Aπό την φωτογραφία στον κινηματογράφο, με κατεύθυνση τον ολογράφο !

"Η σαγήνη μιας άγριας θαλασσοταραχής, με ένα μοναχικό κτίσμα. Κι αυτή η φωτογραφία δεν είναι "ολογραφία" - απουσιάζει η αίσθηση του θυελλώδους ανέμου, η οσμή του τοπίου, το σύγκρυο που αισθάνεσαι. Πάσχα, 2015"  ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ, Δεξιά στήλη

Την  παρακάτω ιστορία, που αφηγείται ο  Κωνσταντίνος Τσάβαλος στο in.gr  δεν την ήξερα, όμως πολλές φορές σκεπτόμουν τους περιορισμούς της φωτογραφικής ή φιλμικής απεικόνισης : Λόγου μια φωτογραφία της φουρτουνιασμένης και ανεμοδαρμένης Σίφνου,  που δημοσίευσα στη δεξιά στήλη του ιστολόγιου , μου φαινόταν πως  «έχανε», από τη στιγμή που αδυνατούσε να εγγράψει την διάχυτη αίσθηση της αλμύρας, την πίεση που ασκεί ο άνεμος στα σώματα, τις οσμές που διαδοχικά περνούσαν από το προσκήνιο των αισθήσεών μου.

Τώρα διαπιστώνω ότι αυτό το εν πολλοίς υπερφίαλο αίτημα όχι απλώς διατυπώθηκε αλλά αποτέλεσε τη βάση συγκεκριμένου εγχειρήματος. Κατά την αφήγηση λοιπόν του ΚΤ στο in.gr  ,  το 1959 ο κινηματογραφικός παραγωγός Μάικ Τοντ Τζούνιορ έβαλε ως στόχο του να δημιουργήσει την πρώτη ταινία του Χόλυγουντ που θα έδινε τρισδιάστατη αίσθηση – δηλαδή οπτική, ακουστική αλλά και οσφρητική !  Από τις αισθήσεις απουσίαζαν μόνο δυο, η γεύση και η αφή !

Ο Τοντ προσέλαβε τον ειδικό Χανς Λάουμπε, ο οποίος είχε μόλις εφεύρει μια νέα συσκευή, την Smell-O-Vision.

Μέσω αυτής  μπορούσε να διαχέει μέσα σε μια κινηματογραφική αίθουσα πάνω από 30 διαφορετικές μυρωδιές ανάλογα με τα τεκταινόμενα στο σελιλόιντ.

Έτσι, όταν στο πανί απεικονιζόταν ένας φούρναρης να βγάζει το ψωμί από το φούρνο του, η συσκευή  απελευθέρωνε μέσα στην αίθουσα την μυρωδιά του ψημένου άρτου.

Όταν θα περνούσε από τις οθόνες η ηρωίδα της ταινίας που θα φορούσε ένα χαρακτηριστικό άρωμα, το Smell-O-Vision

 απελευθέρωνε την μυρωδιά ενός γυναικείου αρώματος κ.ο.κ.

Η συσκευή τελειοποιήθηκε και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Scent of Mystery, μια άγνωστη, σχετικά, ταινία στην τεράστια φιλμογραφία της Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Η ταινία κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Ιανουάριο του 1960 με την αφίσα της να υπόσχεται την έλευση μιας νέας εποχής στις κινηματογραφικές ταινίες με το μότο «Στην αρχή κινούνταν (1893)! Μετά μίλησαν (1927)! Τώρα μυρίζουν κιόλας! (1959)!»



Όσοι είδαν την ταινία, είχαν την ευκαιρία να μυρίσουν, σε συγκεκριμένα σημεία της υπόθεσης, τις αντίστοιχες μυρωδιές: λόγου χάρη, στην πρώτη σκηνή της ταινίας, εικονίζεται μια πεταλούδα να κάθεται πάνω σε μια ροδακινιά. Εκείνη την στιγμή η συσκευή άφηνε στο χώρο την μυρωδιά του ροδάκινου.

Όταν ο ήρωας έπινε κόκκινο κρασί, διαχεόταν στο χώρο η μυρωδιά οίνου. Κι όταν ο ήρωας κάπνιζε την πίπα του, απελευθερώθηκε μυρωδιά από ταμπάκο.

Ωστόσο, το όλο εγχείρημα απέτυχε.

Πολλοί θεατές διαμαρτυρήθηκαν πως οι μυρωδιές που διαχέονταν ήταν πολύ βαριές και τους έφερναν ζαλάδες και ναυτία, ενώ σε πολλές αίθουσες η συσκευή δεν λειτούργησε με συγχρονισμό και τα διάφορα αρώματα απελευθερώθηκαν σε λάθος στιγμές, χαλώντας την όποια οπτικο-οσφρητική εμπειρία.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης της ταινίας δε, ο Τζακ Κάρντιφ χαρακτήρισε το Smell-O-Vision λίγο έως πολύ ως αποτυχημένο αφού, όπως είπε, «οι περισσότερες μυρωδιές είχαν άρωμα φθηνής γυναικείας κολόνιας».

Οι συντελεστές της  ταινίας αναγκάστηκαν να την επανακυκλοφορήσουν με άλλο τίτλο (Holiday in Spain) προκείμενου να μην συνδεθεί ξανά με το εγχείρημα του Τοντ.

Όμως , 56 χρόνια μετά την πρώτη της εμφάνιση στο σελιλόιντ, το Scent of Mystery υπέστη ένα ριζικό... αρωματικό λίφτινγκ και παίζεται ξανά σε επιλεγμένες αίθουσες στην Βρετανία και τη Δανία. Αυτές θα έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε να διαχέονται οι σωστές μυρωδιές τη σωστή στιγμή και η έμπνευση του Τοντ να ευοδωθεί επιτέλους το 2015.

«Η αρχική ταινία θάφτηκε μέσα σε μπαούλα, ενώ αντιθέτως θα έπρεπε να αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του σινεμά» λέει ο Ντέιβιντ Στρόμαγερ, υπεύθυνος αποκατάστασης του Scent of Mystery.

«Δεν θέλουμε να αποκαταστήσουμε την ταινία για να βγάλουμε χρήματα, αλλά για να αποτίσουμε ένα φόρο τιμής στον παλιό κινηματογράφο» επισημαίνει.

Προκειμένου η νέα κόπια να πετύχει το σκοπό της, ο Στρόμαγερ επιστράτευσε τον Ιταλό αρωματοποιό Αντόνιο Γκαρντόνι.

Ο αρχικός αριθμός των 30 αρωμάτων μειώθηκε μεν στα 15, αλλά ο Γκαρντόνι προσέθεσε μια σειρά από αυθεντικά αρώματα, όπως πορτοκαλιάς, θαλασσινής αύρας, μέχρι και… ιδρώτα ζώου, σε μια συγκεκριμένη σκηνή της ταινίας, που απεικονίζεται μια ταυρομαχία.