Κάνουμε τέχνη, όχι τέχνη με ειδικές ανάγκες

Της Έφης Μαρίνου
από την "Εφημερίδα των Συντακτών"

Δεν είναι μια οποιαδήποτε παράσταση. Κι αυτό όχι επειδή συμμετέχουν άτομα με αναπηρία, αλλά γιατί ακριβώς αυτοί οι συγκεκριμένοι ηθοποιοί δούλεψαν με πείσμα, μεράκι, πίστη στο θέατρο και κατάφεραν ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. 

Οι «Πέρσες» του Αισχύλου παρουσιάστηκαν από την ομάδα ΘΕ.ΑΜ.Α. (Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία) τον περασμένο Ιούλιο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών (στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου) καθηλώνοντας τους θεατές.

Η παράσταση παίζεται ξανά στις 16 Αυγούστου στο Φεστιβάλ Ολύμπου, στο Δημοτικό Θέατρο Πάρκου Κατερίνης, σε σκηνοθεσία Βασίλη Οικονόμου, και με κορυφαία του Χορού την ερμηνεύτρια της λαϊκής προφορικής μας παράδοσης Γιώτα Βέη. 

Το ΘΕ.ΑΜ.Α. είναι το μοναδικό επαγγελματικό θέατρο στην Ελλάδα που αποτελείται από ηθοποιούς με αναπηρία στην κύρια σύνθεσή του.
Εν όψει : Φωτο ΜΑΡΙΛΕΝΑΣ ΣΤΑΦΥΛΙΔΟΥ

Ιδρύθηκε το 2010 από τον Βασίλη Οικονόμου, τον πρώτο Ελληνα καλλιτέχνη με αναπηρία που σπούδασε σε Ανώτερη Σχολή Δραματική Τέχνης.

Αυτός σκηνοθέτησε και τις δύο προηγούμενες παραγωγές της ομάδας: «Η Ιστορία του Ζωολογικού Κήπου» του Εντουαρντ Αλμπι και «Ιάκωβος ή Υποταγή» του Ευγένιου Ιονέσκο.

Στους «Πέρσες» την Ατοσσα ερμηνεύουν δύο ηθοποιοί ταυτόχρονα: η Χριστίνα Τούμπα από το αμαξίδιό της αρθρώνει τον λόγο της βασίλισσας, που ενσαρκώνεται ως φυσική παρουσία από την κωφή ηθοποιό Χριστίνα Τσαβλή. 

«Η τάση του δραματικού ποιητή να κινείται από την αρχικά προφορική ποίηση προς τη συμβατικά καλούμενη "οπτική" ποίηση αποτελεί τη θεμελιώδη αρχή των Περσών», λέει ο σκηνοθέτης.

«Η αόριστη ανησυχία εξελίσσεται επί της σκηνής σε πραγματικό γεγονός. Το αποτέλεσμα της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας σκορπά τον θρήνο στην Περσία κι ο Αισχύλος, περιγράφοντας την κορύφωσή του στη "βάρβαρη" χώρα, επιβάλλει λογοτεχνικά την πρώτη σωζόμενη αντιπολεμική πράξη. Ο σεβασμός σε ό,τι "ξένο" αποτελεί το πρώτο βήμα για την ισότιμη αποδοχή του… Προσπαθήσαμε να αναδείξουμε το μέγεθος του μέτρου στο θεατρικό ήθος της τραγωδίας και να εκφραστεί στην άμεση σκηνική πράξη. Νομίζω ότι ο μόχθος μας προετοιμάζοντας αυτή την παράσταση ήταν γόνιμος, έδωσε καρπούς, τουλάχιστον αυτό εισπράττουμε από την ανταπόκριση του κοινού, αλλά και από ανθρώπους ειδικούς στην τέχνη του θεάτρου». 

Ο Μιχάλης Ταμπούκας υποδύεται τον σπουδαιότερο ρόλο της τραγωδίας, τον Αγγελιαφόρο:

«Η μετάφραση του Βασίλη Οικονόμου συνδυάζει τη γνώση της αρχαιοελληνικής γραμματείας με τη θεατρική αίσθηση της ποιητικής του Αισχύλου, ο οποίος μιλά για τα πάντα. Πρωταγωνιστές είναι οι Πέρσες, ο Χορός των τοποτηρητών, που άφησε ο Ξέρξης για την εκστρατεία της κατάκτησης της Ελλάδας. Ο Δαρείος έρχεται από τον άλλο κόσμο για να υποδείξει δρόμους στην τραγωδία των Περσών εξαιτίας της ύβρεως του γιου του. Εκφράζει συγκλονιστικά τη ματαιότητα και τις σχέσεις των ανθρώπων. Θυμίζει την ολέθρια ματαιοδοξία της αλαζονικής εξουσίας και την ταπεινοφροσύνη της αγάπης. Ενώ ο Ξέρξης, παρά την ανείπωτη φρίκη, την ασύλληπτη απώλεια και την ήττα, παραμένει ο βασιλιάς που ήταν». 

Το στοιχείο της αναπηρίας δεν ξεχωρίζει καθόλου στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, λέει ο Μ. Ταμπούκας.

«Η σύνθεση της ομάδας ΘΕ.ΑΜ.Α. από ηθοποιούς με και χωρίς αναπηρία εκφράζει αμιγώς την αυτονόητη υπόσταση του θεάτρου μέσα από τη μοναδικότητα του καθενός μας. Οι αντιξοότητες που αντιμετωπίζει η ομάδα στις πρόβες και στην παράσταση αφορούν κάποιες πρακτικές συνθήκες. Στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα δεν ξεχωρίζει λόγω του στοιχείου της αναπηρίας σε καμία περίπτωση. Ενας ηθοποιός μπορεί να έχει μια αναπηρία όπως ο οποιοσδήποτε. Αλλά αυτό δεν είναι παρά ένα απλό σωματικό ζήτημα. Η αναπηρία είναι μέρος του ανθρώπου, σαν κάθε μοναδικό χαρακτηριστικό του σώματός του και της ζωής του. Αλλωστε με το που ξεκινά το έργο, ο θεατής όχι μόνο δεν σκέφτεται τη φυσιολογία ενός ηθοποιού, αλλά και ξεχνά οτιδήποτε αφορά την αναπηρία. Ταξιδεύει στη συναρπαστική και υπέροχη διαδρομή της παράστασης. Το ΘΕ.ΑΜ.Α. διακρίνεται για ό,τι πετυχαίνει καλλιτεχνικά και όχι για τη σύνθεσή του. Διακρίνεται για τις παραστάσεις του, που στόχο έχουν να προσφέρουν γενναιόδωρα τη γνήσια απόλαυση ενός καλού θεάτρου, αυτό που περιμένει να εισπράξει κάθε θεατής». 

 Info: 

Φεστιβάλ Ολύμπου/Δημοτικό Θέατρο Πάρκου Κατερίνης (τηλ.: 6939 308409) «Πέρσες» του Αισχύλου.

Μετάφραση – σκηνοθεσία: Βασίλης Οικονόμου. Εκγύμναση Χορού: Αιμιλιανή Αβραάμ. Σκηνικά: Δέσποινα Φλέσσα. Κοστούμια: Σοφία Σταυρακάκη.

Μουσική επιμέλεια: Αλέξανδρος Καψοκαβάδης. Διερμηνεία ελληνικής νοηματικής γλώσσας: Θεοδώρα Τσαποΐτη. Ηχολήπτης: Φώτης Κίκιρας.

Παίζουν: Χριστίνα Τούμπα, Χριστίνα Τσαβλή (Ατοσσα), Πάνος Ζουρνατζίδης (Δαρείος), Μιχάλης Ταμπούκας (Αγγελιαφόρος), Βασίλης Οικονόμου (Ξέρξης), Γιώτα Βέη (Κορυφαία).

Χορός: Αιμιλιανή Αβραάμ, Μιχάλης Γραμματάς, Γιώργος Ηλιάκης, Μαρία Μουρελάτου, Μαρίνα Μπεσίρη, Μαρίνα Σταμάτη, Μαίρη Σταματουλά, Εφη Τούμπα.

Μουσικοί κρουστών οργάνων: Μάκης Σουλελές, Αλέξανδρος Χαντζαράς.

Εισιτήρια: 12€ (κανονικό) 6€ (άνεργοι, φοιτητές, συνταξιούχοι, ΑμεΑ). Προπώληση εισιτηρίων: www.ticket365.gr