Η σπειροειδής κίνηση της ιστορίας

"...Πρέπει να βαδίζεις μέσα από τις εκτασειςτου χρόνου για να φτάσεις ως το κέντρο της ευκαιρίας.." BALTASSAR GRACIAN
του Νίκου Ζήβα

Η σπειροειδής κίνηση της Ιστορίας δημιουργεί γεγονότα που μοιάζουν μεταξύ τους, ομως η περιοδικότητα τους δεν σημαίνει βεβαίως ακριβή επανάληψη, αλλά μία ομοιότητα σε διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες. Για αυτό και ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει την μνημειώδη περιγραφή και ανάλυση του, όσον αφορά τα πολεμικά κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής του, ως "κτήμα ες αεί".

Τα σημαντικά γεγονότα της δικιάς μας εποχής θα πρέπει να τα δούμε ακριβώς μέσα από την ιστορική εμπειρία αλλά ταυτόχρονα και από την ανάλυση της τρέχουσας πραγματικότητας των πρωτοφανών συνθηκών που βιώνουμε. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται η Ιστορική Συνείδηση και οι πληθυσμοί που διδάσκονται από αυτή τη διαδικασία, επηρεαζόμενοι από τις μειοψηφίες που αφιερώνουν την ύπαρξή τους στην ανεύρεση της αλήθειας, μπορούν να γίνουν κάτω από ορισμένες συγκυρίες, ιστορικά υποκείμενα και έτσι να παίξουν το ρόλο τους ως συνδημιουργοί των ιστορικών γεγονότων.

Φτάνουν στιγμές ποιοτικών αλμάτων στη δράση των ανθρώπων πότε ως ατόμων, πότε ως ομάδων, ή ως λαών, ως τάξεων ή ως εθνών, όπου η ίδια αυτή η δράση επηρεάζει αποφασιστικά τη συνθήκη και τελικά μετατρέπεται σε τέτοια. Οι στιγμές αυτές είναι κορυφαίες στην Ιστορία και δημιουργούν τις σημαντικές και καθοριστικές συνέπειες της συνέχειάς της, άλλες φορές με θετικό και άλλες με αρνητικό αποτέλεσμα για τους πληθυσμούς.

Βασικό στοιχείο όλης αυτής της διαδικασίας είναι η διαλεκτική, η ενότητα των αντίθετων, η αντίθεση των ομοίων, ο κοινωνικός διάλογος και η αντιπαράθεση, ο του Ηρακλείτου "πόλεμος" η ζωντανή εν τέλει κοινωνία. Πράγματι, υπάρχουν μακρές περίοδοι, που η Ιστορία κρύβεται, μοιάζουν τα πράγματα να είναι ακίνητα, αλλά κάτω από την επιφάνεια συσσωρεύονται ως ρεύμα, τα πάθη και οι θελήσεις των ανθρώπων και κάποια στιγμή κατακλύζουν την επιφάνεια και φτάνουν στο "κέντρο της ευκαιρίας" όπως λέει ο μέγας Ισπανός Μπαλτάσαρ Γκραθιάν στο υπέροχο "Χρησμολόγιό" του.

Σε ένα τέτοιο σταυροδρόμι, μπροστά σε μία τέτοια ευκαιρία, πιθανόν να βρίσκεται η σημερινή δυναμική των ανθρώπινων πραγμάτων... Μένει να συνειδητοποιηθεί από ευρέα τμήματα των πολιτών, των οποίων η δύναμη της θέλησης τους ίσως μπορέσει να παίξει τον ιστορικό τους ρόλο στα διάφορα πεδία του κοινωνικού πολέμου...

Ν.Ζ.

Αγαπημένο σχεδιασμα του Leonardo για την "Προσκύνηση των Μάγων" το οποίο αργότερα θα επηρεάσει τα σχέδια του για την "Μάχη του Ανγκιάρι"