Πλοία και ταχύπλοα

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ, κάποια ημέρα, του δημοψηφίσματος επιτρέποντος...

Παλιά οι νησιωτικές διακοπές  πολλών  άρχιζαν πριν από την άφιξή τους  στον τόπο διακοπών ! Αρκούσε μόνο να πατήσουν  το πόδι τους στο πλοίο, στο κατάστρωμα , στις ευρύχωρες αίθουσες και στις κουπαστές, στις ηλιοψημένες οροφές και στα πιο σκιερά μέρη,   για να βιώσουν   μια νέα κατάσταση – κανονικό πρελούδιο σε ό,τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Σήμερα πολλές από τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες  πραγματοποιούνται με τα ταχύπλοα, που εξοικονομούν χρόνο αφού προηγουμένως  μετατρέψουν   το ταξίδι με πλοίο σε ταξίδι με θαλάσσιο πούλμαν….

Με τη συρρίκνωση  του όγκου του σκάφους,  τη βελτίωση των αεροδυναμικών χαρακτηριστικών του και τη μείωση του ταξιδιωτικού χρόνου,  οι επιχειρηματίες προσδοκούν  οικονομία καυσίμων και  μείωση λειτουργικών εξόδων . Τα ταχύπλοα μειώνουν  το χρόνο της μετακίνησης, όμως ταυτόχρονα επιτίθενται εναντίον της απόλαυσης  και επανεισάγουν το στοιχείο του χρόνου σε ανθρώπους που θέλουν να αποστασιοποιηθούν – έστω και ευκαιριακά – από αυτό. Αν το τοπίο είναι μια υπόσταση που συναρτάται απόλυτα με τον παρατηρητή, τότε η καθήλωση του ταξιδιώτη σε ένα κάθισμα με περιορισμένο οπτικό πεδίο , αφενός τον  αποξενώνει  και αφετέρου εκμηδενίζει το ίδιο το τοπίο .

Συμβαίνει να είμαι χρήστης των  σκαφών   που κινούνται στη γραμμή Πάτρα-Πρίντεζι.  Έχουν όλα τα χαρακτηριστικά του ανοιχτού, μεγάλου και ευρύχωρου πλοίου, με θαυμάσιες αίθουσες  και άνεση, όμως στην Αδριατική που κινούνται δεν «παρέχουν» εκείνα  τα  υπέροχα σκηνικά του Αιγαιακού χώρου, με τους μοναδικούς συνδυασμούς καιρικών φαινομένων και ακτογραμμών … Αν υποθέσουμε  ότι η τουριστική πολιτική της χώρας  εμπεριέχει  ως παράμετρο την παροχή αισθητικών εμπειριών στους επισκέπτες, τότε  αυτή η πτυχή του ζητήματος δεν θα έπρεπε να διαφεύγει : Τουλάχιστον στον Αιγαιακό χώρο, το πλοίο θα έπρεπε  να προτιμάται έναντι του  ταχύπλοου.  

Σε όλα τα μεταφορικά συστήματα, η ασφάλεια, η ταχύτητα, η οικονομία,  αποτελούν παραμέτρους που πρέπει να συνεκτιμώνται .  Η «άνεση» είναι μία επί πλέον παράμετρος, που μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε κάθε διαφορετικό μέσο :  Στην αεροπορία λόγου χάρη «άνεση» σημαίνει ομαλή διεξαγωγή της πτήσης, χωρίς απότομες ανόδους και καθόδους, χωρίς  έκθεση στις  αναταράξεις ορισμένων υψών. Μάλιστα  πριν μερικά χρόνια ο εσωτερικός χώρος πολλών  αεροσκαφών επανασχεδιάστηκε με στόχο τη μείωση των καθισμάτων για το  «βόλεμα» των επιβατών  και για την  αποτροπή  «κυκλοφορικών» και καρδιακών  επεισοδίων, λόγω τoυ στριμώγματός των  σε άβολες στάσεις…

Για την ιστορία και όχι μόνο, υπήρξε ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τα ταχύπλοα επί εποχής Λαλιώτη, το 1994, όταν η κυκλοφοριακή συμφόρηση στον οδικό άξονα της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος  είχε προσλάβει δραματικές  διαστάσεις.  Τότε  το πρόγραμμα ΑΤΤΙΚΗ ΣΟΣ  συμπεριέλαβε την  χρήση ταχύπλοων  στον άξονα Πειραιάς -  Γλυφάδα - Σούνιο, αφενός για την  τουριστική εξυπηρέτηση  και αφετέρου για την αποσυμφόρηση των οδικών δικτύων. Το πρόγραμμα υποσχόταν το τερπνό με το ωφέλιμο,  όμως «ξέμεινε» και πήρε μια θέση κοντά στις υπόλοιπες ασκήσεις επί χάρτου, ενώ  η απήχησή του περιορίστηκε στην επίκλησή  του από διάφορους όπως ο υποφαινόμενος, με την αναφορά του παραδείγματος  Σμύρνης και  Θεσσαλονίκης . Πάντως  μερικά χρόνια προ κρίσης  έτυχε να γνωρίσω έναν μαξιμαλιστή επιχειρηματία, που προσπάθησε να στήσει πλοίο-εστιατόριο στην ίδια γραμμή, με πανοραμική θέα του  Αττικού παραλιακού χώρου  και ταυτόχρονη μετακίνηση στις ανατολικές περιοχές του Νομού,  αλλά ηττήθηκε κατά κράτος από τη γραφειοκρατία…

Το οικολογικό κίνημα επικαλέσθηκε κατά καιρούς την προσαρμοσμένη τεχνολογία(adapted technology)  χωρίς να είναι  δέσμιο καμιάς νοσηρής νοσταλγίας και κανενός  υπερφίαλου φουτουρισμού. Και τώρα  μπορεί να συνεχίσει με το ίδιο πνεύμα, απαξιώνοντας ό,τι ο κομφορμιστικός λόγος αναγορεύει σε συγκοινωνιακή ειμαρμένη….