψηλά κτίρια της σχεδιαζόμενης ανάπτυξης, αποτελούν ένα από τα πλέον εμβληματικά στοιχεία της, με στόχο την ενδυνάμωση της Αθήνας ως σύγχρονου τουριστικού προορισμού».
Ίσως αξίζει να θυμηθούμε ότι πριν λίγα χρόνια μια άλλη πόλη, το χθεσινό Λένινγκραντ και σήμερα Αγία Πετρούπολη, ξεσηκώθηκε αρνούμενη να δεχτεί την ανέγερση, στις όχθες του ποταμού Νέβα, ενός φαραωνικού συγκροτήματος, που θα περιλάμβανε, εκτός των άλλων, και έναν ουρανοξύστη ύψους άνω των 300 μ.
Εκεί, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το ιστορικό κέντρο της πόλης, θα στεγάζονταν τα κεντρικά γραφεία του ενεργειακού κολοσσού Gazprom.
Περίπου πέντε χρόνια κράτησε ο αγώνας των κατοίκων της πόλης ενάντια στο «τοπόσημο» της Gazprom, όπως τοπόσημα έχουν χαρακτηριστεί οι έξι πύργοι του Ελληνικού. (Όχι «ουρανοξύστες» αλλά «πύργοι», που δηλώνουν περισσότερη αρχοντιά). Μάλιστα το 2008 έγινε μια διαδήλωση στην οποία συμμετείχαν περίπου 5.000 άτομα, επιστημονικοί φορείς, πολιτικοί, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, κάτοικοι, οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και διασημότητες όπως ο σκακιστής Γκάρι Κασπάροφ.
Αποφασιστικό ρόλο για τη ματαίωση του αρχικού επενδυτικού σχεδίου, το 2010, έπαιξε και η UNESCO, προειδοποιώντας ότι η ανέγερση του πύργου θα οδηγούσε στον αποχαρακτηρισμό της Αγίας Πετρούπολης ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Σήμερα το τεράστιο συγκρότημα της Gazprom χτίζεται στα περίχωρα της Αγίας Πετρούπολης, σε σημείο που δεν θίγεται το μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο των κτιρίων, των μνημείων και των γεφυρών της πόλης.
Το μέσο ύψος των κτιρίων στο ιστορικό κέντρο δεν υπερβαίνει τα 24 μ., και αυτήν ακριβώς την «οριζοντιότητα», την κομψότητα του περιγράμματος των κτιρίων (του skyline της πόλης) ήθελαν να διαφυλάξουν οι κάτοικοι. Ένα περίγραμμα που άντεξε τις 900 ημέρες πολιορκίας της πόλης στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. «Τι να τα κάνουμε τα τοπόσημα, τα νέα εμβλήματα;» είπε ένας κάτοικος της πόλης. «Έχουμε τον άγγελο στην κορυφή του Φρουρίου Πέτρου και Παύλου». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι και η Αθήνα έχει τον δικό της άγγελο, ένα μοναδικό τοπόσημο, την Ακρόπολη που το ύψος της (μαζί με τον Παρθενώνα) φιλοδοξούν να ξεπεράσουν οι έξι πύργοι.
Μεταξύ των ένθερμων υπερασπιστών της επένδυσης ήταν η τότε κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης Βαλεντίνα Ματβιγιένκο, που είχε δηλώσει ότι «το να μη χτίζεται τίποτα πιο ψηλό από τα 24 μ. σημαίνει υποβάθμιση και στασιμότητα» και υποστήριξε ότι ο ουρανοξύστης θα έδινε «νέα ζωή στην πόλη, ευπρεπίζοντας τη γύρω περιοχή». Περίπου ό,τι λέει η πρόσφατη ανακοίνωση της Lamda Development, δηλαδή ότι οι «πύργοι» θα ενδυναμώσουν την Αθήνα ως «σύγχρονο τουριστικό προορισμό». Όπως θα την ενδυναμώσει και το σχεδιαζόμενο καζίνο για το οποίο δεν τίθεται ζήτημα ύψους.
Δεν ήταν άσχημος ο προτεινόμενος πύργος. Το αντίθετο, ήταν πολύ όμορφος (τουλάχιστον έτσι φαίνεται στη μακέτα) ένα τεχνολογικό θαύμα που θα κατανάλωνε τη λιγότερη δυνατή ενέργεια, ενώ το χρώμα του θα άλλαζε μέχρι και 10 φορές την ημέρα, ανάλογα με τη θέση του ήλιου. Όμως δεν ταίριαζε εκεί. Όπως δεν ταιριάζουν οι πύργοι της κάθε ΧΧΧ Development στο αττικό τοπίο, έστω σε ό,τι έχει απομείνει από αυτό.
Οι κάτοικοι της Αγίας Πετρούπολης είχαν κάτι πολύ όμορφο, πολύ ορατό, πολύ δικό τους να υπερασπιστούν. Αυτό που θέλουν να υπερασπιστούν όσοι εναντιώνονται στους έξι ουρανοξύστες στο Ελληνικό είναι άπιαστο, ρευστό και λεηλατημένο, μισοβυθισμένο στο χώρο του μύθου και της νοσταλγίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου