Πώς να μιλήσεις για την ελληνική κοινωνία, από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα; Ποια ήταν και είναι η θέση της γυναίκας; Οι ρόλοι της; Έχει αλλάξει κάτι; Και πώς η τέχνη μπορεί να το αποδώσει αυτό;
Πολλά τα ερωτήματα και σίγουρα οι απαντήσεις μπορούν να ποικίλλουν. Άλλωστε ό,τι σχετίζεται με την ανθρώπινη κοινωνία πάντα εμπεριέχει διττές και πολλαπλές αναγνώσεις.
Ο επισκέπτης της έκθεσης «Άρωμα Γυναίκας στη Ελληνική Ζωγραφική» στο ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, η οποία περιλαμβάνει έργα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης και του Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη, βρίσκεται μπροστά σε μια πανδαισία έργων εξαιρετικής ομορφιάς, δύναμης και εκφραστικότητας.
Αλλά και έργων που στο σύνολό τους πάνε πέρα από την καλλιτεχνική αξία, αλλά –όπως κάνει η τέχνη πάντα- αφήνουν την επίγευση ενός ταξιδιού στον χρόνο και στον χώρο, στην Ελλάδα του χθες και στην Ελλάδα του σήμερα. Στην αστική Ελλάδα και στην αγροτική Ελλάδα, στην ιστορία της και στις κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής.
Η γυναίκα υπήρξε πάντα πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες, ακόμη και τα χρόνια εκείνα που ήταν ουσιαστικά εγκλωβισμένη στο σπίτι –αν ήταν αστή- ή στο σπίτι και τις αγροτικές εργασίες –αν ήταν αγρότισσα.
Στις 85 προσωπογραφίες που εκτίθενται στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, υπάρχουν έργα ζωγράφων όπως οι Γεώργιος Μαργαρίτης, Ανδρέας Κριεζής, Θεόδωρος Βρυζάκης, Νικηφόρος Λύτρας, Νικόλαος Λύτρας, Νικολάος Γύζης, του Γεώργιος Ιακωβίδης (ίσως η πιο αισθησιακή απεικόνιση της Άνοιξης που έχετε δει ποτέ), Παύλος Μαθιόπουλος, Περικλής Βυζάντιος, του Κωνσταντίνος Παρθένης, Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Μόραλης, Δημήτρης Μυταράς, Παναγιώτης Τέτσης.
Η γυναίκα-κορίτσι, η γυναίκα-ερωμένη, η γυναίκα-μάνα, η γυναίκα-σύντροφος, η γυναίκα-εργαζόμενη. Κάποιες πολύ όμορφες, κάποιες λόγιες, κάποιες αδύναμες και φαινομενικά αφελείς, κάποιες δυναμικές, με βλέμματα που σε τρυπούν. Και η ζωή τους, όπως αυτή υπονοείται από τα ρούχα, τα κοσμήματα (ή την παντελή απουσία τους), τη γύμνια ή τα επιμελώς καλυμμένα σώματά τους.
Πλάι στους άνδρες και λίγες γυναίκες ζωγράφοι, όπως η Σοφία Λασκαρίδου και η Θάλεια Φλωρά-Καραβία. Απόδειξη ότι και στην τέχνη οι κοινωνικοί κανόνες όριζαν –και ίσως ακόμα ορίζουν- ποιος μπορεί να γίνει και να αναγνωριστεί ως καλλιτέχνης.
Όπως η Μαρία Χορς, ζωγράφος η ίδια, σύζυγος του Νικόλαου Λύτρα, που αναγκάστηκε να αφήσει στην άκρη την τέχνη για να μεγαλώσει τα παιδιά της όταν εκείνος πέθανε. Το πορτρέτο της, ζωγραφισμένο από τον ίδιο τον Λύτρα –δυνατό βλέμμα, χέρι στη μέση- είναι χαρακτηριστικό του δυναμισμού της.
Με λίγα λόγια μια έκθεση με έργα που λειτουργούν και σαν μαρτυρίες κοινωνικής ιστορίας, από το 1840 έως σήμερα.
Βγαίνοντας έξω, αναλογίζεσαι την εξέλιξη της τέχνης. Είναι ορατή: η ιστορία της ζωγραφικής, οι τεχνοτροπίες, τα κινήματα, οι τρόποι έκφρασης. Και όπως πρέπει και κάνει η τέχνη, ρίχνει κλεφτές ματιές στην κοινωνία.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 3 Φεβρουαρίου.
ΠΗΓΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου