Ο χορός του αλατιού

 

Του Γιάννη Σχίζα

Καλλιτεχνική και ιστορική αδεία,  το αλάτι είναι επιθυμητό και ιδιαίτερα  ελκυστικό, αν ξεχάσουμε το γεγονός ότι  στη σύγχρονη εποχή  συμβαίνει να  υπερκαταναλώνεται και να συμβάλλει στην  υπέρταση… Αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν το γενικό συμπέρασμα  μιας εκδήλωσης που έγινε από τη γκαλερί Νίκου Ζήβα, με  τη συμμετοχή της Αννίτας Πατσουράκη, του Ηλία Μαμαλάκη και του Νίκου Κορδόση, με την υποστήριξη του Δήμου Χαλανδρίου, σε χώρο του ιδρύματος Χατζηκώστα. Στη πορεία της εκδήλωσης ήρθε στην επιφάνεια ο πλούτος των κοινών εκφράσεων που έχουν συνδεθεί με το αλάτι : Φράσεις όπως «τον έκαναν τ’αλατιού» - κοινώς, τον έδειραν αλύπητα -  ή «έφαγαν μαζί ψωμί κι αλάτι» - δείγμα μιας οικειότητας μεταξύ φίλων, και άλλες πολλές.

  Υπάρχουν ιστορικά καταγεγραμμένες 14.000 περιπτώσεις χρήσης αλατιού,

σύμφωνα με «απογραφή» του Νίκου Κορδόση, ιδρυτή του πρώτου μουσείου αλατιού στο Μεσολόγγι, εκ των οποίων αρκετές αποβλέπουν στη συντήρηση τροφίμων.  Με το πάστωμα κυρίως , που είναι μια μορφή μίξης του αλατιού με το τρόφιμο,  οι τροφές υπερβαίνουν το χρόνο στον οποίο είναι διαθέσιμες για κατανάλωση και γίνονται προσιτές  στο ευρύτερο κοινό. Αλήθεια, θα μπορούσαν ποτέ να λάβουν χώρα οι μεγάλες εξερευνήσεις του 15^ου έως και του 19^ου αιώνα, χωρίς τη βοήθεια αυτού του πολύτιμου υλικού;

Στην επί του Όρους ομιλία ο Χριστός χαρακτήρισε τους μαθητές του ως το άλας της γης, για να δείξει ακριβώς τη σημασία τους για τη διάδοση της νέας θρησκείας. Και πριν αλλά και μετά από  το Χριστό, η διάδοση αυτού του υλικού ήταν τέτοια ,ώστε να αποκτά  μέχρι και χρηματικές λειτουργίες. Πριν να εφευρεθεί η βιομηχανία ψύχους και να αποκτήσουμε ψυγεία, υπήρχε η μεταφορά του αλατιού στα ορεινά και η ανταλλαγή του με προϊόντα : Θύματα αυτής της συνήθειας ήταν και η οικογένειά μου(!), που κατανάλωνε μια φέτα λυσσώδη(!) εξ αιτίας της προηγούμενης αλάτωσής της….

Το αλάτι που βγαίνει σε ορυχεία και  έχει την πολύτιμη ιδιότητα να είναι αντιμικροβιακό, μπορεί να συντηρεί ατόφια τα διάφορα ζώα. Θυμάμαι προ καιρού κάποιο ζώο που εθεωρείτο «εξαφανισμένο»,  ότι βρέθηκε σε ένα ορυχείο  αλατιού, πράγμα που  έδωσε άφθονες ελπίδες για αναβίωσή του .Τέλος έχω υπόψη μου μια επίσκεψη που κάναμε  το 1996 με τους Πράσινους της Ευρώπης στην Ίμπιζα, για να δούμε από κοντά τις αλυκές.  Φτάσαμε εκεί γύρω στις 6 το απόγευμα, χειμώνας καιρός, για να μας υποδεχτούν αναρίθμητα κουνούπια και να μας τρέψουν σε άτακτη φυγή…