ΛΟΥΣΤΡΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙΩΝ» «Sciuscià»

Δράμα, Ιταλία, 1946, 93'

Σκηνοθεσία: Βιτόριο Ντε Σίκα

Σενάριο: Σέρτζιο Αμιντέι, Αντόλφο Φράντσι, Τσεζάρε Τζούλιο Βιόλα, Τσεζάρε Ζαβατίνι

Πρωταγωνιστούν: Φράνκο Ιντερλένγκι, Ρινάλντο Σμορντόνι, Ανιέλο Μέλε κ.α.

Μουσική: Αλεσάντρο Τσικονίνι

Ανάλυση Ταινίας

Από κάποιους η ταινία αυτή του Βιτόριο Ντε Σίκα θεωρείται (μαζί με τον Κλέφτη Ποδηλάτων) ο «Παρθενώνας» της κινηματογραφικής τέχνης.

Ο πρωτότυπος τίτλος «Sciuscià» προέρχεται από παραφθορά των αμερικάνικων λέξεων  "shoe shine",  όπως τις είχαν αντιγράψει εξ ακοής τα χιλιάδες ορφανά ή εγκαταλειμμένα αγόρια στην κοινωνικοοικονομικά διαλυμένη από τον φασισμό και τον πόλεμο Ιταλία του 1945, τα οποία γυάλιζαν τα παπούτσια των αμερικανών στρατιωτών, για να επιβιώσουν.

Σχεδόν κάθε σκηνή αυτής της "παιδοκεντρικής" ταινίας είναι ένα -συχνά ντροπιαστικό- μάθημα ζωής για ενήλικους. Είναι επίσης και απαγγελία κατηγορίας εναντίον ενός Συστήματος που στραγγαλίζει εν τη γενέσει του ό,τι ευγενέστερο διαθέτει από τη φύση του ο άνθρωπος. 
Ο Ντε Σίκα δεν χάνει ούτε στιγμή το μέτρο, δεν καταφεύγει σε δοκιμασμένα κολπάκια για εύκολους μελοδραματισμούς, δεν προσπαθεί να εκβιάσει συγκινήσεις, ή να βγάλει επιτηδευμένο γέλιο. Και βέβαια, ούτε κατά διάνοια δεν ηθικολογεί. Χρησιμοποιώντας την κάμερα με τρόπο τόσο επιδέξιο που είναι σαν να την καταργεί, "εγκαταλείπει" τον θεατή μέσα στην ιστορία αφήνοντάς του τη νοητική και συναισθηματική πρωτοβουλία.

Στις σκηνές της φυλακής, διαπιστώνουμε ότι φρουροί δεν είναι τόσο βίαιοι όσο θα αναμέναμε. Δεν είναι βέβαια και σωφρονιστές. Τους χαρακτηρίζει η αδιαφορία. Η αδιαφορία προς τα παιδιά είναι γενικότερη, ξεκινώντας από την απουσία γονέων και κηδεμόνων (τα παιδιά βρίσκονται φυλακισμένα δίχως το παραμικρό γονεϊκό ενδιαφέρον), την αδιαφορία του προσωπικού της φυλακής, αλλά και τη γενικότερη αδιαφορία του συστήματος και της κοινωνίας για το μέλλον τους (χαρακτηριστική είναι η σκηνή της δίκης, όπου ο συνήγορος υπεράσπισης αρκείται σε μια έκκληση επιείκειας του δικαστηρίου προς τον πελάτη του.)

Ωστόσο ο σκηνοθέτης δε δείχνει καμία επιείκεια προς τους κοινωνικούς θεσμούς της χώρας του. Μέσω της ταινίας στηλιτεύει αυτή την απάθεια και την αδιαφορία και φοβάται πως είναι η απαρχή για την καταστροφή των αυθεντικών ανθρώπινων σχέσεων.

Το ξέρατε ότι:

·         Ο Όρσον Ουέλς είχε πει για την ταινία : «Είδα πρόσφατα το Λούστρο παπουτσιών.  Κάποια στιγμή η κάμερα και η οθόνη εξαφανίστηκαν, έγινα ένα με την ταινία, τη ζούσα πραγματικά».

·         Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας, «Sciuscià» αποτελεί παραφθορά της αγγλικής λέξης «shoe shine». Τη χρησιμοποιούσαν τα χιλιάδες εξαθλιωμένα παιδιά της Ιταλίας του ’45 που αναγκάζονται να βγουν στη βιοπάλη από πολύ μικρή ηλικία (πολύ συχνά σαν λούστροι) για να προσελκύσουν πελατεία μεταξύ των Αμερικανών στρατιωτών.

·         Ο Ντε Σίκα, ως ένας από τους κύριους εκπροσώπους του νεο-ρεαλισμού στην Ιταλία, χρησιμοποιεί και σε αυτή την ταινία, μη επαγγελματίες ηθοποιούς. Ο Φράνκο Ιντερλένγκι, που συγκλονίζει με την καταπληκτική του ερμηνεία στο ρόλο του Πασκουάλε, θα συνεχίσει την καριέρα του ηθοποιού.  Συνεργάστηκε στην πορεία και με άλλους  μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Φελίνι, ο Αντονιόνι και ο Βισκόντι.