Κάτια Γέρου: «Η κινητήρια δύναμη στις ταραγμένες εποχές μας είναι η οργή»

της Μάνιας Ζούση

Αυγή, 26 Μαρτίου 2017

“Αν δεν είσαι ενεργός πολίτης, δεν μπορείς να είσαι καλλιτέχνης” υποστηρίζει με πάθος, θυμίζοντας τα χνάρια του Ντάριο Φο, στο έργο του οποίου “Δεν πληρώνομαι, δεν πληρώνω” επέλεξε να πρωταγωνιστήσει φέτος, επιστρέφοντας έπειτα από χρόνια και πάλι στο Θέατρο Τέχνης.

Ενεργός πολίτης, οργισμένη καλλιτέχνης και δασκάλα θεάτρου με γενιές μαθητών στους οποίους διδάσκει μέσα από τα ίδια τα κείμενα, όπως λέει, αλλά και τον δημιουργικό διάλογο, πως “ο θυμός είναι η κινητήρια δύναμη για δημιουργικότητα”, η ηθοποιός Κάτια Γέρου επιμένει χρόνια τώρα πως ο δημιουργός πρέπει να βγει έξω από τους προστατευμένους χώρους των γκαλερί, των σινεμά και των θεάτρων, στον δρόμο, στην πλατεία, στα μπαράκια, στις υποβαθμισμένες συνοικίες και στη γραμμή της παραμεθορίου, για να δείξει και να πει αυτό που έχει μέσα από την τέχνη του σε όλους όσοι δεν έχουν πρόσβαση.

“Αν δεν είσαι ενεργός πολίτης, δεν μπορείς να είσαι καλλιτέχνης” υποστηρίζει με πάθος, θυμίζοντας τα χνάρια του Ντάριο Φο, στο έργο του οποίου “Δεν πληρώνομαι, δεν πληρώνω” επέλεξε να πρωταγωνιστήσει φέτος, επιστρέφοντας έπειτα από χρόνια και πάλι στο Θέατρο Τέχνης. Ένα έργο που “υπήρξε σχεδόν προφητικό. Αυτή είναι άλλωστε και η προσφορά των μεγάλων καλλιτεχνών”, όπως λέει. “Θέτουν ένα ζήτημα εντοπιότητας που το φωτίζουν, το αναδεικνύουν και το υπογραμμίζουν τόσο πολύ, που κάποια στιγμή συγκεντρώνουν πάνω του ολόκληρο τον κόσμο, σχεδόν σαν προφήτες. Είναι κάτι που μου προκαλεί ρίγος όταν σκέφτομαι τις αντένες των καλλιτεχνών και των διανοητών”.

Η παράσταση θα ανέβει στη Θεσσαλονίκη για να παιχτεί συμβολικά στο εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ., “ένα συγκινητικό παράδειγμα κολεκτίβας, όπως πρέπει να γίνει και το θέατρό μας. Είναι τόσο ωραίο να αναπτυχθεί ένα κίνημα αυτοοργάνωσης. Έτσι ξορκίζεις ακόμα και τη φρικτή σου μοναξιά” σχολιάζει.

* Πώς απαντάει ένας καλλιτέχνης όπως εσείς στην πρόσφατη δήλωση του Γ. Ντάισελμπλουμ περί Νότου, ποτών και γυναικών;

Επιβεβαίωσα για χιλιοστή φορά κάτι που έχω στο μυαλό μου σε όλη την ενήλικη ζωή μου. Ότι αυτοί που παίρνουν αποφάσεις για την τύχη του πλανήτη και των ανθρώπων που ζουν πάνω σε αυτόν συνήθως διαθέτουν δείκτη νοημοσύνης όχι κάτω από το μέσον όρο, αλλά εντελώς στον πάτο του πηγαδιού. Πιο κάτω δεν υπάρχει. Πρόκειται για έναν λόγο σιχαμένο, που σε γεμίζει οργή. Και κινητήρια δύναμη στις ταραγμένες εποχές που ζούμε είναι η οργή. Για μένα η οργή είναι σπουδαίο όπλο, όπλο ευφυίας, ποιότητας και καλοσύνης. Γιατί δεν πιστεύω στην άναρχη δύναμη. Βάζω φωτιά και τα καίω όλα και μέσα από αυτό βγαίνει η καινούργια ζωή. Όταν θυμώνω, κάτι θα κάνω. Ο καθένας με τον τρόπο του. Θα μιλήσω, δεν θα λογοκρίνω τον εαυτό μου και τα αισθήματά μου. Είναι μια τεράστια συνωμοσία να καθόμαστε καθηλωμένοι και ανενεργοί. Ο θυμός είναι η κινητήρια δύναμη για δημιουργικότητα.

* Πώς καλλιεργείτε στους μαθητές σας στις δραματικές σχολές να συντηρούν τον θυμό τους;

Τους μιλώ συνεχώς. Δεν χρειάζεται και πολύ κόπος, τα κείμενα πάνω στα οποία δουλεύουμε μιλάνε μόνο γι’ αυτά. Αν δεν είσαι μέσα σου ενεργός πολίτης, δεν είσαι άνθρωπος. Αν δεν ενδιαφερθεί κάποιος για τα γύρω από αυτόν πράγματα, δεν μπορεί να γίνει καλλιτέχνης και να λέει μια φράση που να προκαλεί ρίγος στον θεατή, να τον κινητοποιεί. Γιατί δεν μπορείς να κινητοποιείς μόνο με το ταλέντο σου. Πρέπει να συμπάσχεις για πράγματα και να μιλάς γι’ αυτά. Αυτό είναι το θέατρο και αυτή είναι η σχέση με το κοινό. Είναι τότε που δεν σε νοιάζει ο εαυτός σου, αλλά η θερμοκρασία που εκπέμπεις για να φτάσει κάτω η λέξη και να γίνουν ένα σκηνή και πλατεία.

* Όταν η ζωή έχει προσπεράσει την τέχνη, πώς μπορεί να απαντήσει η τέχνη στη ζωή;

Ανοίγεται ένα τεράστιο θέμα, γιατί, παρά τη σοβαρότητα της κρίσης μέσα στην οποία ζούμε, υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της τέχνης που δεν είναι διατεθειμένη να μιλήσει επί της ουσίας. Αυτό νιώθω. Είναι σαν ακόμα και σήμερα η πολιτική σκέψη να είναι αμετακίνητη.

Φυσικά και υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα εξαίρεσης σε όλες τις γενιές. Ένα μεγάλο κομμάτι των καλλιτεχνών όμως έχει απέχθεια απέναντι στην έννοια του πολιτικού θεάτρου. Και αναρωτιέμαι, όταν λέμε πολιτικό, δεν τους περνά από το μυαλό ότι δεν εννοούμε κομματικό;

Πολιτικό θέατρο είναι η ζωή μας. Ζούμε στην πόλη, δεν ζούμε στην κορυφή των Ιμαλαΐων. Όλα τα έργα είναι βαθιά πολιτικά. Τώρα γιατί αυτό προκαλεί μια απέχθεια σε μια μερίδα ανθρώπων που εργάζονται στο θέατρο είναι ένα σημείο των καιρών.

Σήμερα ο καλλιτέχνης πρέπει να ζει μέσα στην υπέρβαση. Να τεντώσει τη δύναμη του μυαλού του, της ψυχής του και του κορμιού του σε τέτοιο βαθμό που να γίνεται σχεδόν απάνθρωπο. Διότι κανένας άνθρωπος, ούτε ο καλλιτέχνης, δεν έρχεται σε αυτή τη Γη για να ζει μέσα στην υπέρβαση. Η ζωή του πρέπει να είναι φιλόξενη, φιλική. Επειδή όμως η ζωή, όχι μόνο στην πατρίδα μας, αλλά παγκόσμια, ούτε φιλική είναι ούτε φιλόξενη, ο καλλιτέχνης, και σε οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα ο εργαζόμενος που σέβεται την ειδικότητά του, πρέπει να ζει σε μια διαρκή υπέρβαση, εγρήγορση και επαγρύπνηση. Το βρίσκω μη φυσιολογικό, το βρίσκω άγριο.

Ο καλλιτέχνης πρέπει να μιλήσει για όλα αυτά με θάρρος, με στυλ και με κομψότητα και να βρει καινούργιες φόρμες, ακόμα πιο άμεσες όσον αφορά την επαφή του με το κοινό. Πρέπει να βγει έξω από τους προστατευμένους χώρους των γκαλερί, των σινεμά, των θεάτρων, να βγει στον δρόμο, στην πλατεία, στα μπαράκια, να πάει στις υποβαθμισμένες συνοικίες, να διασχίσει τη γραμμή της παραμεθορίου και να δώσει αυτό που έχει από την τέχνη του σε όλους όσοι δεν έχουν πρόσβαση. Πολλή και σκληρή δουλειά. Αλλά στη ζωή μας μένει στο τέλος μόνο η ενέργεια που δίνουμε και που παίρνουμε, γιατί αν έχεις ζήσει μια προφυλαγμένη ζωή, η ανταλλαγή της ενέργειας χάνεται.

“Δεν πληρώνομαι δεν πληρώνω” του Ντάριο Φο

Μετάφραση - Διασκευή - Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης

Σκηνικά - Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα

Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Ηχητικό περιβάλλον: Σταύρος Γιαννουλάδης

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μόσχου

Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου

Παίζουν: Κάτια Γέρου, Γιώργος Μακρής, Ερατώ Πίσση, Χρήστος Μαλάκης, Πέτρος Σπυρόπουλος.

Παραστάσεις: Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη

Θέατρο Τέχνης, Φρυνίχου 14, Πλάκα