από τον Χρίστο Παπαγεωργίου
Όταν ένα λογοτεχνικό κείμενο (μυθιστόρημα εν προκειμένω) υλοποιείται με βάση τη σοβαρότατη έρευνα, τόσο σε οικογενειακά αρχεία, όσο και σε δημόσιες πηγές, τότε το αποτέλεσμα –ιστορικοπολιτικού περιεχομένου– αποτελεί εγχειρίδιο συγγραφής, αποτελεί πυλώνα αφήγησης και καλεί, όχι μόνο το αναγνωστικό κοινό, αλλά επιπλέον και τους συναδέλφους πεζογράφους να το διαβάσουν και –φυσικά– να διδαχτούν από την άψογη εκφορά, την πολυπλόκαμη παράθεση, τη συμβολική του μεταφορά. Πράγματι, Ο τελευταίος φύλακας –τέταρτο πεζό έργο του έτοιμου πια πεζογράφου Δημήτρη Οικονόμου, το οποίο διαιρείται σε τρεις άξονες: ο πατέρας, κυνηγός και ψαράς, στην Παμβώτιδα λίμνη, στο Νησί των Ιωαννίνων, μπαίνει περί το 1906 στον αγώνα για την απελευθέρωση της πόλης και της Ηπείρου γενικότερα, κάτι που θα συμβεί λίγα χρόνια αργότερα, ο γιος, ο οποίος αφού σπουδάζει στο Διδασκαλείο της πόλης καλείται στα όπλα και πολεμά, έστω για σύντομο χρονικό διάστημα, τους Ιταλούς και ο εγγονός, ο οποίος κινείται στα χνάρια του παππού και του πατέρα του, έχοντας όμως μικρό βίο, καθώς δέχεται τα αντιμαχόμενα πυρά και του στρατού και των ανταρτών, τερματίζοντας έτσι μια ζωή, πέντε μόλις μέρες πριν από τον θάνατο του πατέρα στα αστυνομικά κρατητήρια, όπου του ζητούν να υπογράψει το χαρτί περί απεμπόλησης των κομμουνιστικών του πιστεύω, κάτι που φυσικά είναι παράλογο, αφού ο ίδιος δεν είναι αριστερός– αληθινά παρουσιάζεται με εκπληκτική παραστατικότητα, με πολλαπλή ανάλυση και συναρπαστική πλοκή. Είναι γεγονός και θα το παρατηρήσετε παίρνοντας το βιβλίο στα χέρια σας, πως όταν ο συγγραφέας περιγράφει τις πολεμικές επιχειρήσεις, βρίσκεται κυριολεκτικά σε δημιουργικό οργασμό, σχεδόν παραληρεί ο ίδιος με την πένα και το χαρτί, συμπάσχοντας, υποφέροντας, υποκύπτοντας σε κακουχίες, τραυματίζεται, τα βάζει με τον εχθρό αλλά δεν διαμαρτύρεται, δεν μεμψιμοιρεί, δεν τον παίρνουν οι συνθήκες από κάτω, το αντίθετο, τον ατσαλώνουν και τον χαλυβδώνουν, αποτρέποντάς τον από εκείνο που επιθυμεί. Είναι, λοιπόν, πραγματικά απίστευτες οι εικόνες που ο Οικονόμου παραθέτει σχετικά με την ελληνοϊταλική σύρραξη, κάτι που συναντάμε ελάχιστα στις μέρες μας, ιδίως στα γραπτά της Μάρως Δούκα ή του κατά πολύ νεότερου Ηλία Μαγκλίνη. Αλλά και τα επεισόδια που αφορούν την περίοδο του Εμφυλίου, όπου η σύζυγος και μητέρα, καθώς ο άντρας της βρίσκεται έγκλειστος στα κολαστήρια της αστυνομίας, παίρνει την τύχη στα χέρια της, δεν καταφέρνει βέβαια να σώσει το μεγάλο της παιδί –κάτι που ο συγγραφέας θέλει να τονίσει ιδιαίτερα, για να φανερωθεί το πέραν κάθε λογικής εμφύλιο μίσος–, σώζει όμως τα δύο μικρότερα κάτω από αβάσταχτες απειλές αλλά και πράξεις, που εκτοξεύονται από τη μεριά του παρακρατικού θείου της, ο οποίος όμως θα έχει το τέλος που του αξίζει, όταν η ίδια θα απευθυνθεί στους αντάρτες και θα τους ζητήσει να τον βγάλουν από τη μέση, προκειμένου η ίδια και τα δυο ανήλικα παιδιά της να συνεχίσουν τη ζωή τους χωρίς εκφοβισμούς και πανικούς, με τους οποίους εκείνος τους απειλούσε.
Το βιβλίο Ο τελευταίος φύλακας του Δημήτρη Οικονόμου –αλήθεια, ο τελευταίος φύλακας είναι ο ήρωας του ελληνοϊταλικού πολέμου που φυλάει το ύψωμα, με δυο ακόμη συμπολεμιστές του, ή η σύζυγός του, που έχει τρία παιδιά να περισώσει και τον άντρα της ετοιμοθάνατο και προφανώς νεκρό στα κρατητήρια;– είναι ένα έργο βάναυσο, τραχύ, με πολλές προχωρημένες παραστάσεις εικόνων (ειλικρινά δεν θα ήθελα να δω στον κινηματογράφο μια ταινία που να στηρίζεται πάνω στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα και αν, φυσικά, μεταφερόταν αυτούσιο), γενικώς έχουμε μια δραματική παράθεση –δεν είναι μόνο οι νεκροί, αλλά πολύ περισσότερο οι τραγικές συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκουν τον θάνατο– η οποία όχι μόνο δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο, αλλά τουναντίον, τον επηρεάζει σε μέγιστο βαθμό. Καθώς, μάλιστα, η εκφορά του λόγου είναι κάτι παραπάνω από εκλεκτική, εκκεντρική, συναρπαστική και συνάμα απλή και κατανοητή, για να γίνεται εύληπτη από όλους, καθώς η ατμόσφαιρα που περνά πάνω σε όλες τις εκδοχές πλην του αποτυπώματος του σατιρικού ή της ειρωνικής διάθεσης, που λείπει παντελώς, καθώς το ύφος συνάδει προς αυτή τη θανατική εκδοχή, που δεν είναι προϊόν φαντασίας αλλά παρά τη μυθοπλασία, πραγματική ιστορία και, τέλος, καθώς η γλώσσα είναι λαϊκή, πολλές φορές ντοπιολαλιά, χαρίζει στιγμές ψυχαγωγικού θαυμασμού και αναγνωστικών απολαύσεων, που ο συγγραφέας σφοδρότατα επιθυμεί να μας προσφέρει, αφενός για να μας κάνει συμμέτοχους στη δική του περιπλάνηση, αφετέρου για να μας μπάσει στην εγγύτερη οικογένειά του, όσο και σε εκείνη της εθνικής αντίστασης κατ’ αρχάς και αλληλοσπαραγμού στη συνέχεια. Ο Οικονόμου είναι ένας τεράστιος μάστορας, ένας σύγχρονος πεζογράφος, ένας αφηγητής πλήρης ικανοτήτων, ταλέντου και σκληρής δουλειάς, ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος και καλλιτέχνης.
Είπαμε, σας διαβεβαιώ, ελάχιστα πράγματα για το τελευταίο μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου (δεν είναι δουλειά της κριτικής να παραθέτει σελίδες ολάκερες με τον μύθο του έργου, μην αφήνοντας την παραμικρή λεπτομέρεια απέξω, πράγμα που σημαίνει πως αν διαβαστεί νωρίτερα από το βιβλίο έχει κλέψει όλη τη μαγεία και το σασπένς που αυτό διαθέτει), απλώς είπαμε δύο πράγματα ώστε να μπείτε στο νόημα και να το απολαύσετε. Καθώς, παρά τη βαριά του ατμόσφαιρα και τη μελαγχολία που εκπέμπει, ενώνει παράλληλα, το συγκλονιστικό αυτό εγχείρημα, που αξίζει τον κόπο να διαβαστεί και να συζητηθεί. Θα προσθέσω όμως λίγες πληροφορίες ακόμα, που στόχο έχουν να προσλάβουμε καλύτερα, αφενός τις σελίδες των πρώτων ημερών του ελληνοϊταλικού πολέμου, όπου ο συγγραφέας κυριολεκτικώς βρίσκεται σε οίστρο και παροξυσμό, και αφετέρου τα τρία χρόνια του Εμφυλίου, όπου
ένας ήρωας του πολέμου, ο οποίος δεν εμφορείται από αριστερές ιδέες, χάνει τη ζωή του με τραγικό τρόπο, αρνούμενος να υπογράψει δήλωση μετανοίας –σκεφτείτε το ηθικό μεγαλείο του να μην υπογράφει, αφού έτσι ή αλλιώς δεν ήταν με τους αριστερούς–, κάτι που σύμφωνα με την άποψή μου αποτελεί μεγίστη ιδεολογική αίσθηση και αντίσταση προς τη μαυρίλα των κουκουλοφόρων της Κατοχής, των ρουφιάνων και των παρακρατικών, που λυμαίνονταν μετά την απελευθέρωση την επαρχία και ολόκληρη την ύπαιθρο. Διαβάστε, λοιπόν, ένα βιβλίο με τον ίδιο ιστορικοπολιτικό μύθο με τον οποίο γράφτηκαν εκατοντάδες άλλα, το οποίο όμως θα σας καθηλώσει, θα σας προβληματίσει, θα σας βάλει να σκεφτείτε, θα σας ψυχαγωγήσει (κρατάει βέβαια και πεντακόσιες σελίδες), θα σας ενθουσιάσει. Όπως ενθουσίασε όλους τους υπεύθυνους των Εκδόσεων Ίκαρος, οι οποίοι αφότου έκαναν άνοιγμα στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, παρουσιάζουν το ένα διαμάντι μετά το άλλο.
Ο τελευταίος φύλακας
Δημήτρης Οικονόμου
Ίκαρος
504 σελ.
ISBN 978-960-572-324-8
Τιμή €18,80
Όταν ένα λογοτεχνικό κείμενο (μυθιστόρημα εν προκειμένω) υλοποιείται με βάση τη σοβαρότατη έρευνα, τόσο σε οικογενειακά αρχεία, όσο και σε δημόσιες πηγές, τότε το αποτέλεσμα –ιστορικοπολιτικού περιεχομένου– αποτελεί εγχειρίδιο συγγραφής, αποτελεί πυλώνα αφήγησης και καλεί, όχι μόνο το αναγνωστικό κοινό, αλλά επιπλέον και τους συναδέλφους πεζογράφους να το διαβάσουν και –φυσικά– να διδαχτούν από την άψογη εκφορά, την πολυπλόκαμη παράθεση, τη συμβολική του μεταφορά. Πράγματι, Ο τελευταίος φύλακας –τέταρτο πεζό έργο του έτοιμου πια πεζογράφου Δημήτρη Οικονόμου, το οποίο διαιρείται σε τρεις άξονες: ο πατέρας, κυνηγός και ψαράς, στην Παμβώτιδα λίμνη, στο Νησί των Ιωαννίνων, μπαίνει περί το 1906 στον αγώνα για την απελευθέρωση της πόλης και της Ηπείρου γενικότερα, κάτι που θα συμβεί λίγα χρόνια αργότερα, ο γιος, ο οποίος αφού σπουδάζει στο Διδασκαλείο της πόλης καλείται στα όπλα και πολεμά, έστω για σύντομο χρονικό διάστημα, τους Ιταλούς και ο εγγονός, ο οποίος κινείται στα χνάρια του παππού και του πατέρα του, έχοντας όμως μικρό βίο, καθώς δέχεται τα αντιμαχόμενα πυρά και του στρατού και των ανταρτών, τερματίζοντας έτσι μια ζωή, πέντε μόλις μέρες πριν από τον θάνατο του πατέρα στα αστυνομικά κρατητήρια, όπου του ζητούν να υπογράψει το χαρτί περί απεμπόλησης των κομμουνιστικών του πιστεύω, κάτι που φυσικά είναι παράλογο, αφού ο ίδιος δεν είναι αριστερός– αληθινά παρουσιάζεται με εκπληκτική παραστατικότητα, με πολλαπλή ανάλυση και συναρπαστική πλοκή. Είναι γεγονός και θα το παρατηρήσετε παίρνοντας το βιβλίο στα χέρια σας, πως όταν ο συγγραφέας περιγράφει τις πολεμικές επιχειρήσεις, βρίσκεται κυριολεκτικά σε δημιουργικό οργασμό, σχεδόν παραληρεί ο ίδιος με την πένα και το χαρτί, συμπάσχοντας, υποφέροντας, υποκύπτοντας σε κακουχίες, τραυματίζεται, τα βάζει με τον εχθρό αλλά δεν διαμαρτύρεται, δεν μεμψιμοιρεί, δεν τον παίρνουν οι συνθήκες από κάτω, το αντίθετο, τον ατσαλώνουν και τον χαλυβδώνουν, αποτρέποντάς τον από εκείνο που επιθυμεί. Είναι, λοιπόν, πραγματικά απίστευτες οι εικόνες που ο Οικονόμου παραθέτει σχετικά με την ελληνοϊταλική σύρραξη, κάτι που συναντάμε ελάχιστα στις μέρες μας, ιδίως στα γραπτά της Μάρως Δούκα ή του κατά πολύ νεότερου Ηλία Μαγκλίνη. Αλλά και τα επεισόδια που αφορούν την περίοδο του Εμφυλίου, όπου η σύζυγος και μητέρα, καθώς ο άντρας της βρίσκεται έγκλειστος στα κολαστήρια της αστυνομίας, παίρνει την τύχη στα χέρια της, δεν καταφέρνει βέβαια να σώσει το μεγάλο της παιδί –κάτι που ο συγγραφέας θέλει να τονίσει ιδιαίτερα, για να φανερωθεί το πέραν κάθε λογικής εμφύλιο μίσος–, σώζει όμως τα δύο μικρότερα κάτω από αβάσταχτες απειλές αλλά και πράξεις, που εκτοξεύονται από τη μεριά του παρακρατικού θείου της, ο οποίος όμως θα έχει το τέλος που του αξίζει, όταν η ίδια θα απευθυνθεί στους αντάρτες και θα τους ζητήσει να τον βγάλουν από τη μέση, προκειμένου η ίδια και τα δυο ανήλικα παιδιά της να συνεχίσουν τη ζωή τους χωρίς εκφοβισμούς και πανικούς, με τους οποίους εκείνος τους απειλούσε.
Το βιβλίο Ο τελευταίος φύλακας του Δημήτρη Οικονόμου –αλήθεια, ο τελευταίος φύλακας είναι ο ήρωας του ελληνοϊταλικού πολέμου που φυλάει το ύψωμα, με δυο ακόμη συμπολεμιστές του, ή η σύζυγός του, που έχει τρία παιδιά να περισώσει και τον άντρα της ετοιμοθάνατο και προφανώς νεκρό στα κρατητήρια;– είναι ένα έργο βάναυσο, τραχύ, με πολλές προχωρημένες παραστάσεις εικόνων (ειλικρινά δεν θα ήθελα να δω στον κινηματογράφο μια ταινία που να στηρίζεται πάνω στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα και αν, φυσικά, μεταφερόταν αυτούσιο), γενικώς έχουμε μια δραματική παράθεση –δεν είναι μόνο οι νεκροί, αλλά πολύ περισσότερο οι τραγικές συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκουν τον θάνατο– η οποία όχι μόνο δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο, αλλά τουναντίον, τον επηρεάζει σε μέγιστο βαθμό. Καθώς, μάλιστα, η εκφορά του λόγου είναι κάτι παραπάνω από εκλεκτική, εκκεντρική, συναρπαστική και συνάμα απλή και κατανοητή, για να γίνεται εύληπτη από όλους, καθώς η ατμόσφαιρα που περνά πάνω σε όλες τις εκδοχές πλην του αποτυπώματος του σατιρικού ή της ειρωνικής διάθεσης, που λείπει παντελώς, καθώς το ύφος συνάδει προς αυτή τη θανατική εκδοχή, που δεν είναι προϊόν φαντασίας αλλά παρά τη μυθοπλασία, πραγματική ιστορία και, τέλος, καθώς η γλώσσα είναι λαϊκή, πολλές φορές ντοπιολαλιά, χαρίζει στιγμές ψυχαγωγικού θαυμασμού και αναγνωστικών απολαύσεων, που ο συγγραφέας σφοδρότατα επιθυμεί να μας προσφέρει, αφενός για να μας κάνει συμμέτοχους στη δική του περιπλάνηση, αφετέρου για να μας μπάσει στην εγγύτερη οικογένειά του, όσο και σε εκείνη της εθνικής αντίστασης κατ’ αρχάς και αλληλοσπαραγμού στη συνέχεια. Ο Οικονόμου είναι ένας τεράστιος μάστορας, ένας σύγχρονος πεζογράφος, ένας αφηγητής πλήρης ικανοτήτων, ταλέντου και σκληρής δουλειάς, ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος και καλλιτέχνης.
Ο Οικονόμου είναι ένας τεράστιος μάστορας, ένας σύγχρονος πεζογράφος, ένας αφηγητής πλήρης ικανοτήτων, ταλέντου και σκληρής δουλειάς, ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος και καλλιτέχνης.
Είπαμε, σας διαβεβαιώ, ελάχιστα πράγματα για το τελευταίο μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου (δεν είναι δουλειά της κριτικής να παραθέτει σελίδες ολάκερες με τον μύθο του έργου, μην αφήνοντας την παραμικρή λεπτομέρεια απέξω, πράγμα που σημαίνει πως αν διαβαστεί νωρίτερα από το βιβλίο έχει κλέψει όλη τη μαγεία και το σασπένς που αυτό διαθέτει), απλώς είπαμε δύο πράγματα ώστε να μπείτε στο νόημα και να το απολαύσετε. Καθώς, παρά τη βαριά του ατμόσφαιρα και τη μελαγχολία που εκπέμπει, ενώνει παράλληλα, το συγκλονιστικό αυτό εγχείρημα, που αξίζει τον κόπο να διαβαστεί και να συζητηθεί. Θα προσθέσω όμως λίγες πληροφορίες ακόμα, που στόχο έχουν να προσλάβουμε καλύτερα, αφενός τις σελίδες των πρώτων ημερών του ελληνοϊταλικού πολέμου, όπου ο συγγραφέας κυριολεκτικώς βρίσκεται σε οίστρο και παροξυσμό, και αφετέρου τα τρία χρόνια του Εμφυλίου, όπου
ένας ήρωας του πολέμου, ο οποίος δεν εμφορείται από αριστερές ιδέες, χάνει τη ζωή του με τραγικό τρόπο, αρνούμενος να υπογράψει δήλωση μετανοίας –σκεφτείτε το ηθικό μεγαλείο του να μην υπογράφει, αφού έτσι ή αλλιώς δεν ήταν με τους αριστερούς–, κάτι που σύμφωνα με την άποψή μου αποτελεί μεγίστη ιδεολογική αίσθηση και αντίσταση προς τη μαυρίλα των κουκουλοφόρων της Κατοχής, των ρουφιάνων και των παρακρατικών, που λυμαίνονταν μετά την απελευθέρωση την επαρχία και ολόκληρη την ύπαιθρο. Διαβάστε, λοιπόν, ένα βιβλίο με τον ίδιο ιστορικοπολιτικό μύθο με τον οποίο γράφτηκαν εκατοντάδες άλλα, το οποίο όμως θα σας καθηλώσει, θα σας προβληματίσει, θα σας βάλει να σκεφτείτε, θα σας ψυχαγωγήσει (κρατάει βέβαια και πεντακόσιες σελίδες), θα σας ενθουσιάσει. Όπως ενθουσίασε όλους τους υπεύθυνους των Εκδόσεων Ίκαρος, οι οποίοι αφότου έκαναν άνοιγμα στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, παρουσιάζουν το ένα διαμάντι μετά το άλλο.Ο τελευταίος φύλακας
Δημήτρης Οικονόμου
Ίκαρος
504 σελ.
ISBN 978-960-572-324-8
Τιμή €18,80
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου