Gary Cooper

Τώρα πλέον φαίνεται μια παρωχημένη φιγούρα, αδύναμη να παράσχει μοντέλα συμπεριφοράς ή αισθητικής - όπως π.χ. ο Τζαίημς Ντην. Και όμως, υπήρξε εποχή, όπου η νοσταλγία του west ήταν πανίσχυρη και ο λιτός καουμπόϊκος τρόπος του Γκάρυ Κούπερ ακτινοβολούσε στην νεολαία. Ήταν η εποχή που έκανε τους Αμερικανούς διάσημους για τα καρό (ενδύματα) αλλά και για τη μουγκαμάρα τους σε δημόσιες συναντήσεις. Τότε που ελάχιστοι υπέθεταν ότι οι άνθρωποι δεν είχαν και πολλά  να πουν καθότι απασχολημένοι με τις υλικές υποθέσεις τους....

Οι φήμες έφεραν  το σεμνό παληκάρι των Western ως μεγάλο γυναικά, αλλά ούτε κι αυτό πλέον έχει σημασία. Η εικόνα του επιστρέφει μαζί με αυτήν της Ώντρεϋ Χέπμπορν, από 27 Αυγούστου, στους κινηματογράφους. Ακολουθεί μια βιογραφία του...

Ο Gary Cooper ήταν αμερικανός ηθοποιός βραβευμένος με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για τις ταινίες Ο Λοχίας Γιορκ (Sergeant York)το 1941 και Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές (High Noon) το 1952. Συνεργάστηκε με σημαντικούς σκηνοθέτες όπως ο Frank Capra, ο William Wyller και ο Howard Hawks σε μια σειρά ταινιών που κατέστησαν τη φιγούρα του θρυλική, καθώς κατάφερνε να δώσει λάμψη στη φιγούρα του κοινού ανθρώπου. Σε περίπου 30 χρόνια καριέρας πρωταγωνίστησε με ικανότητα σε δράματα, κωμωδίες και γουέστερν. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει 11ο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.

Ο Frank James Cooper, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το 1901 στη Helena της Montana από τον Charles Henry Cooper και τη σύζυγό του Alice. Ο πατέρας του ήταν αγρότης από το Bedfordshire της Αγγλίας που είχε καταφέρει να γίνει αρχικά δικηγόρος κι έπειτα δικαστής. Η μητέρα του που ήλπιζε οι δυο γιοι της να λάβουν ανώτερη μόρφωση από εκείνη που τους παρείχαν τα σχολεία της Μοντάνα τους έστειλε στο Σχολείο Ντανστέιμπλ του  Bedfordshire στην Αγγλία, όπου φοίτησαν μεταξύ του 1910 και του 1913. Μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η μητέρα του Cooper έφερε τα παιδιά της πίσω στην Αμερική. Στα 13 του ο Cooper έσπασε τη λεκάνη του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα κι ο θεράπων ιατρός του του συνέστησε την ιππασία ως μέθοδο θεραπείας. Ο Cooper αργότερα σπούδασε στην Αϊόβα, στο κολέγιο Γκρινέλι μέχρι και το 1924 αλλά δεν αποφοίτησε. Προσπάθησε επίσης να μπει στη θεατρική ομάδα του κολεγίου αλλά δεν έγινε δεκτός. Επέστρεψε στην Helena για να δουλέψει στο ράντσο ενώ σχεδίαζε σκίτσα για την τοπική εφημερίδα. Όταν οι γονείς του μετακόμισαν την ίδια χρονιά στο Λος Άντζελες, ο Cooper αποφάσισε να τους ακολουθήσει, σκεπτόμενος ότι θα ήταν προτιμότερο να πεθαίνει της πείνας σε θερμότερα κλίματα κι όχι στην παγωνιά.

 

Χόλιγουντ

Αφότου απέτυχε σε μια σειρά διαφορετικών εργασιών, ο Cooper, όπως πολλοί ηθοποιοί της εποχής, βρήκε δουλειά ως κομπάρσος σε βωβές ταινίες. Δυο χρόνια αργότερα άρχισε να έχει μια μικρή επιτυχία με τη συμμετοχή του σε ταινίες στο πλευρό της Κλάρα Μπόου. Ταινίες όπως το το θρυλικό Ιτ (It, 1927)και τα Τα Φτερά (Wings, 1927), που ήταν και το πρώτο φιλμ που βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, του χάρισαν σχετική αναγνωρισιμότητα. Την περίοδο εκείνη άλλαξε και το όνομά του, πλέον ήταν γνωστός ως Gary Cooper ή ως Κουπ όπως τον φώναζαν τα πιο κοντινά του άτομα. Ήταν η ταινία Στην αγχόνη (The Virginian) του 1929 που τον έκανε αστέρι πρώτου μεγέθους. Ήταν η πρώτη του απόπειρα σε ομιλούσα ταινία και στέφθηκε με επιτυχία.

Ένα αστέρι γεννιέται

Η δεκαετία του 30 ήταν γεμάτη επιτυχίες από την αρχή για τον Cooper. Το 1930 πρωταγωνίστησε δίπλα στη Marlene Dietrich στο κλασικό δράμα του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ, Μαρόκο (Morocco, 1930) και ακολούθησαν η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Έρνεστ Χέμινγουεϊ Αποχαιρετισμός στα όπλα (A Farewell to Arms, 1932), που προβλήθηκε στην Ελλάδα ως Αποχαιρετισμός στη σημαία, το τολμηρό Ερωτικές καντρίλιες (Design for Living, 1933) του Ερνστ Λιούμπιτς, το Οι λογχοφόροι της Βεγγάλης(The Lives of a Bengal Lancer, 1935), το Ο πόθος (Desire, 1936) ξανά με την Dietrich, καθώς και η πρώτη του συνεργασία με τον Φρανκ Κάπρα στην ταινία Ο Πρίγκηψ των Δολλαρίων (Mr. Deeds Goes To Town, 1936) που του απέφερε την πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ. Ο Cooper ήταν η πρώτη επιλογή του παραγωγού Ντέιβιντ Ο' Σέλζνικ για το ρόλο του Ρετ Μπατλερ στη θρυλική ταινίαΌσα παίρνει ο άνεμος. Ο Cooper ήταν όμως απέρριψε το ρόλο κι ήταν ανένδοτος καθώς πίστευε ότι η ταινία επρόκειτο να είναι η μεγαλύτερη αποτυχία όλων των εποχών. Απέρριψε επίσης τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στις ταινίες Πριν από τη θύελλα (The Foreign Correspondent) και Σαμποτέρ(Saboteur) του Χίτσκοκ. Χρόνια αργότερα παραδέχτηκε ότι η κίνηση αυτή ήταν λανθασμένη. Το 1933 ο Cooper παντρεύτηκε την κοσμική Βερόνικα Μπάλφι, με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη Maria Cooper.

Όσκαρ και πτώση

 Η ανοδική πορεία του Cooper συνεχίστηκε και τη δεκαετία του 40. Το1940 συνεργάστηκε για πρώτη φορά με το μεγάλο σκηνοθέτη Γουίλιαμ Γουάιλεργια την ταινία Ο κατακτητής της δύσης(The Westerner), ενώ την επόμενη χρονιά συνεργάστηκε για δεύτερη φορά με τον Φρανκ Κάπρα για την ταινία Ο Λαός Προστάζει (Meet John Doe). Στην ταινία Ο Λαός Προστάζεισυμπρωταγωνίστησε για πρώτη φορά με τη Μπάρμπαρα Στάνγουικ. Την ίδια χρονιά γύρισε δυο ταινίες και με άλλον ένα θρύλο του σινεμά , το σκηνοθέτηΧάουαρντ Χοκς. Η πρώτη ήταν η σοφιστικέ κομεντί Ο Καθηγητής και η Γυμνή Χορεύτρια (Ball Of Fire), ξανά στο πλευρό της Στάνγουικ και η δεύτερη ήταν το πολεμικό δράμα Ο Λοχίας Γιορκπου του χάρισε τη δεύτερη υποψηφιότητα και το πρώτο του Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου. Την επόμενη χρονιά η συμμετοχή του στην ταινία Αποθέωση(The Pride Of The Yankees), στο ρόλο του θρυλικού παίχτη του μπέιζμπολ Λου Γκέριγκ του εξασφάλισε την τρίτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου, το οποίο έχασε από τον Τζέιμς Κάγκνεϊ. Ο Cooper έλαβε την τέταρτή του υποψηφιότητα για Όσκαρ το 1943 όταν πρωταγωνίστησε στην πολυαναμενόμενη για την εποχή μεταφορά του μυθιστορήματος του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα, σε σκηνοθεσία του Σαμ Γουντ και με συμπρωταγωνίστριες τις Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Κατίνα Παξινού. Το Όσκαρ όμως αυτή τη φορά πήγε στον Πολ Λούκας για την ταινία Φρουρά επί του Ρήνου (Watch On The Rhine). Για το υπόλοιπο μέρος της δεκαετίας ο Cooper συμμετείχε κυρίως σε αδιάφορες παραγωγές, με εξαίρεση ίσως το Χαλύβδινες ψυχές (The Fountainhead) του 1949 πλάι στην Πατρίσια Νιλ, έπρεπε να έρθει η επόμενη δεκαετία για να ανακάμψει.

Το κυνήγι των μαγισσών

Ο Cooper στα τέλη της δεκαετίας του 40 παρουσιάστηκε ενώπιον της επιτροπής αντιαμερικανικών ενεργειών, προκειμένου να ονοματίσει συναδέλφους του οι οποίοι είτε υπήρξαν ή εξακολουθούσαν να είναι μέλη του κομμουνιστικού κόμματος. Ο Cooper μέλος της Ένωσης κινηματογραφιστών για την διατήρηση του αμερικανικού ιδεώδους του Τζον Γουέιν, δεν κατέδωσε συναδέρφους του, αποκάλυψε όμως ότι είχε ακούσει κάποιους να τονίζουν την παλαιότητα του αμερικανικού συντάγματος και να λένε ότι θα προτιμούσαν κυβέρνηση δίχως Κογκρέσο. Για τον Cooper αυτές οι δηλώσεις ήταν εντελώς αντιπατριωτικές. Η κατάθεση του Cooper δόθηκε ένα μήνα πριν την έκδοση της μαύρης λίστας του Χόλυγουντ.

Δεύτερο Όσκαρ, επάνοδος και θάνατος

Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 40 δεν ήταν γενναιόδωρο για τον Κούπερ, που έκανε απανωτές αποτυχίες. Η νέα δεκαετία όμως τον αποζημίωσε χαρίζοντάς του ακόμα ένα Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου, για την ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν, Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές (High Noon) του 1952. Η ταινία αυτή είναι σύμφωνα με τους κριτικούς η καλύτερη του Κούπερ κι ένα από τα καλύτερα γουέστερν όλων των εποχών. Στο πλάι του Κούπερ εμφανίστηκε μια νεότατη Γκρέις Κέλι στη δεύτερή της μόλις ταινία. Φημολογείται ότι οι δυο τους σύναψαν ερωτικές σχέσεις κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Μετά τη δεύτερή του νίκη ο Κούπερ συνέχισε να κάνει επιτυχημένες ταινίες όπως το γουέστερνΒέρα Κρουζ (Vera Cruz, 1954) σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Όλντριτς, Άνθρωπος χωρίς όπλα (Friendly Persuasion) στη δεύτερή του συνεργασία με το Γουάιλερ και στο Αριάν (Love In The Afternoon) σε σενάριο και σκηνοθεσία Μπίλι Wilder και πλάι στην Όντρεϊ Χέπμπορν.

Το 1960 του διέγνωσαν καρκίνο στον προστάτη αφότου είχε κάνει μετάσταση στο παχύ έντερο, στον πνεύμονα και τα οστά. Το 1961 η ακαδημία του κινηματογράφου θέλησε να τον τιμήσει με Όσκαρ καριέρας, αλλά ο Κούπερ ήταν πολύ άρρωστος για να παρευρεθεί στην τελετή. Ο στενός του φίλο του James Stewart δέχτηκε το βραβείο για λογαριασμό του, με δάκρυα στα μάτια. Ένα μήνα αργότερα, στις 13 Μαΐου του 1961, ο ηθοποιός με το αθλητικό παράστημα και το γοητευτικό χαμόγελο έφυγε σε ηλικία 60 ετών, αφού μεσουράνησε για μία 30ετία αποσπώντας δύο Όσκαρ για τις ταινίες Λοχίας Γιορκ (1941) και Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές (1952). Ο Γκάρι Κούπερ ταυτίστηκε με την εικόνα του δυνατού, ήσυχου, καλού Αμερικανού, με την εύθραυστη αρρενωπότητα, την άνεση και αξιοπρέπεια.