“Μέτρα αντιπυρικής προστασίας για τον ορεινό όγκο του Υμηττού”

                                                                       

Ερώτηση της βουλευτίνας  Χαράς Καφαντάρη προς τον Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης

Η καταστροφή τριών πυροφυλακίων (δυο σπασμένα και ένα καμένο) στον Υμηττό, τον τελευταίο μήνα, έχει σημάνει συναγερμό στην Αστυνομία και στους εμπλεκόμενους φορείς για την προστασία του. Δεδομένου ότι ακόμα βρισκόμαστε στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου αυτά τα κρούσματα θέτουν σε επιφυλακή τους αρμόδιους για παν ενδεχόμενο. Τα πυροφυλάκια αυτά εποπτεύουν μία πολύ μεγάλη περιοχή του Υμηττού από τα Γλυκά Νερά μέχρι τον Καρέα και θεωρούνται κομβικά για την προστασία του δάσους. Εκτός των τριών παραπάνω κρουσμάτων, το απόγευμα της 20ης Μαΐου σημειώθηκε και μία πυρκαγιά σε δασικό δρόμο θέτοντας σε επιφυλακή τους αρμόδιους φορείς (Πυροσβεστική, Αστυνομία, Δασική Υπηρεσία, ΟΤΑ και Σύνδεσμοι), αφού παρόμοια περιστατικά είχαν σημειωθεί και στο παρελθόν πριν από εμπρησμούς που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος του δάσους του Υμηττού.

Είναι γνωστό ότι ο κρατικός μηχανισμός έχει την ευθύνη (από την αποστολή του) για την εν γένει προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και πολύ περισσότερο για την προστασία του ορεινού όγκου του Υμηττού, όταν αυτός είναι πλέον ένας από τους τελευταίους πολύτιμους πνεύμονες για όλο το λεκανοπέδιο. Ένας κρατικός μηχανισμός που, οι εφαρμοζόμενες μνημονιακές πολιτικές των προηγούμενων χρόνων, τον οδήγησαν σήμερα να βρίσκεται στα όριά του, έφτασε να αποτελείται από έναν γερασμένο στόλο αεροπλάνων και πυροσβεστικών οχημάτων, αναγκάζεται να λειτουργεί με μειωμένο προϋπολογισμό και με κενές οργανικές θέσεις.

Επίσης, το νομικό πλαίσιο που καθορίζει τις χρήσεις στον ορεινό όγκο του Υμηττού, (Προεδρικό Διάταγμα, ΦΕΚ 187Δ/16-06-2011) με το οποίο επεκτάθηκε η Α’ ζώνη προστασίας στο μεγαλύτερο μέρος του βουνού, δέχεται πολλές πιέσεις με σκοπό να γίνονται προσπάθειες για εμπορευματοποίηση της γης, σε αντιδιαστολή για μια παραπέρα ενίσχυση του πλαισίου αυτού, όπως ο χαρακτηρισμός του συνόλου του Υμηττού ως περιοχή απόλυτης περιβαλλοντικής προστασίας.

Από την άλλη μεριά, η προστασία του Υμητού αλλά και γενικά του φυσικού περιβάλλοντος και η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών είναι και υπόθεση όλων μας, είναι στάση,  τρόπος ζωής αλλά και σωστή παιδεία. Είναι θέμα των κατοίκων και των πολιτών, είναι θέμα της κοινωνίας των πολιτών, είναι θέμα εθελοντικής προσφοράς, είναι θέμα των εθελοντικών ομάδων δασοσπροστασίας. Έτσι, σκοπός όλων των φορέων αυτών, πρέπει να είναι και η κινητοποίηση των κατοίκων και των πολιτών στην εθελοντική δασοπυροφύλαξη, δασοπυρόσβεση και αναδάσωση των βουνών, καθώς και η παροχή βοήθειας – στο μέτρο του δυνατού – προς τις υπηρεσίες κατάσβεσης ορεινών δασικών πυρκαγιών, σε συνεργασία πάντα με το Πυροσβεστικό Σώμα και τη Δασική Υπηρεσία.

Για τη προστασία των δασών εν γένει χρησιμοποιούνται ως γνωστόν τα παρατηρητήρια δασικών πυρκαγιών ή πυροφυλάκια, τα οποία συνήθως είναι τοποθετημένα σε ψηλά στρατηγικά σημεία των δασών και επανδρώνονται την καλοκαιρινή περίοδο με έμπειρους παρατηρητές ή εθελοντές πολίτες, ενώ σε περιοχές που δεν καλύπτονται από πυροφυλάκια οργανώνονται περιπολίες.

Σε γενικές γραμμές, σκοπός των πυροφυλάξεων είναι ο εντοπισμός εστιών πυρκαγιάς που θα μπορούσαν να απειλήσουν το δασικό οικοσύστημα, αλλά και ήδη καμένες περιοχές που είναι σε καθεστώς αναδάσωσης, αφού ως γνωστόν ο έγκαιρος εντοπισμός και η έγκαιρη επέμβαση, η μείωση δηλαδή του χρόνου απόκρισης – επέμβασης, είναι από τους κρισιμότερους παράγοντες για μια πετυχημένη επέμβαση και καταστολή πυρκαγιάς, αφού όσο γρηγορότερα – τόσο καλύτερα. Σύμφωνα με μελέτες, πυρκαγιές που εντοπίζονται γρήγορα και η πρώτη προσβολή τους γίνεται μέσα στα 10-15 πρώτα λεπτά από την έναρξή τους, μας δίνουν ελπίδες για έγκαιρη και αποτελεσματική επέμβαση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει μεγάλη εξάπλωση και η απαίτηση σε δυνάμεις καταστολής δεν θα είναι υπερβολικά μεγάλες. Επομένως, το όφελος είναι διπλό, αφού και λιγότερη έκταση θα καεί και το κόστος της όλης επιχείρησης θα είναι μικρό.

Τα πυροφυλάκια αυτά, σε πολλές περιπτώσεις, στελεχώνονται από πολίτες εθελοντές πυρασφάλειας – δασοπροστασίας, οι οποίοι εποπτεύουν την περιοχή από τα πυροφυλάκια, προσέχουν για δασικές πυρκαγιές ή άλλους κινδύνους και ειδοποιούν την Πυροσβεστική Υπηρεσία άμεσα ή μέσω της ομάδας τους. Ο ρόλος τους είναι εξαιρετικά σημαντικός καθώς το 60% των πυρκαγιών δίνονται από τους πυροφύλακες δασοπροστασίας.

Είναι λογικό, με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η πολιτεία, ο εθελοντισμός να είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίος. Είναι λογικό, στις μέρες μας που οι κρατικοί πόροι είναι λιγοστοί, ο ρόλος των εθελοντών να γίνεται κρισιμότερος. Οι πολίτες πρέπει να σταθούν στο πλευρό της πολιτείας και η πολιτεία πρέπει να σταθεί στο πλευρό των εθελοντών.

Επειδή

-      Ο Υμηττός, περιοχή ενταγμένη στο Δίκτυο Natura 2000, αποτελεί ένα σημαντικό μεσογειακό οικοσύστημα, εξαιρετικής σημασίας τόσο για τη βιοποικιλότητα που φιλοξενεί όσο και για τη συμβολή του στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων της Αττικής αλλά και ειδικότερα του λεκανοπεδίου, αποτελώντας τον πλησιέστερο ορεινό όγκο στο κέντρο της Αθήνας.

-      Τις τελευταίες δεκαετίες έχει ήδη υποστεί πολλές παρεμβάσεις (υποδομές, οδικοί άξονες, αυθαίρετη δόμηση, λατομεία, κλπ) και δέχεται πληθώρα πιέσεων (παράνομη βόσκηση, κυνήγι, δασικές πυρκαγιές, κλπ) που οδηγούν στη σταδιακή υποβάθμισή του.

-      Ο εθελοντισμός και η συμμετοχή των πολιτών στις μέρες μας πρέπει να είναι ουσιαστικός στην διαφύλαξη της προστασίας του περιβάλλοντος στον ορεινό όγκο του Υμηττού (και όχι μόνο) για να διαφυλαχθεί αυτό το σημαντικό οικοσύστημα της Αττικής από πυρκαγιές και καταπατήσεις.

-      Οι Δήμοι έχουν σημαντικές αρμοδιότητες και μπορούν να αναπτύξουν ουσιαστικές δράσεις όσον αφορά στην αντιπυρική προστασία των γειτνιαζόντων δασικών οικοσυστημάτων αλλά και στην ανάπτυξη του εθελοντισμού σχετικά με την προστασία των δασών.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

·                Έχει γίνει η συντήρηση των πυροφυλακίων στον Υμηττό; Υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό (μόνιμο, εποχικό ή εθελοντές) για τη στελέχωση σε 24ωρη βάση των πυροφυλακίων τουλάχιστον για τους πιο δύσκολους καλοκαιρινούς μήνες;

·                Έχει ολοκληρωθεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία ο έλεγχος της κατάστασης και καλής λειτουργίας των πυροσβεστικών κρουνών και η τυχόν απαιτούμενη συντήρηση ή αποκατάσταση της λειτουργίας τους από τους αρμόδιους φορείς δικτύου ύδρευσης για τους δήμους πέριξ του Υμηττού;

·                Οντας στις αρχές του Ιουνίου, ένα μήνα μετά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, έχουν φτάσει τα κονδύλια που έχουν εγκριθεί από το υπουργείο Εσωτερικών (κατανομή ΣΑΤΑ) στους αποδέκτες; Ποια έργα έχουν προγραμματιστεί από τους δήμους και τους συνδέσμους τους για τον ορεινό όγκο του Υμηττού;

·                Υπάρχουν έργα που έχουν αναλάβει ή προτίθενται να αναλάβουν οι Δήμοι ή οι Σύνδεσμοι Δήμων σε συνεργασία με τις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες και αφορούν στην αντιπυρική προστασία του ορεινού όγκου του Υμηττού, και ποια είναι αυτά;

·                Έχουν συναφθεί προγραμματικές συμβάσεις (άρθρο 100 του ν. 3852/2010) από τους ΟΤΑ πέριξ του Υμηττού για τη μελέτη και εκτέλεση δασοτεχνικών έργων (καθαρισμοί δασικής βλάστησης, κλπ) στον ορεινό όγκο του Υμηττού, όπως καθορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 4042/2012;

·                Έχουν ολοκληρωθεί ή τουλάχιστον έχουν ξεκινήσει ο καθαρισμός των αστικών και περιαστικών δασών που είναι ευθύνη των Δήμων και των Συνδέσμων που βρίσκονται στους πρόποδες του Υμηττού; Έχουν συντηρηθεί και επεκταθεί τα οδικά δασικά δίκτυα που είναι σε ευθύνη των δημοτικών αρχών;

·                Έχει ολοκληρωθεί ή τουλάχιστον βρίσκονται σε εξέλιξη η εκτέλεση προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης (εργασίες καθαρισμού), γύρω από περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (κτιριακές υποδομές και εγκαταστάσεις, κατασκηνώσεις, αρχαιολογικοί χώροι, άλση, πάρκα, κλπ) και περιοχές που θεωρούνται λόγω της φύσεώς τους υψηλού κινδύνου (σημεία διέλευσης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων, κλπ) που την ευθύνη την έχουν οι Δήμοι πέριξ του Υμηττού;