Πολυλειτουργική Ύπαιθρος

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 14.4.17

Το Πάσχα είναι μια λαμπρή ευκαιρία επαφής με την ύπαιθρο, έστω και αν πολλές από τις εξόδους  περιορίζονται σε «συμβατικούς» τουριστικούς προορισμούς. Στη δεκαετία του 50 η δυναμική της αστικοποίησης  έκανε την «Καταστασιακή Διεθνή» να μιλάει για μια επερχόμενη  «ψυχαγωγική ψευτοϋπαιθρο», υπονοώντας  ένα άλλο καθεστώς παραγωγής τροφίμων και πρώτων υλών. Τα πράγματα βέβαια δεν εξελίχθηκαν «ακριβώς»  έτσι, η ενδοαστική και υπερεντατική γεωργία «εσωτερικού χώρου» παραμένει ως μια φουτουριστική δυνατότητα, ενώ από την άλλη πλευρά η ύπαιθρος στερείται εκείνων των ψυχαγωγικών διευκολύνσεων  που θα την έκαναν «ανταγωνιστική»   προς τις  αστικοποιημένες  περιοχές.

Πρόσφατα μια διαμαρτυρία 140 περιβαλλοντικών οργανώσεων όσον αφορά την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ, αναφέρθηκε στη σημασία της λελογισμένης και περιβαλλοντικά «ορθής» γεωργίας, για τη διαχείριση της φύσης και του τοπίου. Προφανώς, η αναθεώρηση της ΚΑΠ προς οικολογική κατεύθυνση δεν θα μπορούσε να αναβιώσει μια ύπαιθρο με Βανγκογκικές όψεις(!), όμως είναι  βέβαιο ότι θα ευνοούσε άλλα  σκηνικά, σε αντίθεση με αυτά που παράγουν οι  μονοκαλλιέργειες του αγροβιομηχανικού συστήματος.

Η ιδέα μιας πλουραλιστικής υπαίθρου    «αναποφλοίωτης» από τουριστικά, γνωσιολογικά, ψυχαγωγικά, μεταποιητικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά ,  σε αντίθεση με τον παραδοσιακό (αριστερό και δεξιό) φαταλισμό, είχε  μεγάλη ιδεολογική διαδρομή.  Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν παλιά δημοσιεύματα του ΕΘΙΑΓΕ σχετικά με τη βιωσιμότητα της ορεινής υπαίθρου, όπου τονιζόταν η σημασία  των πολλαπλών δραστηριοτήτων για την μεγαλύτερη δυνατή  απασχόληση των εργαζομένων σε ετήσια βάση. Εξ άλλου στο Εναλλακτικό Σχολείο Οικολογικής Γεωργίας, για μια τουλάχιστον εξαετία γινόταν  αναφορά στον οικοαγροτουρισμό και στις δυνατότητές του να δημιουργήσει ένα άλλο τουριστικό προϊόν   και μια άλλη διασπορά του ταξιδιωτικού ρεύματος στο χώρο και στο χρόνο.

Οι δυνατότητες αυτές  εναποτίθονταν συνήθως στους ώμους της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας»,  σε μια κατάσταση όπου ο κρατικός τομέας έπαιζε το ρόλο του «κόφτη» των πιο δημιουργικών  αναζητήσεων – βάζοντας προσκόμματα σε επί μέρους συνθέσεις, όπως αυτή μεταξύ συμβατικής γεωργίας και τουρισμού…Πρόσφατα όμως μια Κοινή Υπουργική Απόφαση ανοίγει  δρόμο   για πολυλειτουργικά αγροκτήματα, σε εκτέλεση νομοθετικών ρυθμίσεων που είχαν γίνει το 2014 , αλλά που είχαν  παραγκωνισθεί μέσα στον καταιγισμό των νόμων που ψήφιζαν οι βουλευτές, τοις κείνων (χ)ρήμασιν πειθόμενοι…

Κατά πως αναφέρει σχετικό άρθρο του Στέργιου Ζαμπάκα, τα πολυλειτουργικά αγροκτήματα συνδέουν την πρωτογενή παραγωγή, την μεταποίηση και την παροχή υπηρεσιών, ενορχηστρώνοντας  γνωσιολογικές εμπειρίες,  εστίαση, διανυκτέρευση,  αγορά προϊόντων, συσκευασία, περιβαλλοντικές  και οδοιπορικές εμπειρίες, θεατρικές παραστάσεις  και  άλλα.

Οι αντίπαλοι αυτών των πολυλειτουργικών δομών με τις Ρικαρδιανές,  Φορντιστικές ή άλλες καταβολές, πιθανόν να αντιτάξουν την αποτελεσματικότητα της εξειδίκευσης και των παραγωγικών μεγεθών :  Όμως αποτελεσματικότητα μπορεί να βρίσκεται στην άριστη σχέση διαφόρων παραγωγικών μέσων και μιας πολυσχιδούς εργασίας...