Τα οπωροφόρα της Αθήνας…

Θεωρητικά, η μπροστινή μας πόρτα θάπρεπε να βλέπει σε μια πολυσύχναστη πλατεία και η πίσω σε ένα απομονωμένο πάρκο

Κέβιν Λυντς , πολεοδόμος

Ένας διάλογος στο  site των  γεωτεχνικών (PEEGEP) σχετικά με τα οπωροφόρα δένδρα  στις πόλεις, είναι επόμενο να «τσιγκλίζει» τον πάσα ένα  για τη γενικότερη σχέση πόλης και φύσης : Σχέση που ενυπήρχε στις   σοσιαλ-ουτοπίες των Όουεν και Φουριέ, στη  Garden city  του  Ebenezer Howard,   ακόμη στις  ιδέες του ρεύματος των απολεοδομιστών στις πρώτες φάσεις της Σοβιετικής Ένωσης(με αφορμή τα 100 χρονα !) , που υποστήριζαν την προγραμματισμένη «σχάση» των πόλεων και τη διάχυσή τους στην ύπαιθρο. Το υβρίδιο φύσης και πόλης ουσιαστικά διαπότιζε το έργο του Λε  Κορμπυζιέ, που  υποστήριζε ότι «ο ήλιος το πράσινο και ο χώρος είναι τα πρώτα υλικά της πολεοδομίας»

Σήμερα η παρουσία της  φύσης  στον αστικό ιστό, σε «δοσολογία», ποιότητα και διάταξη φιλική με  το αστικό τοπίο, με την απορρύπανση και γενικά  την ευζωϊα των πολιτών, κρίνεται οπωσδήποτε  απαραίτητη. H «κηποτεχνική»  στον αστικό χώρο   καλείται να συνυπηρετήσει – μαζί με άλλους κλάδους-     το κοινωνικό και πολιτικό αίτημα μιας πόλης πλουραλιστικής, χωρίς  τη μονοκρατορία του τσιμέντου, της ασφάλτου, των ορθογώνιων σχημάτων και των ευθυγραμμίσεων.

Φυσικά στην πόλη το οτιδήποτε δεν είναι συμβατό με το οτιδήποτε. Τα οπωροφόρα που τυχόν εμφιλοχωρούν στο πυκνοκατοικημένο λεκανοπέδιο μπορεί να μην είναι  άμοιρα προβλημάτων – όσο ήταν στην ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου «Τα οπωροφόρα της Αθήνας» ,  πάνω στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου. . «Κινηματογραφική αδεία» μπορεί να παρακάμπτονται προβλήματα όπως αυτά  με τα βαρέα μέταλλα, τα αιωρούμενα σωματίδια, ακόμη και με τις διενέξεις των διεκδικητών κάποιων καρπών ! Όμως το πράσινο στις πόλεις δεν είναι  απλό σκηνικό, απλός συντελεστής απορρύπανσης,  σκέτο πλαίσιο αναψυχής : Ταυτόχρονα είναι και  πεδίο εμπειρίας, «κάρπωσης» προϊόντων και μικρο-αξιοποίησής τους, υπενθυμίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το παρελθόν και  κάνοντας  απαιτητικότερο το παρόν.

Ευχαρίστως λοιπόν παραπέμπω σε ένα ευρετήριο «αστικών φρούτων» (κορομηλιές, κλήματα, μουσμουλιές, τζιτζιφιές κλπ) σε παρέμβαση της γεωπόνου Σταυρούλας  Κατσογιάννη. Κι ακόμη παραπέμπω στον εαυτό μου (!)– υπενθυμίζοντας  τη συλλογή ελαιών από τυχαίους πολίτες στο Αττικό άλσος αλλά και μια σειρά καταναλώσιμα φυτά «ελευθέρας βοσκής», όπως η κάπαρη, το δενδρολίβανο και η δάφνη της Κυψέλης – άκρως ωφέλιμη για τις απανταχού φακές.

«Η πόλις σε ακολουθεί» -  στιχουργούσε ο Καβάφης. Παρέλειψε να πει ότι και η φύση ακολουθεί τον πολίτη μιας αστικοποιημένης ζωής,  όχι μόνο σαν νοσταλγία.

Γιάννης Σχίζας