του Αθανάσιου Γεράνιου **
Η σημερινή υφεσιακή κατάσταση της χώρας μας δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομική κατάσταση, αλλά προεκτείνεται και στην κοινωνική, όπου στον βωμό της οικονομικής ανάπτυξης θύματα πέφτουν η προστασία και η ασφάλεια της κοινωνίας. Γιατί, επί πολλά χρόνια, αριστερές κυβερνήσεις, κινήματα και τοπική αυτοδιοίκηση προσπάθησαν όχι μόνο να αποτρέψουν πυρηνικές εγκαταστάσεις στη χώρα μας, αλλά και στις γειτονικές.
Και μπορεί το Προεδρικό Διάταγμα που διάβασα σε σχετικό ρεπορτάζ στην «Εφ.Συν.» (12 Αυγούστου 2015) της δημοσιογράφου Α. Τζιαντζή να μην αναφέρεται σε εγκαταστάσεις πυρηνικών αντιδραστήρων στη χώρα μας, αλλά δίνει τη δυνατότητα σε δήμους να εγκαθιστούν και να διαχειρίζονται ραδιενεργά απόβλητα και μάλιστα με οικονομικά αντισταθμιστικά οφέλη!
Από την 40ετή πείρα μου ως ακαδημαϊκός δάσκαλος στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Αθήνας διαβλέπω σ’ αυτό το Π.Δ. ότι υπάρχουν σοβαρά στοιχεία τα οποία καθιστούν αυτήν τη διαδικασία επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία.
Σαν υπόβαθρο θα ήθελα να σημειώσω το γεγονός πως ο ραδιενεργός κίνδυνος πάντοτε υποτιμάτο, γιατί οι επιπτώσεις του στον άνθρωπο δεν εμφανίζονται αμέσως, αλλά ύστερα από δεκαετίες. Στις ραδιενεργές δραστηριότητες και χρήσεις των ραδιενεργών στοιχείων είναι χαρακτηριστική η χρονική εξέλιξη των ορίων ασφαλείας της ραδιενεργού ακτινοβολίας από την αρχή της χρήσης της το 1930 έως σήμερα. Δηλαδή, από τότε έως σήμερα τα όρια αυτά έχουν γίνει αυστηρότερα και έχουν ελαττωθεί κατά 80 φορές!
Σήμερα, η επιτρεπόμενη ραδιενεργός δόση (εκτός από τη φυσική ακτινοβολία) είναι μηδέν και μόνο για λόγους υγείας ο ασθενής επιβαρύνεται όταν υποβληθεί σε ακτινοβολία λόγω διαγνωστικών και θεραπευτικών ιατρικών εφαρμογών.
Στο θέμα τώρα της διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων είναι λογικό και εύλογο κάθε κράτος να την αναλαμβάνει για λογαριασμό του. Στη χώρα μας, η διαδικασία αυτή αφορά κυρίως τα ιατρικά ραδιενεργά.
Αυτά, έχουν μεν ένα σχετικά πολύ μικρό χρόνο ζωής, άρα μετά από μερικές ημέρες έχουν εξαντλήσει την ακτινοβολία τους, αλλά στο διάστημα αυτό η ακτινοβολία είναι ισχυρή. Υπάρχουν και κάποια άλλα ραδιενεργά απόβλητα μεγάλης διάρκειας ζωής που χρησιμοποιούν οι ιατρικές διαγνωστικές και θεραπευτικές διατάξεις, οι βιομηχανίες για τον έλεγχο των προϊόντων τους καθώς και για την αποστείρωση ιατρικών υλικών.
Μέχρι σήμερα, τη συλλογή από τα νοσοκομεία και τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων αναλάμβανε με επιτυχία το αρμόδιο Τμήμα του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Ερευνών «Δημόκριτος» και στη διάρκεια των δεκαετιών αυτής της δραστηριότητας ποτέ δεν έμαθα κάποιο ατύχημα ραδιενεργού μόλυνσης.
Ετσι, διερωτάται κανείς γιατί το συγκεκριμένο Π.Δ., άρθρο 12, δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας πολλών τέτοιων κέντρων σε δήμους, και μάλιστα με αντισταθμιστικά οικονομικά οφέλη γι’ αυτούς.
Η λειτουργία τέτοιων μονάδων ραδιενεργών αποβλήτων, που πολλά από αυτά είναι και τοξικά, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Απαιτείται προσωπικό άρτια εκπαιδευμένο, με συνεχή ενημέρωση στο αντικείμενο, απαιτείται κατάλληλη υποδομή που να εξασφαλίζει την ακίνδυνη λειτουργία και, τέλος, απαιτείται συνεχής χρηματοδότηση για τη βελτίωσή της.
Είναι αμφίβολο εάν ένας δήμος διαθέτει τέτοιες δυνατότητες και δεν μπορεί κανείς να φανταστεί την ίδρυση τέτοιων ραδιενεργών κέντρων διάσπαρτων στη χώρα μας.
Και το σημαντικότερο, το γεγονός ότι αυτές οι μονάδες θα έχουν αντισταθμιστικά οφέλη με κοινωνικό, οικονομικό, αναπτυξιακό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό ή άλλο χαρακτήρα, ανάλογα με τις ανάγκες της περιοχής, δεν εμποδίζει καθόλου την εμφάνιση ιδιωτικών επιχειρήσεων που θα συμπράττουν με τους δήμους στη λειτουργία τέτοιων κέντρων διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων.
Τότε, στον βωμό του κέρδους η ασφάλεια θα παραμερίζεται σε δευτερεύουσας σημασίας ζήτημα.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τους 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες στη Φουκουσίμα, που προκάλεσαν πριν από πέντε χρόνια το τετραπλό πυρηνικό ατύχημα, τους διαχειριζόταν η ιδιωτική εταιρεία TEPCO, γνωστή για τις άστοχες και επιπόλαιες ενέργειες αντιμετώπισης του πυρηνικού αυτού ατυχήματος και την πλημμελή συντήρηση των αντιδραστήρων.
Και εδώ, το οικονομικό κέρδος της εταιρείας είχε προτεραιότητα έναντι της ασφαλούς λειτουργίας των πυρηνικών σταθμών.
Συμπερασματικά, η σωστή διαχείριση των ραδιενεργών δεν είναι μια συμβατική διαδικασία, αλλά αποτελεί έναν κύκλο που ξεκινά από τη χρήση τους, και η άποψή μου είναι πως, πρώτα απ’ όλα, τα νοσοκομεία που χρησιμοποιούν τέτοια ραδιενεργά θα πρέπει να τηρούν με αυστηρότητα όλους τους διεθνείς κανονισμούς λειτουργίας με στόχο την προστασία του ασθενή, αλλά κυρίως των εργαζομένων (για παράδειγμα ο «Ευαγγελισμός»).
Στη συνέχεια, ένας κοινός φορέας, ο «Δημόκριτος» vα αναλαμβάνει τη συγκέντρωση των ραδιενεργών αποβλήτων και η όλη η διαδικασία διαχείρισης να πραγματοποιείται σε έναν χώρο με τις προδιαγραφές που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου.
Τέλος, το γεγονός πως οι ραδιενεργές αυτές μονάδες διέπονται από οικονομικά οφέλη θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου για εισαγωγές ραδιενεργών ουσιών από κέντρα της Ευρώπης.
*Δρ υφηγητής Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αθήνας
Δείτε - Διαβάστε
- Από το μάθημα «Πυρηνική ενέργεια και Κοινωνία» στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Αθήνας
- «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» 20.3.2011.
- Ραδιενεργά κατάλοιπα στον «Ευαγγελισμό», 14.11.2003 (Video)
- Το πυρηνικό ατύχημα στη Fukushima 19.42011 (Video)
Ιστοσελίδες
users.uoa.gr/~ageran
ageran.wix.com/geranios
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου