Πως θα περιέγραφες την δουλειά σου με δυο λόγια; Υπάρχει κάποιος κοινός βασικός άξονας που διαπερνά τα μέχρι τώρα έργα σου;
Όλα μου τα έργα πηγάζουν από έναν βασικό προβληματισμό. Την αναζήτηση ισορροπίας μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου, του ατομικού και του συλλογικού.
Γεννήθηκα στην Καλαμάτα το 1961 και έχω παιδικές αναμνήσεις από τα καλοκαίρια με την γιαγιά μου σε ένα μικρό χωριό στα βουνά της Κυπαρισσίας. Πήρα κάτι από την γεύση μιας μικρής κλειστής αγροτικής κοινωνίας που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ατομική ελευθερία. Το 1985 μετανάστευσα εθελοντικά σε μια χώρα που στηρίζεται στην ατομική ελευθερία αλλά και την ευθύνη που αυτή συνεπάγεται. Η δυσκολία του συνδυασμού των δύο αυτών μοντέλων είναι ο βασικός άξονας που διαπερνά τα έργα μου.
Παρουσιάζεις ένα διαδραστικό project, το Growing Ground που καλεί τους κατοίκους της Ελευσίνας να συμμετέχουν στην δημιουργία μιας κοινής αυλής στον εξωτερικό χώρο του Παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Μίλησε μας γι' αυτό το πρότζεκτ.
Η δράση Growing Ground αναπτύχθηκε ειδικά για την Ελευσίνα που έχει ακόμα εντυπωσιακά οριζόντια δόμηση και πολλά σπίτια με αυλές.
Πλησίασα κατοίκους που φροντίζουν για πράσινο έξω από τα σπίτια τους και τους ζήτησα μία γλάστρα για να δημιουργήσω μια αυλή για όλους στον χώρο του παλιού σταθμού που τώρα φιλοξενεί τα γραφεία της Ελευσίνας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021.
Σε αντάλλαγμα έφτιαξα ένα σχέδιο με ασβέστη στο πεζοδρόμιο σε αυτό - δημιούργησα μια κοινή αυλή που διακοσμήθηκε /οριοθετήθηκε και αυτή με σχέδια από ασβέστη.
Ήθελα να σταθώ λίγο σε αυτή την εξαιρετική λαϊκή συνήθεια του ασβεστώματος, που γνωρίζουμε από πολλά μέρη της Ελλάδας. Στη Μεσσηνία, με έχει εντυπωσιάσει η ελευθερία και η ζωντάνια που έχουν αυτά τα εφήμερα σχέδια που γίνονται κάθε άνοιξη με το περίσσευμα του ασβέστη από το άσπρισμα των σπιτιών.
Η δράση θίγει έννοιες όπως αυτές της φροντίδας, του δανεισμού, της προσφοράς, του δώρου και προσπαθεί να ενεργοποιήσει την ανταλλαγή σκέψεων για το πώς μοιράζεται, οργανώνεται και χρησιμοποιείται ο δημόσιος χώρος μιας σύγχρονης πόλης.
Πως είναι να συνεργάζεσαι με τους κατοίκους μιας περιοχής; Θεωρείς ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις αλλάζουν την καθημερινότητα των κατοίκων;
Είναι πολύ ενδιαφέρον για μένα. Μου αρέσει να μαθαίνω την ιστορία μιας περιοχής μιλώντας με ανθρώπους που ζουν εκεί ακούγοντας την προσωπική τους διήγηση. Έτσι συγκρατώ καλύτερα τις πληροφορίες.
Οι κάτοικοι που προσέγγισα αφιερώνουν καθημερινά χρόνο στην φροντίδα της αυλής τους και εκτίμησαν το γεγονός ότι κάποιος άγνωστος αφιέρωσε χρόνο στους ίδιους και στην καθημερινότητα τους. Με εντυπωσίασαν με την απλότητα και την γενναιοδωρία που μπήκαν στην συνεργασία.
Η καθημερινότητα όλων μας αλλάζει πολύ κατά την διάρκεια μιας δράσης γιατί γίνονται ουσιαστικές συναντήσεις έξω από τους δεδομένους κύκλους. Αυτό φαίνεται πολύ καλά στο βίντεο που έκανε η Δέσποινα Ευγενίδου καταγράφοντας τις συναντήσεις και μπορεί να δει κανείς τώρα στον παλιό σταθμό.
Για να μην είναι όμως η αλλαγή εφήμερη χρειάζεται συνέχεια. Και για να υπάρχει συνέχεια χρειάζονται υποδομές. Η τέχνη μπορεί να συμβάλλει στον εμπλουτισμό των απόψεων που έχουμε για την πραγματικότητα αλλά δεν μπορεί να λύσει πάγια προβλήματα.
Έχεις δημιουργήσει και στο παρελθόν ανάλογες παρεμβάσεις στον αστικό χώρο. Πόσο αυτές οι παρεμβάσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με το αστικό τοπίο και ποιοι χώροι σε ενδιαφέρουν περισσότερο;
Εδώ και 10 περίπου χρόνια, έχει τραβήξει την προσοχή μου η ιδιωτική φροντίδα πράσινου στον δημόσιο χώρο. Μου κάνει εντύπωση που σε πόλεις ‘δύσκολες’ σαν την Αθήνα όπου οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια είναι γεμάτοι με μηχανάκια και αυτοκίνητα, πολλοί κάτοικοι ακόμα βγάζουν γλάστρες στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι τους η το μαγαζί τους.
Σχεδόν όλα τα βενζινάδικα έχουν φυτά στον χώρο τους. Είναι συχνά άνδρες που φροντίζουν τις γλάστρες. Αναρωτιέμαι τι σημαίνει αυτή η ανάγκη για φροντίδα. Είναι κάτι έμφυτο; Είναι κάτι που φέρνουμε στην πόλη από τον τόπο καταγωγής μας που για πολλούς ήταν ένα χωριό κοντά στη φύση; Και πως λειτουργεί αυτό το ‘ιδιωτικό πράσινο’ σήμερα στις μεγάλες πόλεις; Πόσες φορές δεν έχουμε δει γλάστρες να χρησιμοποιούνται σαν όριο και καταπάτηση του δημόσιου χώρου για ιδιωτικούς σκοπούς; Ενός καφενείου για παράδειγμα, που οικειοποιείται έτσι το πεζοδρόμιο η για δέσμευση μιας θέσης για παρκάρισμα στον δρόμο.
Με αφετηρία αυτούς τους προβληματισμούς έχουν γίνει μια σειρά έργα και δράσεις όπως το City Flowers, Growing Care, Growing Interweaves, Growing Care- Connections, Growing Interests Growing Influences.
Οι χώροι που με ενδιαφέρουν περισσότερο είναι αυτοί όπου είναι φανερή η προσωπική ιδιαίτερη παρουσία. Τραβάει την προσοχή μου πάντα ο τρόπος που οι κάτοικοι μιας πόλης εκδηλώνουν την διαφορετικότητα τους.
Ποια είναι η σχέση της τέχνης σου με την αρχιτεκτονική; Πόσο επηρεάζει στο έργο σου? Πόσο σε επηρεάζει;
Η αρχιτεκτονική είναι μία διαρκής έμπνευση επειδή βρίσκεται παντού. Μ’ αρέσουν οι βόλτες, περπατώ πολύ στις πόλεις που βρίσκομαι. Τα έργα μου έχουν συχνά την αφετηρία τους σε επισημάνσεις που καταγράφω με την φωτογραφική μου μηχανή σε αυτές τις περιδιαβάσεις.
Προσωπικά με επηρεάζει η αρχιτεκτονική σαν πηγή ευεξίας. Υπάρχουν μερικά δημόσια κτίρια που επισκέπτομαι όταν θέλω να νιώσω καλύτερα. Το μουσείο της Χάγης για παράδειγμα, (Berlage) και το μουσείο Boymans στο Ρότερνταμ (Adrianus van der Steur).
Ζεις στην Ελλάδα και την Ολλανδία. Έχεις κάνει παρόμοιες παρεμβάσεις σε άλλες χώρες και αν ναι, ποια ήταν η αντίδραση;
Από την εμπειρία μου μέχρι τώρα στην Ολλανδία, Ισπανία, Μεξικό, Ελλάδα και Τουρκία είναι ότι δεν υπάρχει διαφορά στην ανταπόκριση του κοινού. Η διαφορά είναι μεγάλη στις υποδομές. Στην προετοιμασία, την επικοινωνία και τον απολογισμό της παρέμβασης. Σε χώρες όπως η Ολλανδία υπάρχει μια εξοικείωση με αυτή την μορφή τέχνης, το κοινό την αναγνωρίζει και την εκτιμά. Αυτό χρειάζεται χρόνο και συνέχεια. Και στις άλλες χώρες όμως ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος.
Πόσο δύσκολο είναι να είσαι καλλιτέχνης στην σημερινή εποχή της κρίσης;
Από οικονομική άποψη όχι και τόσο, γιατί οι καλλιτέχνες δεν έχασαν όσο άλλοι κλάδοι, ποτέ δεν έλαβαν μεγάλες αμοιβές γι’ αυτό που κάνουν. Συνηθισμένοι σε δυσκολίες και με την δημιουργικότητα που τους διακρίνει βρίσκουν και τώρα λύσεις κάτω από τις καινούργιες συνθήκες.
Έχοντας όμως ευαισθητοποιημένες κεραίες για τα σημάδια των καιρών νομίζω ότι βιώνουν πιο επίπονα από άλλους την παρακμή στην οποία βρισκόμαστε. Υπάρχει αγωνία για την άρθρωση εναλλακτικών στρατηγικών αλλά και για την δυσκολία στην αποδοχή της απώλειας και της πτώσης.
Προσωπικά, συνεχίζω να θεωρώ σωτήριο προνόμιο την δυνατότητα να μετασχηματίζεις τους προβληματισμούς σου σε έργα και μέσα απ’ αυτά να τους μοιράζεσαι με έναν μεγάλο κύκλο γνωστών και αγνώστων.
Μια και έχεις εκθέσει πολλές φορές στο εξωτερικό, θα ήθελες να μας πεις την διαφορά του κοινού μεταξύ Ελλάδος και εξωτερικού;
Το κοινό της Ελλάδας δεν είναι κορεσμένο, δείχνει ενδιαφέρον, δεν διστάζει να ρωτήσει κάτι όταν δεν το γνωρίζει και να χαρεί με την πληροφορία που του προσφέρεται, δεν φοβάται να μοιραστεί την γνώμη του γι΄αυτό που βλέπει. Έχει πολύ θετικές ποιότητες σαν κοινό δηλαδή.
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Η αμέσως επόμενη παρουσίαση (02 - 17 /12) θα είναι μία έκθεση στο Ολλανδικό Ινστιτούτο της Αθήνας με φωτογραφίες που έχω δημοσιεύσει στο facebook σε επιμέλεια της Αγγελικής Δουβέρη. Πολλές απ’ αυτές έχουν ληφθεί στην διάρκεια των καθημερινών περιηγήσεων στις πόλεις που βρίσκομαι περισσότερο, την Αθήνα και το Ρότερνταμ.
Ταυτόχρονα δουλεύω πάνω σε μία καινούρια ενότητα με βάση τα όρια. Το 2008 που βρισκόμουν στο Μεξικό (Queretaro) ψάχνοντας για πράσινο έπεσα πάνω σε εξαιρετικού κάλλους σιδεριές που προστατεύουν τα παράθυρα. Ο επόμενος κύκλος δουλειάς βασίζεται σε αυτή την εμπειρία και έχει τίτλο Borderlines.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου