Ποιητικός μονόλογος «Αποχαιρετισμός»: ιστορικό αφιέρωμα στο Σταυραετό του Μαχαιρά

apopseis

Του Πόλυ Κυριάκου

Είναι απέραντη η ευτυχία να περιοδεύει κανείς ανά την Κύπρο, μαζί με το επιτελείο ενός ιδιαίτερου θεατρικού μονολόγου. Του ποιητικού μονολόγου “Αποχαιρετισμός”, που έγραψε ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Γιάννης Ρίτσος.

Μέσα σε τρεις μήνες ο ήρωάς μας Γρηγόρης Αυξεντίου έγινε και πάλι σύμβολο από την αρχή. Έγινε σημαία και λάβαρο μέσα από την υποκριτική ικανότητα του ηθοποιού Κωνσταντίνου Αλκιβιάδη.

Περιοδεία, λοιπόν, με τον Σταυραετό του Μαχαιρά. Ένα συγκινητικό ταξίδι σε όλη την επικράτεια της ελεύθερης Κύπρου. Από την παλιά Λευκωσία, μέχρι τον Κάτω Πύργο Τηλλυρίας. Από τις μικρές και τις μεγάλες θεατρικές σκηνές στις πόλεις, στις κοινότητες, στα χωριά, τους Δήμους κι ύστερα στα σχολεία. Στα Λύκεια και στα Γυμνάσια, αλλά και στα στρατόπεδα της μικρής Πατρίδας. Παντού. 

Ένας αριστερός ποιητής, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, διάβασε στις εφημερίδες της εποχής την ηρωική αυτοθυσία του ήρωά μας, που έγινε στις τρεις του Μάρτη του 1957. Κατέγραψε την αλήθεια που κουβαλούσε ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Μπήκε μέσα στα έγκατα της ψυχής του. Βρήκε τις σκέψεις του, την ευαισθησία του, το ανθρώπινο κομμάτι του ανθρώπου που αποφάσισε να θυσιάσει τη ζωή του για τη λευτεριά του τόπου.

Αλήθεια, πόσο δύσκολο είναι να συνειδητοποιήσουμε σήμερα τι πάει να πει αυτοθυσία. Τι πάει να πει αγώνας, πίστη, θάρρος, τόλμη, ελπίδα ή ανιδιοτέλεια. Πόσο δύσκολο είναι να εννοήσουμε σήμερα τι σημαίνει πείσμα. Τι πάει να πει στόχος ή όνειρο.

Οι εικόνες αλλάζουν. Οι αγώνες γίνονται πια μέσω του διαδικτύου. Οι μάχες γίνονται μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών ή μέσω τραπεζών. Οι αγωνίες έχουν πια άλλο χρώμα. Οι φωνές έχουν άλλη χροιά. Η έννοια της Πατρίδας δεν έχει την ίδια σημασία που είχε το 1957. Ούτε την ίδια σημασία που είχε το 1963. Ούτε την ίδια σημασία που είχε το 1974. Όλα αλλάζουν.

Εκεί που κάποτε υπήρχε ένας κήπος, σήμερα υπάρχει μια τράπεζα. Εκεί που κάποτε υπήρχε ένα ερημικό σπίτι με κεραμίδια, σήμερα υπάρχει ένας ουρανοξύστης. Εκεί που κάποτε υπήρχε ένα κρησφύγετο, σήμερα υπάρχει ένα πολυτελές εξοχικό. Εκεί που κάποτε υπήρχε ένα μπακάλικο, σήμερα υπάρχει ένα καζίνο. Αλλάζουν οι παραστάσεις γύρω μας. Οι άνθρωποι που βίωσαν τις δυσκολίες αυτού του τόπου, μεγαλώνουν σιγά-σιγά. Τα παιδιά τους δεν είναι εύκολο να ταυτιστούν με τις παλιές αξίες.

Οι αξίες αυτές για να συντηρηθούν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Αυτήν την προσπάθεια την κατάφεραν άλλοι λαοί, οι οποίοι μπόρεσαν να τη διατηρήσουν ζωντανή οι Εβραίοι. Οι Αρμένιοι. Τα κατάφεραν διότι η παιδεία τους είναι ισχυρή. Κρατάνε τη φλόγα ζωντανή. Σαν ήλιος που καίει. Πώς να συντηρηθεί μια ιστορική μνήμη εάν η κοινωνία δεν έχει εντάξει την ιστορική μνήμη στο βαθμό που της αξίζει; Ναι, αλλάζει η ζωή. Ο χρόνος, μαχαίρι που κόβει και περνάμε…

Αυτός ο τόπος, ακόμα είναι εδώ. Με πληγές και επιδέσμους. Με τραύματα και πόνο, που ήσυχα και μυστικά σωπαίνουν.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου είναι ένα παράδειγμα ιστορίας. Από τότε πέρασαν 61 χρόνια. Δεν είναι λίγα. Ούτε και πολλά. Αγκαλιάζουμε την ιστορική μας αλήθεια και προχωράμε. Έχουμε πολλά χιλιόμετρα να διανύσουμε. Τα δέντρα μας έχουν ακόμα ρίζες και κλαδιά και παρακλάδια. Και το χώμα μας, με λίγο νερό ακόμα ίσως μας δώσει καρπούς.

Γιατί η γη η εναλία φωνάζει. Το χώμα βρίσκει τον τρόπο να αποκτά ψίθυρο και φωνή. Μας θυμίζει ό,τι η ζωή επιτάσσει για να θεριέψει η αγάπη μας για τη γη των προγόνων μας.

Λάβετε, φάγετε. Τούτο εστί το σώμα και το αίμα του Γρηγόρη Αυξεντίου…