Ἡ «ὕβρις» τοῦ ἀτομικισμοῦ καὶ τὸ ἔλλειμμα τῆς παιδείας

 

 

Νηπίοισι οὐ λόγος, ἀλλὰ ξυμφορὴ γίνεται διδάσκαλος

                                                                                                 Δημόκριτος

 

                                                                   Τοῦ κ. Κων. Ἰ. Δάλκου, Φιλολόγου,

                                                                  ἐπιτ. Δ/ντοῦ τοῦ 3^ου Λυκ. Αἰγάλεω

 

 Φίλε ἀναγνώστη, σὲ προηγούμενο φύλλο ὁ ὑπογράφων τὸ παρὸν εἶχα χαρακτηρίσει παράδοξες ἢ καὶ παράλογες τὶς γνωστὲς ἀντιλήψεις καὶ συμπεριφορὲς κάποιων συμπολιτῶν μας, οἱ ὁποῖοι, παρὰ τὴν συρροὴ τῶν χιλιάδων ἁπτῶν ἀποδείξεων, ἀρνοῦνται τὴν πραγματικότητα τῆς πανδημίας καὶ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἀγνοοῦν ἔργῳ τὶς συστάσεις τῶν εἰδικῶν καὶ τὶς ἐντολὲς τῆς πολιτείας. Πλὴν αὐτῶν εἶχα ἐπίσης ἀναφερθῆ καὶ σ’ ἐκείνους ποὺ ὑποκριτικῶς, μὲ ἰδιοτελεῖς σκοποὺς ἢ ἁπλῶς ἀπὸ κοινή,ὄχι μόνον νεανική, ἀνοησία,συντάσσονται ἐν τέλει κατ’ οὐσίαν μὲ τοὺς πρώτους καὶ συναποτελοῦν, ὅπως λέγεται, ἓνα ὄχι εὐκαταφρόνητο διψήφιο, ἴσως ἄνω τοῦ 30%, ποσοστὸ ὄχι μόνον τοῦ ἑλληνικοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ εὐρωπαϊκοῦ τοὐλάχιστον πληθυσμοῦ. Ἡ τελευταία διαπίστωση ἀσφαλῶς ἐντυπωσιάζει, ἀφοῦ θέτει ὑπὸ ἀμφισβήτηση κάποιες συχνὰ ἐπαναλαμβανόμενες γενικευτικὲς κρίσεις. Διότι, ὡς γνωστόν, πολλοί,θαυμάζονταςσυνήθως ἢ ἐπικρίνοντας τὸ καθ’ ἡμᾶς, ὑποτίθεταιἀνυπότακτο, ρωμαίικο ἦθος, τὸ παραβάλλουν πρὸς τὴν πειθαρχία καὶ τὴν φιλονομία τῶν δυτικοευρωπαίων πολιτῶν,ἀρκετοὶ τῶν ὁποίων ὅμως, ὅπωςἐν προκειμένῳ ἀποδεικνύεται,ἀθετοῦν τὸ ἐκ μακρᾶς παραδόσεως κοινωνικό τους συμβόλαιο.

  

Ξαναβλέποντας ὅμως τὸ σημείωμα ἐκεῖνο διεπίστωσα γιὰ μιὰ φορὰ ἀκόμη ὅτι ὁ γραπτὸς λόγος, παρὰ τὰ ὅσα τοῦ καταλογίζει ὁ Σωκράτης στὸν Πλατωνικὸ «Φαῖδρον», διευκολύνει πρακτικῶςτὴν ἐποπτεία τοῦ ὅλου, ἀκινητοποιῶντας τὰ ἐπὶ μέρους. Διότι ἐξ ὅλων αὐτῶν τῶν κατὰ Θουκυδίδην «ἁμαρτημάτων γνώμης»καὶ τῶν λοιπῶν λόγῳ καὶ ἔργῳ συμπεριφορῶν άβιάστως προκύπτει ἡ βασικὴ αἰτία, ἡ αἰώνια δηλαδὴ καὶ ἀτυχῶς ἀνεξάλειπτη προπατορικὴ «ὕβρις», ἡ «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων» ἀλαζονεία τοῦ ἀτομοκρατικοῦ ἀνθρώπινου ἐγωισμοῦ.

Ἔκφραση τοῦ ἐγωισμοῦ αὐτοῦ εἶναι καὶ ἡ ἐμμονὴ στὴν θεωρητικὴ ἀμφιβολία ποὺ συνεπάγεται τὴν ἄρνηση τοῦ προφανοῦς, ἡ ὑπερβολὴ δηλαδὴ τοῦ σκεπτικισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἔχει θεωρητικῶς θεμελιωθῆ ἤδη κατὰ τὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα καὶ ἦταν ἀντικείμενο συζητήσεως ἀργότερα στὰ ἀριστοκρατικὰ σαλόνια τῆς Ρώμης. Ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νὰ ἀνατρέξῃστὸ δραματικὸ ἐκεῖνο ἐπεισόδιο τοῦ θείου πάθους, ὅταν ὁ Χριστὸς δηλώνει ὅτι «εἰς τοῦτο γεγέννημαι, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ», καὶ ὁ Πιλᾶτος ὑποβάλλει, χωρὶς νὰ ἀναμείνῃ τὴν ἀπάντηση, τὸ πολυσυζητημένο φιλοσοφικὸ ἐρώτημα: «Καὶ τί ἐστιν ἀλήθεια;».

   Ὁ Πιλᾶτος λοιπόν κατὰ τὸν αὐτόπτη Εὐαγγελιστή (Ἰω. ιη΄ 37 – 38) «τοῦτο εἰπὼν ἐξῆλθε πρὸς τοὺς Ἰουδαίους»,  διότι ἀσφαλῶς δὲν περίμενε ν’ ἀκούσῃ ἐκεῖἀπὸ ἕναν ταπεινὸ καὶ ὑπόδικο ἑβραῖο ξυλουργὸ κάποια καίρια ἀπάντηση σ’αὐτὴτὴν διαχρονική, πανανθρώπινη καὶπροφανῶς θεμιτὴ ἀμφιβολία ὡς πρὸς τὴν ἀκρίβεια ὅλων ὅσων οἱ αἰσθήσεις μᾶς πληροφοροῦν καὶ τὸν δισταγμὸ περὶ τοῦ ἑκάστοτε θεωρουμένου αὐτονοήτου, ποὺ ἔχει ἀφετηρία τὴν γνωστὴ κλασσικὴ διάκριση μεταξὺ τοῦ φαίνεσθαι καὶ τοῦ εἶναι. Ὅμως ἐπίσης εἶναι φανερὸν ὅτι στὴν προκειμένη περίπτωση τῶν ἀρνητῶν τῆς πανδημίας ἡ ἄρνηση τοῦ προφανοῦςὑπερβαίνει σαφῶς τὰ ὅρια τοῦ ὀρθοῦ μέτρου καὶ προσεγγίζει τὸν χῶρο τοῦ κωμικοῦ.

   Παρόμοιες βέβαια ἀντιλήψεις καὶ συμπεριφορὲς μαρτυροῦνται καὶ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ ἱδρυτῆ τῆς Σκεπτικῆς Σχολῆς Πύρρωνος τοῦ Ἠλείου ( 360 – 270 π.Χ.), ὁ ὁποῖος δὲν διετύπωσε μόνον τὴν θεωρία πὼς εἶναι ματαιοπονία ἡ προσπάθεια γιὰ τὴν εὕρεση τῆς ἀλήθειας, ἀλλά, σύμφωνα μὲ Διογένην τὸν Λαέρτιον (Γ΄ αἰ. μ.Χ.), «ἀκόλουθος ἦν καὶ τῷ βίῳ, μηδὲν ἐκτρεπόμενος μηδὲ φυλαττόμενος, ἅπαντα ὑφιστάμενος, ἁμάξας, εἰ τύχοι, καὶ κρημνοὺς καὶ κύνας καὶ ὅσα τοιαῦτα, μηδὲν ταῖς αἰσθήσεσιν ἐπιτρέπων».  Δηλαδὴ καὶ στὴν καθημερινή του συμπεριφορὰ ἦταν συνεπὴς πρὸς τὴν θεωρία του, διότι δὲν ἔδινε σημασία σὲ τίποτε ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ τὸν πληροφοροῦσαν οἱ αἰσθήσεις. Δὲν παραμέριζε π.χ. στὶς ἅμαξες ποὺ μποροῦσαν νὰ τὸν παρασύρουν, ἀγνοοῦσε τοὺς γκρεμούς, ὅπου θὰ μποροῦσε νὰ πέσῃ, καὶ τὰ σκυλιά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα κινδύνευε νὰ κατασπαραχθῇ!

   Ὁ ἀναγνώστης θὰ διερωτηθῇ βέβαια πῶς συνέβη, μὲ παρόμοιες συμπεριφορές, νὰ ἐπιβιώσῃ ὁ Πύρρων καὶ νὰ πεθάνῃ 95 ἐτῶν στὸ κρεββάτι του. Τὴν λύση ὅμως τοῦ αἰνίγματος αὐτοῦ μᾶς προσφέρει ἡ καταληκτικὴ φράση τοῦ κειμένου: «Ἐσώζετο μέντοι ὑπὸ τῶν παρακολουθούντων γνωρίμων». Δηλαδὴ τὸν ἔσωζαν κάθε φορὰ οἱ γνωστοί του ποὺ τὸν συνώδευαν! Κάτι ἀνάλογο λοιπὸν συμβαίνει καὶ μὲ ὅσους, ὅπως ὁ Πύρρων, ἀρνοῦνται τὴν ὕπαρξη τῆς παρούσης πανδημίας καὶ κηρύσσουν ἀνυπόστατα ὅσα προφανῆ καὶ αὐτονόητα αὐτὴ συνεπάγεται. Ἐπιβιώνουν δηλαδὴ κυρίως, ἐπειδὴ προστατεύονταιἀπὸ τοὺς πολλοὺς ἄλλους, οἱ ὁποῖοιἔχουν τὴν σύνεση νὰ πιστεύουν στὰ μάτια τους καὶ νὰ ἐνεργοῦν ἀναλόγως, ἀποτρέποντας, ὅσον ἐξαρτᾶται ἀπ’ αὐτούς, τὶς συνέπειες τῆς ἀνοησίας τῶν διπλανῶν τους.

Ὅσες ἐπιφυλάξεις λοιπὸν καὶ ἂν κάποιος διατηρῇ γιὰ τὸν κλασσικὸν ὁρισμὸ ὄχι βέβαια τῆς μεταφυσικῆς, ἀλλὰ τῆς καθ’ ὕλην ἀλήθειας,ὡς «adaequationisreietintelectus», ὡς ἀντιστοιχίας δηλαδὴ νοῦ καὶ πραγματικότητας, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ διαφωνήσῃ μὲ τὴν Ἀριστοτελικὴ διατύπωση ὅτι «τὸ μὲν γὰρ λέγειν τὸ ὂν μὴ εἶναι ἢ τὸ μὴ ὂν εἶναι, ψεῦδος, τὸ δὲ τὸ ὂν εἶναι καὶ τὸ μὴ ὂν μὴ εἶναι, ἀληθές». Δηλαδὴ τὸ νὰ λέγῃς τὸ ὑπαρκτὸ ἀνύπαρκτο ἢ τὸ ἀνύπαρκτο ὑπαρκτό, εἶναι ὁ ὁρισμὸς τοῦ ψεύδους, ἐνῶ ἀλήθεια εἶναι τὸ νὰ δέχεσαι ὅτι ὑπάρχει αὐτὸ ποὺ ὑπάρχει καὶ ὅτι δὲν ὑπάρχει τὸ ἀνύπαρκτο.

   Ὁ Γαληνός, ὁ διασημότερος μετὰ τὸν Ἱπποκράτη ἀρχαῖος ἰατρός (128 – 200 μ.Χ), ἔχει σημειώσει μιὰν ἐνδιαφέρουσα παρατήρηση ποὺ ἀφορᾷ τὸν γνωστὸν ὁρισμὸ τῆς ἀλήθειας, ὅπως τὸν διετύπωσεν ὁ Δημόκριτος. Γράφει λοιπόν: Δημόκριτος {...} ὁπότε τὰ φαινόμενα διέβαλλε «νόμῳ χροιή, νόμῳ γλυκύ, νόμῳ πικρὸν» εἰπὼν «ἐτεῆ δὲ ἄτομον καὶ καινόν» ἐποίησε τὰς αἰσθήσεις λεγούσας πρὸς τὴν διάνοιαν οὕτω· «τάλαινα φρήν, παρ’ ἡμέων λαβοῦσα τὰς πίστεις ἡμέας καταβάλλεις; πτῶμα τοι τὸ κατάβλημα».Δηλαδή, ὅταν ὁ Δημόκριτος διετύπωνε τὶς ἀμφιβολίες του γιὰ τὴν ἀξιοπιστία τῶν φαινομένων λέγοντας ὅτι οἱ χαρακτηρισμοὶ τῶν χρωμάτων καὶ τῶν γεύσεων τοῦ γλυκοῦκαὶ τοῦ πικροῦ εἶναι συμβατικοί, ἀφοῦ στὴν πραγματικότητα ὑπάρχουν μόνον ἄτομα καὶ κενόν, παρέστησε τὶς αἰσθήσεις νὰ λέγουν στὴν νόηση τὰ ἑξῆς: Ταλαίπωρη σκέψη, μολονότι τὴν ἀξιοπιστία σου τὴν ὀφείλεις σ’ ἐμᾶς, ἐπιχειρεῖς νὰ μᾶς ἀνατρέψῃς. Ἡ δική μας ὅμως ἀνατροπὴ συνεπάγεταιτὴν ἀνατροπή σου!

   Ἂν λοιπὸν ἐγγύηση γιὰ τὴν προσέγγιση τῆς ἀλήθειας εἶναι ἡ προσχώρηση στὴν κοινὴ πεῖρα, «τὸ ἕπεσθαι τῷ ξυνῷ (τῷ κοινῷ δηλ.) λόγῳ» κατὰ τὸν Ἡράκλειτο, εἶναι φανερὸν ὅτι αὐτὴ ἡ αὐτονόμηση τῆς διάνοιας ἀπὸ τὴν κοινῶς ἀποδεκτὴκαὶ προφανῆ πραγματικότητα, ἡ ἐγωιστικὴ δηλαδὴ ἐμμονὴ σὲ ἀνεδαφικὰ ἰδεολογήματα, ἀποτελεῖ μιὰ δυνάμει διαλυτικὴ τῆς κοινωνίας συμπεριφορά, ἀφοῦ μεταλλάσσει, πάλι κατὰ τὸν Ἀριστοτέλη, τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο ἀπὸ «ζῶον πολιτικὸν» σὲ μοναχικό, ἐκτὸς τῆς κοινωνίας καὶ τῆς πολιτείας, ἐπικίνδυνο «θηρίον».

   Ἡ ἐγωιστικὴ αὐτὴ ἐμμονὴ σὲ ἀτομικὲς ἰδεοληψίες ποὺ ἀνοήτως ἀγνοοῦν τὴν πραγματικότητα ἐπιχειρεῖ νὰ δικαιολογήσῃ τὴν ἀντικοινωνική της ἀφετηρία μὲ συνωμοσιολογίες καὶ ἄλλες φαιδρὲς αἰτιάσεις. Πίσω ὅμως ἀπὸ τὸν διαφανῆ μανδύα τῶν δικαιολογήσεων αὐτῶνἀποκαλύπτεται μᾶλλον ἡ βαθύτερη οὐσία τοῦ ἀτομικισμοῦ ὡς ἀλλοιώσεως τῆς φύσει κοινωνικῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Διότι, ἂν ὁ ἄνθρωπος εἶναι φύσει «ζῶον πολιτικόν», κοινωνικὸν δηλαδή, κατὰ τὸν Ἀριστοτελικὸν ὁρισμό, δὲν εἶναι προφανῶς ἀκέραιος καὶ ὑγιὴς ὁ κοινωνικῶς ἀπροσάρμοστος, ἀφοῦ εἶναι πλέον κατ’ οὐσίαν ἄτομο καὶτυπικῶς μόνον πολίτης.Χαρακτηριστικὸ εἶναι ἐν προκειμένῳ τὸ παράδειγμα ἐκείνων ποὺ γιὰ λόγους αὐτοὶ καθαρῶς κερδοσκοπικοὺς σχεδιάζουν μυστικὰ ὁμαδικὲς διασκεδάσεις ἢ καιροσκοπικῶς ἐνεργοῦντες ὀργανώνουν στὴν παροῦσα δυσμενῆ ὑγειονομικὴ καὶ οἰκονομικὴ συγκυρία πολυπληθεῖς καὶ ἀνεξέλεγκτες συγκεντρώσεις καὶ πορεῖες, ἐνθυμίζοντας τὰ Αἰσώπεια σαλιγκάρια ποὺ τραγουδοῦσαν στὸ τηγάνι, «τῶν οἰκιῶν αὐτῶν ἐμπιμπραμένων». Εἶναι δὲ ἀσφαλῶς ἐντυπωσιακὸ τὸ ὅτι ὅλα αὐτὰ ἀποφασίζονται καὶ ἐκτελοῦνται ἐν γνώσει ὄχι μόνον τοῦ γεγονότος ὅτι εἶναι παράνομα, ἀλλὰ καὶ τοῦ ὅτι ἀναποφεύκτως ἀμέσως ἢ ἐμμέσως θὰ προκαλέσουν θανάτους ἢ χρονίζοντα προβλήματα ὑγείας, ἀλλὰ καὶ ὅσα ἄλλα δεινὰ συνεπάγονταιαὐτὰ γιὰ ἕνα πλῆθος ἄλλων ἀνθρώπων.

   Ἔτσι τὰ ἄτομα καὶ οἱ «συλλογικότητες» αὐτὲς αὐτονομοῦνται ἀπὸ τὴν πλειοψηφία τοῦ πολιτικοῦ σώματος, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν δημοκρατικὴ πολιτεία, καὶ συμπεριφέρονται ὡς ὑπήκοοι ἢ ἐχθροί της,ὡς ἀντικείμενα ἑπομένως καὶ ὄχι ὡς ὑποκείμενα, ὅπως ἐδήλωσαν μὲ τὴν ψῆφο τους, τῆς νόμιμης ἐξουσίας. Ἔτσι λοιπὸν δικαιώνεται ἡ εἰρωνικὴ γιὰ τὸ ποιὸν τῆς Δημοκρατίας μας  διαπίστωση ὅτι τὸ κράτος θεωρεῖται ὑπεύθυνο γιὰ ὅλα καὶ γιὰ τὸ κράτος ὑπεύθυνος κανείς.

   Ἐνθυμοῦμαι ἕνα χαρακτηριστικὸ περιστατικὸ στὴν ἀρχὴ τῆς δεκαετίας τοῦ 1980. Τότε, ὅπως θὰ ἐνθυμοῦνται οἱ παλαιότεροι, εἶχε πλήξει τὸν τόπο μας πρωτοφανὴς ἀνομβρία. Ἡ λίμνη τοῦ Μόρνου εἶχε σχεδὸν ἐξαντληθῆ καὶ εἶχαν ἀποκαλυφθῆ τὰ ἐρείπια τοῦ οἰκισμοῦ ποὺ κατεκλύσθη γιὰ τὴν δημιουργία της.  Ὁ φόβος τῆς λειψυδρίας στὸ λεκανοπέδιο τῶν Ἀθηνῶν ἦταν διάχυτος καὶ διαρκεῖς ἦσαν οἱ ἀπὸ τηλεοράσεως ἐκκλήσεις γιὰ αὐστηρὴ οἰκονομία στὴν κατανάλωση τοῦ νεροῦ. Τὶς ἡμέρες ἐκεῖνεςλοιπὸνἔτυχε νὰ εὑρεθῶ ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Σμύρνης πρὸ ἑνὸς ἀκραίου παραδείγματος ἀνεύθυνης συμπεριφορᾶς. Μιὰ, ὄχι ἡλικιωμένη, κυρία προσπαθοῦσε «μέρα μεσημέρι» νὰ πλύνῃ τὸ αὐτοκίνητό της καταβρέχοντάς το μὲ τὸ λάστιχο ἀπὸ τὸν ἐξώστη διαμερίσματος τοῦ δευτέρου ὀρόφου! Ἡ προκλητικὴαὐτή, ἴσως καὶ καὶ σκόπιμη, συμπεριφορὰ προκάλεσε τὴν ἀγανάκτηση διερχομένου, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸ ἀπέναντι πεζοδρόμιο, τῆς ὑπενθύμισε τὶς ἐκκλήσεις τῆς πολιτείας καὶ τὴν ὑποχρέωσή της νὰ συμβάλῃ στὴν ἐξοικονόμηση τοῦ νεροῦ, ὡς κοινοῦ καὶ βασικοῦ ἀγαθοῦ. Δὲν ἐπρόλαβε ὅμως νὰ τελειώσῃ, καὶ εἰσέπραξε ἀφ ὑψηλοῦ τὴν τσιριχτὴ ὀργίλη ἀπάντηση:

- Νὰ πᾶνε νὰ βροῦνε νερό!

Νομίζω λοιπὸν ὅτι ὁ παραλογισμὸς τοῦ ἐξοργιστικοῦἐκείνου ἀτομικισμοῦ εὑρίσκει τὸ ἀντίστοιχό του στὴν ἐπίσης ἀντικοινωνικὴ συμπεριφορὰ ὅσωνσήμερα λόγῳ καὶ ἔργῳ ἐπιμένουν νὰ μὴ συμμετέχουν, ὡς ὑπεύθυνοι πολῖτες, στὴν κοινὴ προσπάθεια, ἐνῶ ἀποδίδουν συγχρόνως ὅλες τὶς εὐθύνες, γιὰ ἕνα ἐπίσης φυσικὸ φαινόμενο, στοὺς κρατικοὺς λειτουργοὺς καὶ τοὺς ἐπιστήμονες λοιμωξιολόγους.

   Αὐτὴ ἡ «ὕβρις» τοῦ ἀνομικοῦ ἀτομικισμοῦ, φίλε ἀναγνώστη, ἔχει ἀτυχῶς πλήξει καὶ τὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο, ὅπου κάποιοι αὐτονομοῦνται διπλᾶ, ὄχι δηλαδὴ ἔναντι τοῦ κράτους μόνον, ἀλλ’ ἔναντι καὶ αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας, στὴν διοίκηση τῆς ὁποίας ἰσχύει, ὡς γνωστόν, τὸ συνοδικὸ σύστημα ἤδη ἀπὸ τῆς ἀποστολικῆς Συνόδου τοῦ 48 μ.Χ., ὅταν, παρὰ τὶς ἀρχικὲς ἐπιφυλάξεις ποὺ διετυπώθησαν, ἐν τέλει ἐπεκράτησε ἡ ἄποψη τῆς πλειοψηφίας. Ἐν προκειμένῳ λοιπόν, παρὰ τὶς συνετὲς ἀποφάσεις τῆς ἐδῶ διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐνεφανίσθησαν κάποιοι κληρικοὶ καὶ μοναχοί, οἱ ὁποῖοι, δὲν ἐθεώρησαν ὅτι δεσμεύονται ἀπὸ τὸν ὅρκο τῆς ὑπακοῆς καὶ τὴν ὑποχρέωση τῆς ταπεινοφροσύνης, ἀλλ’ ἔσπευσαν νὰ κηρύξουν ὡς ἀλάθητο τὸ «ἴδιον θέλημα», παρὰ τὶς συμβουλὲς τῶν ἰατρῶν, τὶς ἀποφάσεις τῆς πολιτείας καὶ τὶς συστάσεις τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι ἀκούστηκαν οἱ πλέον παράδοξες ἀπόψεις. Κάποιος ἐκήρυξε: «Νὰ μὴν στείλετε τὰ παιδιά σας στὸ σχολεῖο. Καλύτερα νὰ μείνουν ἀγράμματα, παρὰ νὰ φορέσουν μάσκα»! Ἄλλος ἀπεφάνθη ὅτι ὁ Ἀντίχριστος θὰ εἶναι στὸ ἐμβόλιο κατὰ τοῦ κορωνοϊοῦ! Ἀρκετοὶ ὑποστηρίζουν ὅτι εἰς τῶνναῶν τὰ μάρμαρα κακὸς ἰὸς δὲν πιάνει, καὶ ἄλλοι ἄλλα πολλὰ «ἄρρητ’ ἀθέμιτα» χωρὶς θεολογικὴ ἢ ἔστω λογικὴ θεμελίωση.

   Σημειωτέον ὅτιἐκδίδεται καὶ καθημερινὴ ἀθηναϊκὴ ἐφημερίδα μὲ σαφῆ ἀκροδεξιὸ πολιτικὸ προσανατολισμό, ἡ ὁποία ἐνισχύει αὐτὲς τὶς σχισματικὲς ἐν τέλει τάσεις δημοσιεύοντας προφητεῖες «χαρισματικῶν», ὑποτίθεται, «γερόντων» καὶ «γεροντισσῶν» καὶ προβάλλοντας ὡς «ἐθνάρχη» τὸν γνωστὸν ἀμετροεπῆ πρώην Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος προσφάτως ἀφώρισε τὸν Πρωθυπουργό, τὸν ρέκτη Ὑφυπουργὸ Πολιτικῆς Προστασίας καὶ τὴν Ὑπουργὸ τῆς Παιδείας.Τὴν βλάσφημη αὐτὴ παρῳδία ἔσπευσε νὰ «δικαιώσῃ» πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν τὸ πρωτοσέλιδο τῆς ἐφημερίδας αὐτῆς μὲ τὸν πηχυαῖο ἀνατριχιαστικὸν τίτλο «Ἡ «κατάρα» Ἀμβροσίου χτύπησε μὲ κορωνοϊὸ τὴν Κεραμέως»!Εἶναι λοιπόν, νομίζω,προφανὲς ὅτι στὴν περίπτωση αὐτὴ ἡ ἀτομικιστικὴ «ὕβρις» ἐγγίζει τὰ ὅρια τῆς παράνοιας, ἀφοῦ δὲν ἀθετεῖ μόνον τὶς κρατικὲς ἀποφάσεις ἢ τὶς ἐκκλησιαστικὲς παραινέσεις, ἀλλὰ τοποθετεῖ τὸ «ἴδιον φρόνημα» πάνω ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, περιφρονῶντας π.χ. τὸ «εὐλογεῖτε καὶ μὴ καταρᾶσθε» (Ρωμ. ιβ΄, 15) καὶ κυρίως τὴν «καινὴν ἐντολὴν» τῆς ἀγάπης (Ἰω. ιγ΄ 34). Μολονότι βέβαια φαίνεται ὅτι κάποιοι ἀπ’αὐτοὺς ἐπηρεάζουν ἕνα μικρὸ ποσοστὸ καθ’ ὑπερβολὴν ἀφελῶν (τῶν, κατὰ τὸν Πρωθυπουργό, «ψεκασμένων») δὲν νομίζω ὅτι ἐπίκειται κάποιο σχίσμα μασκιτῶν π.χ. καὶ ἀντιμασκιτῶν. Νομίζωὅμως ὅτι καὶ ἡ κρατικὴ ἐξουσία δὲν πρέπει νὰ «ρίχνῃ λάδι στὴν φωτιὰ» ἀντιμετωπίζοντας μὲ ἀλαζονικὴ αὐστηρότητα κάποιες ἀναιμικὲς ἐκδηλώσεις των, τὴν στιγμὴ μάλιστα ποὺ δὲν τολμᾷ νὰ ἐνεργήσῃ ἀναλόγως σὲ πολὺπιὸ ἐπικίνδυνες προκλήσεις μὲ κομματικὸ πρόσημο.

   Ὁ Σάρτρ, φίλε ἀναγνώστη, σὲ μιὰ ὑπερβολὴ ἀντικοινωνικοῦ ἀτομισμοῦ, ἀντιμετωπίζοντας τὴν κοινωνία ὡς μιὰ κατάσταση ἀναγκαστικῆς ὑποταγῆς, διετύπωσε τὸν φοβερὸ λόγο: «Ἡ Κόλαση εἶναι οἱ ἄλλοι»! Ἡ στάση αὐτὴ εἶναι ἄκρως ἀντίθετη τόσον πρὸς τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ ἀντίληψη ποὺ δὲν διακρίνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν πολίτη, ὅσον καὶ πρὸς τὴν ὀρθόδοξη πίστη ποὺ ἀποδέχεται τὴν Ἐκκλησία ὡς τὸ κοινωνούμενο σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς κοινωνία δηλαδὴ τῶν πιστῶν μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπουςκαί, ἐν τέλει, ὡς ἀποκλειστικὴ προβαθμίδα τοῦ Παραδείσου.Οἱ ἄνθρωποι ὅμως ὄχι λίγες φορὲς στὴν ἱστορία καὶ τὴν προσωπική τους ζωὴ σὲ μιὰ παράκρουση αὐτοκαταστροφῆς φαίνεται ν’ ἀντιμετωπίζουν τὸν ἐντὸς τοῦ κοινωνικοῦ σώματος σύνδεσμο ὅπως ὁ Σάρτρ, ὡς δέσμευση δηλαδὴ τῆς τάχα ἄνευ ὁρίων ἀτομικῆς των ἐλευθερίας, καὶ καταλαμβάνονται ἀπὸ μιὰ τάση φυγῆς ποὺ ἐν τέλει καταλήγει σὲ κάποιου εἴδους ἐπίγεια Κόλαση. Γι’ αὐτὸ καὶ ὠνόμασα στὴν ἀρχὴ τοῦ παρόντοςτὴν φυγὴ αὐτὴ «προπατορικὴν ὕβριν». Ὁ Καζαντζάκης στὸν «Φτωχούλη τοῦ Θεοῦ» εἰκονίζει θαυμάσια αὐτὴ τὴν παράλογη τάση:

   «Κάθουνται ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα στὴν Παράδεισο καὶ κουβεντιάζουν:

- Ν’ ἀνοίγαμε τὴν πόρτα νὰ φύγουμε!

- Ποῦ νὰ πᾶμε, ἀγαπημένη;

- Ν’ ἀνοίγαμε τὴν πόρτα νὰ φύγουμε!

- Ἔξω εἶναι ἡ ἀρρώστια, ὁ πόνος, ὁ θάνατος!

- Ν ἀνοίγαμε τὴν πόρτα νὰ φύγουμε!».

 

   Ὁμολογῶ ὅτι, ἀρκούμενος στὸ παραπλήσιο προηγούμενο δημοσίευμά γιὰ τὰ «κορωνοϊικὰ παράδοξα», δὲν θὰ  ἔκανα τὸν κόπο νὰ συντάξω τὴν ἀνάλυση αὐτή, ἂν δὲν μὲ εἶχε κεντρίσει ἡ δημοσίευση σὲ πρωινὴ ἐφημερίδα ἑνὸς ἄρθρου βασιζόμενου σὲ ἐπιστολὴ ποὺ εἶχε ἀποστείλει σ’ αὐτὴν ἕνας σπουδαῖος ἐκπαιδευτικός, δάσκαλος σὲ Δημοτικὸ σχολεῖο τῆς πόλεως τοῦ Κιλκίς, ὁ κ. Δημήτρης Νατσιός, τοῦ ὁποίου καὶ τὸ φύλλο αὐτὸ ἔχει τελευταίως δημοσιεύσει ἕνα ἢ δύο ἄρθρα. Ὁ κ. Νατσιὸς λοιπὸν ἔχει συγγράψει βιβλίο μὲ τὸν τίτλο «Τὰ νεοταξικὰ βιβλία Γλώσσας τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου καὶ τοῦ Γυμνασίου», τὸ ὁποῖο ἔτυχε νὰ ἔχω στὴν βιβλιοθήκη μου. Ἐκεῖ παραθέτει τὰ πολυάριθμα «φάουλ» ποὺ ἀφοροῦν τὴν ἐθνική, θρησκευτικὴ καὶ κοινωνικὴ ἀγωγὴ στὴν ὑποχρεωτική μας ἐκπαίδευση, ὅπως αὐτὰ ἐμφανίζονταιστὰ ἐγχειρίδιαμόνον τῆς γλωσσικῆς διδασκαλίας.

 Περὶ τοῦ τί ἐν προκειμένῳ σκοπίμως ἀπὸ τὴν ἐθνομηδενιστικὴ κομπανίαἔχει εἰσρεύσει κυρίως ἀπὸ τοῦ 2006 στὰ νέα βιβλία, ὁ ὑπογράφων τὸ παρὸν ἐδημοσίευσα στὶς σελίδες αὐτὲς ὄχι ὀλίγα μὲ ἀφορμὴ κυρίως τὴν περιβόητη ρεπούσεια Ἱστορία γὰ τὴν ΣΤ΄ τοῦ Δημοτικοῦ. Παραθέτω ὅμως έδῶ μόνον τρία μικρά, άλλ’ ἐνδεικτικὰ ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν ἀνθολόγηση τοῦ κ. Νατσιοῦ, ἐπειδὴ συνιστοῦν καὶ τὸν πλέον κατάλληλον ἐπίλογο τοῦ παρόντος κειμένου. Τὰ ἀποσπάσματα εἶναι ἀπὸ κείμενο γιὰ τὴν 28^η Ὀκτωβρίου, ποὺ περιλαμβάνεται στὸ βιβλίο «Γλώσσα» τῆς Ε΄Δημοτικοῦ:

 

1. Τίτλος:ἩἸταλία μᾶς κήρυξε τὸν πόλεμο.

Ὑπότιτλος:(Κι ἐμεῖς πήγαμε στὸ ὑπόγειο).

 

2.Ἡ Ἰταλία μᾶς κήρυξε τὸν πόλεμο ξαναεῖπε (ὁ μπαμπᾶς)...μετὰ γύρισε στὴ μαμὰ καὶ τῆς εἶπε πὼς θὰ τρέξει στὴν τράπεζα νὰ σηκώσει λεφτά...

 

3.Σὲ λίγο ἦρθε ὁ μπαμπᾶς μου καὶ ἦταν πολὺ λερωμένος καὶ σκισμένος καὶ δὲν εἶχε τὸ καπέλο του οὔτε στὸ κεφάλι οὔτε στὸ χέρι, καὶ εἶπε πὼς ἡ τράπεζα ἦταν κλειστὴ καὶ δὲν ἔκανε τίποτα...

 

Ἀσφαλῶς ὁ ἀναγνώστης θὰ διερωτηθῇ γιὰ τὴν παιδαγωγικὴ σκοπιμότητα τοῦ κειμένου αὐτοῦ, τὸ ὁποῖο ἔχει προφανῶς ἐπιλεγῆ γιὰ νὰ διδαχθῇκατὰ τὴν ἐθνικὴ ἑορτή στοὺς μικροὺς μαθητὲς ποὺ στὴν ἡλικία αὐτὴ ἐκ φύσεωςἐνδιαφέρονται γιὰ κατορθώματα καὶ πράξεις ἡρωικές. Παρὰ ταῦτα τοὺς δίδεταιἕνα ἀντιπατριωτικὸ καὶ ἀντικοινωνικὸ κείμενο ποὺ προβάλλει τὴν μίζερη εἰκόνα ἑνὸς μικροαστικοῦ ἀτομισμοῦ. Ἀποπνέει τὴν ἐντύπωση ὅτι ἐτοποθετήθη ἐκεῖ σκοπίμως γιὰ νὰ μαράνῃ κάθε ἐνθουσιασμό, κάθε πατριωτικὴ ἔξαρση, νὰ ἀποσιωπήσῃ τὴν ἐθνικὴ ἑνότητα καὶ τὴν πατριωτικὴ ἀλληλεγγύη, τὸν κοινὸν ἀγῶνα καὶ τὶς ἀμέτρητες θυσίες τῶν ἡμερῶν ἐκείνων καὶ νὰ διδάξῃ ἐντέλει μιὰ μικροπρεπῆ ἐγωκεντρικὴ φιλαυτία.

   Δὲν θὰ ἤθελα νὰ προσθέσω ἄλλα κείμενα, ὄχι μόνον ἐπειδὴ καὶ τὸ ἁπλὸ φυλλομέτρημα τοῦ βιβλίου τοῦ κ. Νατσιοῦ ἀποτελεῖ μιὰ τραυματικὴ ἐμπειρία. Ἀντιθέτως περισσότερο τραυματικὴ εἶναι ἡ συνειδητοποίηση τοῦ γεγονότος ὅτι ὄχι μόνον λόγῳ, ἀλλὰ καὶ ἔργῳ ἐνισχύονται οἱ ἀντικοινωνικὲς καὶ ἀλαζονικὲς ἕως φασιστικὲςτάσεις στὴν ἐν γένει παιδεία, ὅπως καὶ ἡ πρόσφατη φρικτὴ σωματικὴ καὶ ψυχικὴ κακοποίηση τοῦ πρύτανητῆς ΑΣΟΕ σαφῶς τὸ ἀποδεικνύει. Γι’ αὐτὴ λοιπὸν τὴν ἀπὸ πολλῶν ἐτῶν ἐνδημοῦσα στὸν τόπο μας νόσο κανεὶς δὲν ἀναζητεῖ τὸ ἐμβόλιο. Ὑπάρχει μόνον ἡ θεραπεία ποὺ εἰσηγεῖται ὁ Δημόκριτος: «Νηπίοισι οὐ λόγος, ἀλλὰ ξυμφορὴ γίνεται διδάσκαλος». Δηλαδή, οἱ ἀνόητοι δὲν διδάσκονται μὲ τὰ λόγια, ἀλλὰ μὲ τὶς συμφορές!Μὴ γένοιτο!

 

Χωρὶς λόγια