Η Περιφέρεια «ξεγλιστρά» από τις διαδικασίες για το ρέμα της Πικροδάφνης

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ  ΣΑΡΑΝΤΗ
από την ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Aμετανόητη ως προς τις επιλογές της και με συνοπτικές διαδικασίες η Περιφέρεια Αττικής επιχειρεί να προχωρήσει στη «νομιμοποίηση» της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου «Ανάπλαση Ρέματος Πικροδάφνης (από λεωφόρο Βουλιαγμένης έως την εκβολή)». Στην πράξη, επιφέροντας τον συνολικό εγκιβωτισμό του ρέματος, το στένεμα της κοίτης του και τη μετατροπή του σε έναν ανοικτό οχετό.

Ενδεικτικά της στρατηγικής της Περιφέρειας Αττικής είναι όλα όσα συνέβησαν την Πέμπτη 14 Ιουλίου στην αίθουσα συνεδριάσεων της Περιφέρειας, κατά τη διάρκεια «ανοιχτής συζήτησης» για τη συγκεκριμένη ΜΠΕ, στην οποία προσκλήθηκαν, προκειμένου να τοποθετηθούν, εμπλεκόμενοι και οι ενδιαφερόμενοι φορείς.

Ωστόσο, από την «ανοιχτή συζήτηση» απουσίαζαν οι περιφερειακοί σύμβουλοι, οι οποίοι θα κληθούν να ψηφίσουν τη γνωμοδότηση για την έγκριση της ΜΠΕ, αφού δεν είχαν προσκληθεί ώστε να παρευρεθούν σε αυτήν.

Κατά παράδοξο τρόπο, στη συζήτηση δεν καταγράφονταν οι εισηγήσεις-ερωταπαντήσεις, παρά το ότι λειτουργούσε η μικροφωνική εγκατάσταση.

Η Περιφέρεια δήλωσε ότι δεν είχε παραλάβει την εργασία του κ. Κωνσταντίνου Λουπασάκη, επίκουρου καθηγητή στο ΕΜΠ, η οποία αξιολογεί την πρόταση οριοθέτησης-διευθέτησης του ρέματος της Πικροδάφνης της Περιφέρειας Αττικής. Κι όμως, η εργασία είχε αποσταλεί περίπου ένα μήνα νωρίτερα από τον Δήμο Αγίου Δημητρίου, όπως διαβεβαίωσε η δήμαρχος Μαρία Ανδρούτσου.

Και το καλύτερο: η πρόσκληση προς τους ενδιαφερομένους για να συμμετάσχουν στην ανοιχτή συζήτηση στάλθηκε μόλις δύο μέρες πριν, οπότε οι συμμετέχοντες δεν είχαν τη δυνατότητα καλύτερης προετοιμασίας.

Με αυτές τις μεθοδεύσεις η Περιφέρεια Αττικής υποκατέστησε την κατά νόμο οριζόμενη διαδικασία της «ανοικτής διαβούλευσης», με την παρωδία της «ανοικτής συζήτησης», προκειμένου να τελειώνει αθόρυβα και γρήγορα με την ΜΠΕ που στέλνει προς ψήφιση κατά πάσα πιθανότητα μέσα στον Αύγουστο στο επόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο.

Προστατευόμενα είδη

Οπως διαφάνηκε στην «ανοιχτή συζήτηση», από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης υπέρμαχοι της ΜΠΕ είναι οι Δήμοι Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου και Ηλιουπόλεως, εκπρόσωποι των οποίων δήλωσαν τη στήριξή τους στη μελέτη και στα προτεινόμενα έργα διευθέτησης και κάλυψης με συρματοκιβώτια.

Αντίθετα, η δήμαρχος Αγίου Δημητρίου δήλωσε ότι συντάσσεται απόλυτα με τη μελέτη του κ. Λουπασάκη, για την οποία έχει εξασφαλίσει και ομόφωνη έγκριση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία προσβάλλει το αξιόπιστο της ΜΠΕ και των προτεινόμενων έργων, ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί τις επεμβάσεις με μεθόδους που δεν καταστρέφουν το περιβάλλον.

Οπως ήταν φυσικό, την ΜΠΕ υπερασπίστηκε η μελετητική ομάδα που τη συνέταξε, η οποία δήλωσε ότι ο σκοπός της μελέτης είναι η προστασία των ανθρώπων και των περιουσιών τους, εξ ου και η πρόταση οριοθέτησης του ρέματος στη σημερινή κοίτη και τα βαριά έργα σε όλο το μήκος του που προτείνει. Παράλληλα, χαρακτήρισε τα υφιστάμενα οικοσυστήματα άνευ αξίας, καθότι δεν είναι NATURA, λόγος για τον οποίο δεν χρήζουν αναλυτικής περιγραφής και ιδιαίτερης προστασίας στη μελέτη.

Τον ισχυρισμό της μελετητικής ομάδας ανέτρεψε η εκπρόσωπος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, που επικεντρώθηκε στις ελλείψεις της ΜΠΕ σε θέματα περιβάλλοντος και καταγραφής ορνιθοπανίδας, επισημαίνοντας ότι στο ρέμα έχουν καταγραφεί 120 είδη πουλιών, πολλά από αυτά προστατευόμενα με διεθνείς συνθήκες ή κινδυνεύοντα, ενώ η μελέτη αναφέρει μόνον 22 κοινά είδη.

Η ίδια αναφέρθηκε στην ανεπαρκή εκτίμηση των επιπτώσεων των έργων στην ορνιθοπανίδα και επισήμανε ότι δεν χρειάζεται να ανήκει στη ζώνη NATURA μια περιοχή για να προστατευτεί ο φυσικός πλούτος της.

Αλλωστε, το ρέμα Πικροδάφνης προστατεύεται ως «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος» με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ, ως «υδατόρεμα Α΄ Προτεραιότητας του λεκανοπεδίου της Αττικής» με βάση το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας και, όσον αφορά την προστασία των υγροσκοπικών χαρακτηριστικών των υγροτόπων και της λεκάνης απορροής τους, κατατάσσεται στους υγροτόπους «Β’ προτεραιότητας», στοιχεία που δεν λαμβάνει υπόψη η ΜΠΕ.

Παραβίαση κοινοτικής Οδηγίας

Κι όμως, σε απόσταση 50 μέτρων υπάρχει δρόμος για να κατεβαίνουν μηχανήματα και να καθαρίζουν το ρέμα |

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο βιολόγος-περιβαλλοντολόγος Μαρτίνος Γκαίτλιχ, επισήμανε τα λάθη και τις παραλείψεις στο σύνολο της ΜΠΕ, αφού παραλείπονται τρεις σημαντικές Οδηγίες της Ε.Ε., καθώς και νόμοι που αφορούν το περιβάλλον και την εκπόνηση των περιβαλλοντικών μελετών, παραλείπονται είδη χλωρίδας και πανίδας που υπάρχουν στην περιοχή, πολλά από αυτά προστατευόμενα, ενώ περιγράφονται άλλα ανύπαρκτα, συνιστώνται φυτεύσεις με είδη άσχετα με την περιοχή ή ακατάλληλα για την παραρεμάτια ζώνη και αγνοούνται παντελώς οι ερευνητικές εργασίες του ΕΛΚΕΘΕ, τόσο στα νερά όσο και στα ψάρια που υπάρχουν στο ποτάμι, τα οποία ουδόλως αναφέρονται στην ΜΠΕ.

Ο κ. Λουπασάκης, επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ, παρουσίασε τα σημαντικότερα σημεία της εργασίας του, η οποία αφορά την αξιολόγηση της πρότασης οριοθέτησης-διευθέτησης του ρέματος της Πικροδάφνης, που του ανέθεσε ο Δήμος Αγίου Δημητρίου, εντοπίζοντας πλήθος δεδομένων που αποδεικνύουν το αναξιόπιστο της ΜΠΕ.

Οπως ανέφερε, στις έξι υπό διερεύνηση θέσεις του ρέματος που επιλέχτηκαν προς μελέτη αποδεικνύεται ότι τα προτεινόμενα από την ΜΠΕ έργα εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την επάρκεια και αποτελεσματικότητά τους και σε καμιά από τις ενδεικτικές αυτές θέσεις δεν πρέπει να υλοποιηθούν τα έργα.

Κι αυτό διότι δεν επιτυγχάνεται η επιθυμητή τιμή του συντελεστή ασφαλείας των πρανών, ενώ οι τοίχοι βαρύτητας από συρματοκιβώτια στη βάση του πρανούς δεν προσφέρουν στην αύξηση του συντελεστή ασφαλείας. Η δε κατασκευή τους προκαλεί αλλοιώσεις του περιβάλλοντος.

Επιπλέον, παραβλέπεται η μεγάλη περιβαλλοντική πίεση που δέχεται το ρέμα από ανθρωπογενείς αποθέσεις και επεμβάσεις, οι οποίες σήμερα διαμορφώνουν μεγάλα μήκη των πρανών του ρέματος.

Πρόκειται για επιχώσεις που έχουν δημιουργηθεί και αποτεθεί όλα αυτά τα χρόνια στο ρέμα για τη διαμόρφωση ή επέκταση ιδιοκτησιών, χτίσματα αμφισβητούμενης νομιμότητας και λάθος χωροθετημένα τεχνικά έργα.

Μάλιστα, στην εργασία αξιολόγησης επισημαίνεται ότι οι ανθρωπογενείς αποθέσεις, βάσει αυτοψίας, υπάρχουν σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από αυτή που αποτυπώνεται στον γεωλογικό χάρτη της οριστικής Γεωλογικής Μελέτης.

Συν τοις άλλοις, ο όγκος των προτεινόμενων έργων από την ΜΠΕ έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τις αρχές αντιμετώπισης των υδατορεμάτων ως φυσικών πόρων, με ιδιαίτερη αξία για το περιβάλλον και με επιτακτικότερη ανάγκη διατήρησης της φυσικής τους κατάστασης, αφού τα έργα που προτείνονται εκτείνονται σε μήκος 6.245,8 μέτρων από τα 6,581,4 μέτρα πρανών εντός των ορίων του Δήμου Αγ. Δημητρίου. Αν αφαιρεθούν τα 251,97 μέτρα τοιχίων και διαβάσεων που υπάρχουν, απομένουν μόλις 44,09 μέτρα ως φυσικά πρανή!

Σύμφωνα με τον κ. Λουπασάκη, για την ασφαλή λειτουργία του ρέματος απαιτούνται επεμβάσεις σε ορισμένες μόνον θέσεις υψηλής επικινδυνότητας, που είναι δυνατόν να γίνουν με μεθόδους ήπιες, φιλικές προς το περιβάλλον και να μην υποβαθμίσουν την οικολογική αξία του ρέματος.

Πρόκειται για λύσεις οικονομικότερες από αυτές που προτείνονται στην ΜΠΕ, σύμφωνα με την οποία θα επέλθει πρακτικά συνολικός εγκιβωτισμός του ρέματος.

Κοπή δέντρων με ανυπολόγιστες επιπτώσεις

Η ίδια αλόγιστη καταστροφή, με την εκκαθάριση δέντρων και από την άλλη πλευρά της κοίτης του ρέματος |

Το… όραμα της Περιφέρειας Αττικής για το ρέμα της Πικροδάφνης βρήκε την αφορμή να υλοποιήσει η ΕΥΔΑΠ πρώιμα και με συνοπτικές διαδικασίες στο Παλαιό Φάληρο, περίπου στο ύψος της συμβολής των οδών Πικροδάφνης και Αμφιθέας, όταν έσπασε παμπάλαιος αγωγός αμιάντου που βρίσκεται μέσα στην κοίτη του.

Ετσι, την Κυριακή (31/7) και τη Δευτέρα (1/8), προκειμένου να προχωρήσει στην επισκευή και αντικατάσταση του σπασμένου τμήματος του αγωγού, το συνεργείο της ΕΥΔΑΠ αποφάσισε αυθαίρετα να προχωρήσει στην κοπή αιωνόβιων δέντρων που βρίσκονταν στα πρανή του ρέματος, ώστε να διανοίξει δρόμο για να εισέλθουν στην κοίτη σκαπτικά μηχανήματα και φορτηγά.

Η ενέργεια αυτή έγινε ενώ 50 μέτρα πιο κάτω υπάρχει διανοιγμένος δρόμος που οδηγεί μέσα στο ρέμα, αναφέρουν κάτοικοι της περιοχής που κατήγγειλαν έκπληκτοι και αγανακτισμένοι την καταστροφή του φυσικού τοπίου στην «Εφ.Συν.». Συνολικά κόπηκαν περίπου 10 δέντρα που φιλοξενούσαν μεγάλο αριθμό από παπαγαλάκια και άλλα πουλιά (5-6 μεγάλα πεύκα, μια μεγάλη λεύκα και τέσσερα κυπαρίσσια).

Επιπλέον, οι κάτοικοι της περιοχής ανησυχούν ιδιαίτερα για την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων στο σημείο, έπειτα από την πρώτη μεγάλη νεροποντή, καθώς τα κομμένα δέντρα συγκρατούσαν τα πρανή του ρέματος, και ζητούν την άμεση αποκατάσταση της ζημιάς που προκλήθηκε με τη φύτευση νέων, μεγάλων δέντρων.