ΠΗΓΗ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΥΛΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Καναδάς, η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον πλανήτη μας με έκταση 75 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Ελλάδας αλλά μόλις με τριπλάσιο πληθυσμό. Εδώ συναντήσαμε απέραντα εναλλασσόμενα τοπία και οικοσυστήματα, βραχώδη όρη, παγετώνες, καταρράχτες, χιλιάδες λίμνες, ποτάμια και νησιά. Είναι η γη των φαλαινών, των πολικών αρκούδων, των αλκών, των ταράνδων/καριμπού, των λύκων. Η γη των «πρώτων κατοίκων»/«πρώτων εθνών» (firstnations)τωναυτοχθόνων της Αμερικής που έφτασαν 10.000 χρόνια πριν. Μετά ήρθαν οι «ξένοι», πρώτα οι Βίκινγκς/TheVikingTrail, το 1.000 μ.Χ. στον Όρμο των Λιβαδιών της Νέας Γης/Newfoundland, οι αγγλικές αξιώσεις (1497) και οι Γάλλοι με εξερευνητή τον Ζακ Καρτιέ (1535).Είναι η γη όπου μπορείς να ζήσειςανεξάρτητα από το δυτικόπολιτισμόχιλιάδες χιλιόμετρα μακριά ή αντίθετα μέσα σε ένα γυάλινοπύργοστοΒανκούβερ, το Μόντρεαλ ή το Τορόντο.
Ένα από τα «πρώτα έθνη», οι Χιούρον-Ιροκουά έδωσαν την ονομασία «Καναδάς»,στη γλώσσα τους η λέξη «kanata» σήμαινε «χωριό»/«καταυλισμός».Οι λευκοί συνάντησαν εκατοντάδες φυλές που σήμερα χωρίζονται σε έξι μεγάλες ομάδες: οι Ινδιάνοι των Ατλαντικών παραλίων (Μικμάκ κ.ά.), οι Ινδιάνοι του κεντρικού Καναδά (Ιροκουά, Χιούρον, κ.ά.) στις Μεγάλες Λίμνες και κατά μήκος του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου, οι Ινδιάνοι των δασών (Κρι, Οτζίμπουα, κ.ά.) στον κόλπο Χάντσον, οι Ινδιάνοι των πεδιάδων (Σίου, κ.ά.), οι Ινδιάνοι των δυτικών παράλιων (Χάιντα), κ.ά.), και οι Ινουίτστον αρκτικό κύκλο (ή «Εσκιμώοι» αλλά η λέξη έχει αρνητική χροιά μονοδιάστατα σημαίνει «αυτοί που τρώνε ωμό κρέας»).Τα τοτέμ, τα εργαλεία, τις τέχνες, τα πιστεύω αυτών των ανθρώπων και τους απογόνους τους συναντήσαμε τόσο στον Ανατολικό όσο και στον Δυτικό Καναδά. Με συγκίνηση επισκεφτήκαμε τις ιερές περιοχές τους μέσα στα δάση, είδαμε τις καταγραφές στα οικογενειακά και πολιτιστικά Τοτέμ, τις μαρτυρίες στα μουσεία, όπως ήτανστο Ανθρωπολογικό Μουσείο του Βανκούβερ (UBC Museum of Anthropology, MOA) μετριάντα οκτώ χιλιάδες εθνογραφικά και μισό εκατομμύριο αρχαιολογικά ευρήματα. Στον ανατολικό Καναδά στην πρωτεύουσα Κεμπέκ επισκεφτήκαμε το Μουσείο Ιστορίας του Καναδά (CanadianMuseumofHistory) που διαθέτει ένα εκτεταμένο όροφο για τους «πρώτους ανθρώπους/λαούς».Εδώ αναγράφουν τα χαρακτηριστικά τους: ποικιλομορφία, δημιουργικότητα, ευρηματικότητα και ανοχή: «Είμαστε ακόμη εδώ», «Συνεισφέρουμε», «Είμαστε Ποικιλόμορφοι», «Έχουμε μια αρχαία εξελισσόμενη σχέση με τη γη», φωνάζουν από εκεί μέσα. Είναι αυτοί που σεβάστηκαν με τον τρόπο της ζωής τους τη φύση, και αυτή από τους καταρράχτες τουΝιαγάρα υψώνει τη φωνή της,
μπορείτε να τα παρακολουθήσετε στα δυο παρακάτω βίντεο, αρχή από τον Ανατολικό Καναδά:
(«Ταξίδι στον ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ Καναδά Α’ Μέρος: Niagara, Ottawa, Toronto, Montreal, Quebec», Βίντεο διάρκειας 34’ λεπτών): Καταρράχτες Νιαγάρα (Niagara falls), Οτάβα-από τους αυτόχθονες στον αποικισμό (Ottawa), Στη φυλακή…, Τορόντο (Toronto), Γκαλερί Τέχνης του Ontario (AGO), Ο καναδός ζωγράφος William Kurelek (1927-1977), Μόντρεαλ – Biodome (Montreal), Κεμπέκ – Καταρράχτες Montmorency (Quebec)
Από τους παγετώνες…στις φάλαινες με τη φυσιολόγο-βιολόγο θαλάσσηςBrianaCairns
Και στο Δυτικό Καναδά η οικολογική ομορφιά και αρμονία είναι απερίγραπτη, έρχεσαι εδώ για να την αισθανθείς. Στο Βανκούβερ μέσα σε λίγες ώρες βρεθήκαμε από το οικοσύστημα των παγετώνων, «τις μνήμες του νερού»,στο οικοσύστημα που φιλοξενεί τις φάλαινες, «τους παλαιούς αφηγητές του πλανήτη μας». Χρειάστηκε ένα σύντομο ταξίδι επτά ωρών από το Βανκούβερ ως τον κόλπο Georgia και πίσω στην πόλη. Την ενημέρωση/συνοδεία ανέλαβε η φυσιολόγος-βιολόγος θαλάσσης Briana Cairns.Περισσότερα από είκοσι-δύο είδη φαλαινών ζουν στον Καναδά. Αν αναλογιστούμε την διαδρομή που έχουν αυτές οι υπάρξεις είναι οι ζωντανές μνήμες του πλανήτη μας. Είναι αυτές που επιλέγουν και μας επιτρέπουν να τις πλησιάσουμε. Αρκεί αυτό το πλησίασμα για να αισθανθείς τη συγκίνηση και την επικοινωνία, και αυτές το νιώθουν, αρχαία πλάσματα. Οι φάλαινες πριν από εικοσιπέντε εκατομμύρια χρόνια χωρίστηκαν σε δυο ομάδες, αυτές που είχαν δόντια και αυτές που απόκτησαν ‘μπαλένες’ (ιταλικό αντιδάνειο, αρχαία ελληνική λέξη για τη φάλαινα). Εδώ συναντήσαμε τις «διαμένοντες φάλαινες όρκα» (ResidentOrcaWhales)οι οποίες μένουν στην ίδια περιοχή όλο το χρόνο, αλλά και τις «επισκέπτριες φάλαινες όρκα»που έρχονταινα τραφούν,να γεννήσουν και να φύγουν σε θερμότερα νερά νοτιότερα προς την Καλιφόρνια και τη Χαβάη (TransientOrchaWhales). Οι όρκα είναι οδοντωτές φάλαινες και κορυφαίοι θηρευτές, τρέφονται με σολομούς, φώκιες, θαλάσσια λιοντάρια, θαλάσσιους ίππους. Γι’ αυτήν τους την θηρευτική ικανότητα αδίκως οι φαλαινοθήρες τις ονόμασαν «δολοφόνους» γιατί τους «έκλεβαν» τα ψάρια. Την ημέρα χρειάζονται ένα τόνο φαγητό, φτάνουν τα δέκα μέτρα και ζυγίζουν σχεδόν δέκα τόνους. Ζουν σε ομάδες 10-15 μελών με δεσμό τη συγγένεια αίματος με τη μητέρα τους. Έρχονται σε επαφή με άλλες ομάδες ώστε να αποφεύγουν την ενδογαμία. Αν και έχουν μέσο όρο ζωής πενήντα έτη, εδώ συναντήσαμε την ξεχωριστή αγέλη όρκα της «Granny»/»Γιαγιά». Είναι η γηραιότερη όρκα φάλαινα του κόσμου, γεννημένη το 1911, έχει ηλικία 114 έτη! Δίπλα την ακολουθούσαν οι κόρες της και τα εγγόνια της. Στην ομάδα κάθε μέλος διαθέτει ένα μοναδικό διακριτικό «δαχτυλικό αποτύπωμα», την «κηλίδα-σέλα» πίσω από το πτερύγιο στην πλάτη της. Παρακάτω στο δεύτερο βίντεο μπορείτε να παρακολουθήσετε το πλησίασμά μας στις φάλαινες στο Δυτικό Καναδά, τους παγετώνες στα βραχώδη όρη και τους αυτόχθονες του Ειρηνικού ωκεανού:
(«Ταξίδι στον ΔΥΤΙΚΟ Καναδά Β’ Μέρος: Vancouver, Athabasca, Jasper, Rocky Mountains, Banff, Stanley Park, Βίντεο διάρκειας 32’ λεπτών): «Δυτικός Καναδάς μέσα σε λίγες ώρες… από τις Φάλαινες στους Παγετώνες», Φάλαινες Όρκα & Μεγάπτερες (Humpback), Παγετώνας Athabasca (Jasper), Βραχώδη Όρη (Rocky Mountains, Banff), Οι Αυτόχθονες του Ειρηνικού, (Stanley Park – Ανθρωπολογικό Μουσείο Βανκούβερ), Νησί Βανκούβερ
Η φυσιολόγος θαλάσσης Briana Cairns προσπαθεί να μας δώσει μια εικόνα του «πολιτισμού των φαλαινών». Οι όρκες αναπτύσσουν πολύπλοκες κυνηγετικές και φωνητικές ομαδικές τεχνικές, μοναδικές σε κάθε ομάδα. Με εξαίρεση τους ανθρώπους, οι σταθερές ηχητικές διάλεκτοι και ομαδικές συμπεριφορές δεν εμφανίζονται σε κανένα άλλο είδος και συνιστούν εξέλιξη πολιτισμικών χαρακτηριστικών. Η φωνή τους είναι συγκινητική, μεταφέρει όλες τις μνήμες τους πάνω στη γη. Οι αυτόχθονες λαοί του βορειοδυτικού Ειρηνικού τοποθέτησαν τις όρκες μέσα στην ιστορία, την μυθολογία, την τέχνη, την πνευματικότητα και τη θρησκεία τους. Η μυθολογία των αυτοχθόνων Haida τις ήθελε να ζουν σε σπίτια και πόλεις κάτω από τη θάλασσα, οι Kwakwaka’wakw πίστευαν ότι οι όρκες μπορούσαν να ενσωματώνουν τις ψυχές των νεκρών τους αρχηγών, ενώ οι Τλίνγκιτ τις έβλεπαν ως θεματοφύλακες της θάλασσας και ευεργέτες των ανθρώπων. Ήταν η διαισθητική συνύπαρξη, η μαγική σχέση του ανθρώπου μέσα στη φύση. Ο άνθρωπος έβαζε φτερά στο κεφάλι του γιατί πίστευε ότι ο ίδιος αποκτούσετις ποιότητες των πουλιών, κρεμούσε τα δόντια της αρκούδας πάνω του και αποκτούσε τη δύναμή της, έβλεπε τη φάλαινα άρρηκτα δεμένη με τη δική του ύπαρξη. Μέχρι που ήρθε η απομάγευση του κόσμου με τη νοησιαρχία του επιστημονικού τεχνολογικού καπιταλισμού. Αλήθεια, είμαστε σίγουροι ότι οι επιστήμονες τους πολιτισμού μας και κατά συνέπεια εμείς εφόσον αυτά διδασκόμαστε και διδάσκουμε, ότι γνωρίζουμε και νιώθουμε περισσότερα για τις φάλαινες από εκείνους τους ανθρώπους;
Εδώ κοντά στους όρμους και τα κανάλια έξω από το Βανκούβερ συναντήσαμε την «γκρίζα φάλαινα» (Gray Whale), τη«ρυγχοφάλαινα» (Minkewhale)και τη«μεγάπτερη» (HumpbackWhale). Οι μεγάπτερες φτάνουν τα δεκαπέντε μέτρα και τους εικοσιπέντε τόνους. Το κεφάλι και η γνάθος τους είναι σκεπασμένα με εξογκώματα ονομαζόμενα όζοι. Όταν πριν μερικά χρόνια είδαμε για πρώτη φορά τις μεγάπτερες φάλαινες στη Χερσόνησο Βαλντές στην Αργεντινή νομίσαμε ότι οι όζοι ήταν κολλημένα πετρώματα πάνω στα σώματά τους! Αντίθετα από τις οδοντωτές όρκες, οι μεγάπτερες φάλαινες έχουν μπαλένες, καταπίνουν τεράστιες ποσότητες νερού που ξαναβγάζουν αφού πρώτα έχουν συγκρατήσει μεγάλες ποσότητες κριλ/πλαγκτόν. Τα κριλ είναι θρεπτικά ζωοπλαγκτονικά μαλακόστρακα που καθένα δεν ξεπερνάει τα ελάχιστα χιλιοστά. Βρίσκεται σε τεράστιες ποσότητες στα παγωμένα νεράκαι ηπυκνότητα του φτάνει τα 20.000 άτομα ανά κυβικό μέτρο νερού. Το θρεπτικό κριλ αποτελεί την αρχή της οικολογικής αλυσίδας για τα ζώντα οικοσυστήματα που συναντήσαμεστην Ανταρκτική, στον Καναδά, στην Αλάσκα. Πλέοντας δίπλα στους φίλους μας επειδή αυτοί και μόνο μας το επέτρεψαν, η φυσιολόγος Briana Cairns μας υπενθυμίζει το μεγαλύτερο γνωστό ζώο που έχει υπάρξει ποτέ στη γη, την «μπαλενοφόρα γαλάζια φάλαινα» (Balaenoptera musculus) με μήκος 30 μέτρα, βάρος 190 τόνους,το στόμα της χωράει 90 τόνους τροφής/νερού, τρώει 40 εκατομμύρια κριλ την ημέρα, η γλώσσα της ζυγίζει 2,7 τόνους, η καρδιά της 600 κιλά και το μωρό της 2,5 τόνους.
Καναδέζικη καινοτομία
Δυτικά στην περιοχή του Βανκούβερ το κλίμα είναι βροχερό αλλά ηπιότερο. Η θερμοκρασία το χειμώνα συνήθως δεν πέφτει κάτω από το μηδέν.Αντίθετα στις ανατολικές πόλεις όπως στο Κεμπέκ και στο Μόντρεαλ ακόμη και στο Τορόντο, οι θερμοκρασίες το χειμώνα μπορούν να φτάσουν -30, -40 βαθμούς Κελσίου ή και χαμηλότερα. Λόγω των ακραίων περιβαλλοντικών συνθηκών υπάρχουν περιοχές εντελώς ακατοίκητες ή εξαιρετικά αραιοκατοικημένες. Σε αυτές τις περιοχές η πρόσβαση γίνεται μόνο από τη θάλασσα ή τον αέρα. Στην πολική περιοχή Νούναβουτ/«η δική μας γη», κατοικούν περίπου τριάντα χιλιάδες Ινούιτ σε μια έκταση δύο εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Πλημμυρισμένο από το οξυγόνο των δέντρων των «βραχωδών ορέων» (rockymountains) το Βανκούβερ μετατρέπεται σε ένα πνεύμονα καθαρού οξυγόνου. Το αισθάνεσαι, αν το περιγράφαμε με σύγχρονους όρους, είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα ανοιχτό χώρο που τον τροφοδοτεί συνεχώς ένα γιγάντιο κλιματιστικό με καθαρό οξυγόνο. Η αναπνοή μας είναι ελαφριά και το κεφάλι ευδιάθετο. Αυτός είναι ίσως ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο η πόλη θεωρείται ένα από τα καλυτέρα μέρη για να ζεις στον κόσμο, μαζί με αλλά κριτήρια όπως είναι η ασφάλεια και οι κοινωνικές παροχές. Πολλοί άνθρωποι μεταναστεύουν στην Βρετανική Κολούμπια και ένα διαμέρισμα για μια οικογένεια έφτασε να πουλιέται κοντά ενάμιση εκατομμύριο καναδέζικα δολάρια. Η καναδέζικη πολιτική επέτρεψε τις κινέζικες επενδύσεις, περισσότερο από το 30% του πληθυσμού του Βανκούβερ είναι Κινέζοι. Πολλοί από αυτούς προχωρούν σε τεράστιες επενδύσεις αγοράζοντας κτίρια 10 εκ. δολαρίων (το ίδιο συμβαίνει και στην Αυστραλία μας είπε λίγο αργότερα μια φίλη). Αρκετοί οικονομολόγοι φοβούνται μια οικονομική φούσκα στην Κίνα γιατί διαθέτουν τεράστιες καταθέσεις χωρίς να μπορούν να αγοράσουν. Δημοσιεύματα κάνουν λόγο για «παράνομους» δισεκατομμυριούχους, για καθένα που γίνεται γνωστός αρκετοί άλλοι κρύβονται και φοβούνται να εμφανιστούν λόγω μη νόμιμων δραστηριοτήτων. Το 2015 λόγω ακρίβειας το Βανκούβερ υποχώρησε από την πρώτη στην τρίτη θέση στην παγκόσμια σειρά κατάταξης των πόλεων στην ποιότητα ζωής, ενώ η Αθήνα βρίσκεται στην 69η. Τα κριτήρια επιλογής της EIU / MERMEREN 2015 περιλάμβαναν τη συνολική ποιότητα ζωής, την ασφάλεια, το κλίμα, τις υπηρεσίες υγείας, τη στέγαση, τις υποδομές, την πρόσβαση σε κοινωνικές δραστηριότητες, τις επιλογές ψυχαγωγίας, την προσωπική ασφάλεια και το περιβάλλον.
Στο Βανκούβερ θα πρέπει να κάνουμε ειδική αναφορά στο καταπληκτικό Πάρκο Stanley. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα αυθεντικά πάρκα του κόσμου δίπλα στην πόλη, με μισό εκατομμύριο δέντρα. Ορισμένα δέντρα φτάνουν τα 76 μέτρα ύψος, είναι δέντρα του «παρθένου»/«πρωτογενούς δάσους», δηλαδή του δάσους που αναπτύσσεται και αναγεννιέται χωρίς καμία ανθρώπινη επέμβαση. Η γη του πάρκου Stanleyυπήρξε η γη τριών «πρώτων εθνών» (firstnations), των Musquearn, των Squamish και των Tsleil-Waututh. Η έλευση των αποίκων με τον ένα ή άλλο τρόπο, την εισβολή, τις ασθένειες και την αλλαγή του τρόπου ζωής, ήταν ισοπεδωτική. Από το πέρασμα των αυτοχθόνων σήμερα στην περιοχή του πάρκου σώζονται μόνο το νεκροταφείο και οι χώροι με τα οικογενειακά Τοτέμ (βλ. βίντεο για το Δυτικό Καναδά).
Είναι καλοκαίρι, μήνας Ιούλιος, ζέστη, ξηρασία και στην περιοχή του Βανκούβερ. Όπως κάθε χρόνο στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδωνVancouverSun, MetroNews, WestcoastNews πρώτο θέμα είναι αυτό με τις πυρκαγιές: «181 πυρκαγιές μαίνονται στην περιοχή», «857 πυρκαγιές αυτό το έτος», «πυκνές κόκκινες ομιχλώδεις ημέρες στο Βανκούβερ», «ριπές ανέμου με πυκνό καπνό επικίνδυνο για την υγεία», «εκκενώσεις περιοχών», «ριπές ανέμου που μπορούσαν να καλύψουν 50 χιλιόμετρα την ώρα», «αποφυγή του κοινού να πλησιάζει αυτές τις περιοχές», «χαμηλά επίπεδα βροχοπτώσεων», «στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1987 τα επίπεδα του πόσιμου νερού».
Ο Καναδάς εξαιτίας του μεγάλου αριθμού νέων μεταναστών που δέχεται κάθε χρόνο, περίπου διακόσιες πενήντα χιλιάδες, αυτοπροσδιορίζεται ως μια «πολυπολιτισμική κοινωνία». Αρκεί βέβαια οι αιτούντες παραμονής να έχουν ανώτερες σπουδές ή κάποιες ξεχωριστές εργασιακές εμπειρίες. Από την στιγμή της εγκατάστασης οι μετανάστες χρήζουν ισονομία απέναντι στο νόμο και η εργασία τους πληρώνεται με την ώρα. Όλες οι πόλεις του Καναδά είναι πολυπολιτισμικές. Στο Μόντρεαλ μέσα στο σύντομο τετράμηνο καλοκαίρι γίνεται η πολιτισμική εκτόνωση. Σε κάθε διαφορετική πολιτισμική κοινότητα παραχωρείται μια πλατεία, ένα πάρκο, όπου συγκεντρώνονται να ακούσουν μουσικές του τόπου τους, μέσα σε ένα βράδυ ακούσαμε Βραζιλία, Βενεζουέλα, Μεξικό και Ασία.
Η εγκατάσταση σε αυτή την απέραντη χώρασε ακραίεςκλιματικές συνθήκες ώθησε τους ανθρώπους να ανακαλύψουν νέους τρόπους και τεχνικές επιβίωσης. Σιγά σιγά ο Καναδάς απέκτησε παράδοση στην καινοτομία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ανακαλύψεις στις τεχνολογίες (κίνηση καρέ, πολυδύναμη τεχνική της εικόνας, σύστημα ταινιών Imas), στα τρόφιμα (σιτάρι marquis, κόκκινο μήλο mcIntosh, φυστικοβούτυρο, πουρές, βούτυρο, τάρτες), στην επικοινωνία (walkie talkie, χειμερινή ώρα, καίσιο ρολόι, συσκευή τηλεειδοποίησης, μόντεμ 56k, πυξίδα bruton, ραδιοτηλεφωνία, βυθόμετρο), στις μεταφορές (λεωφορείο προσβάσιμο σε άτομα με αναπηρική καρέκλα, διαχωρισμό αποσκευών, υδροπτέρυγο σκάφος, αεριωθούμενο, εναέρια σύνδεση τροφοδοσίας για ηλεκτρικά τραμ, εκκαθαριστές χιονιού, μοτοσικλέτα Uno, ρομποτικός βραχίονας, τουρμπίνες), στην άμυνα (μάσκα αερίων, σόναρ), στον αθλητισμό (μπάσκετ, χόκεϊ, μπόουλινγκ), στην ιατρική (ινσουλίνη, βηματοδότη καρδιάς, πρακτικό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο) και άλλες ανακαλύψεις (πλεξιγκλάς, αλκαλική μπαταρία, ηλεκτρικός φούρνος, ρολό βαφής, περιστροφική αντλία). Τελευταία ανακάλυψη το εμβόλιο κατά του ιού έμπολα, δοκιμασμένο σε 4.000 ανθρώπους στην Αφρική με 100% επιτυχία.
Αυτόχθονες vs πετρελαϊκώνεταιρειών
Πάνω από τον αρκτικό κύκλο, στις αχανείςπεριοχές Nanavut, Inuvialuit, Nunavik και Nunatsiavut (περιοχές δεκάδες φορές μεγαλύτερες από την Ελλάδα), ζουν πενήντα εννέα χιλιάδες αυτόχθονες. Εδώ έχει εντοπιστεί το ένα πέμπτο του πετρελαίου του Καναδά.Μετά την άφιξη των Ευρωπαίων άρχισε η βίαιη εκδίωξη και η περιθωριοποίησητων αυτοχθόνων.Ανώτατοι καναδοί δικαστικοί αξιωματούχοι κάνουν λόγο για «εκπαιδευτική» (παραδέχονται ότι τουλάχιστον 6.000 παιδιά αυτοχθόνων έχασαν τη ζωή τους, στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο «κοινοτικό» σχολικό σύστημα) και «πολιτιστική γενοκτονία» εις βάρος των αυτοχθόνων. Σήμερα σε ολόκληρη τη χώρα αναγνωρίζονται περίπου 600 «Πρώτα Έθνη»,των οποίων ο πληθυσμός φτάνει το ένα εκατομμύριο. Οι αυτόχθονες διεκδικούν τη συγκρότηση δικής τους κυβέρνησης που θα έχει δικαιοδοσία στα θέματα που τους απασχολούν, δηλαδή τη διεκδίκηση των εδαφών, τα κοινωνικά προβλήματα και την εξόρυξη των γαιανθράκων. Στις 12 Ιουνίου 2008 ο Καναδάς ζήτησε επίσημα συγνώμη για την πολιτική του απέναντι στους αυτόχθονες πληθυσμούς του.
Όμως η σύγκρουση ανάμεσα στους αυτόχθονες και τον αχόρταγο δυτικό κόσμο οξύνεται. Πρόσφατα μία κοινότητα αυτοχθόνων στις δυτικές ακτές του Καναδά απέρριψε πρόταση της πετρελαϊκής εταιρείας Petroliam Nasional Berhad η οποία προέβλεπε αποζημίωση 234.000 ευρώ για το κάθε άτομο της κοινότητας, με αντάλλαγμα την άδεια κατασκευής ενός σταθμού εξαγωγής φυσικού αερίου στην προγονική τους γη. Η κοινότητα απέρριψε ομόφωνα σε τρεις ψηφοφορίες τη συνολική αποζημίωση ύψους 960 εκατομμυρίων δολαρίων για την εκτέλεση αυτού του έργου που είχε προϋπολογισμό 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι αυτόχθονες ανησυχούν πως ένα τέτοιο έργο θα βλάψει το περιβάλλον, θα καταστρέψει τους σολομούς και τα άλλα ψάρια, και στο τέλος θα απειλήσει τη δική τους μακραίωνη παρουσία και ύπαρξη.Οι 3.600 Λαξ Κου’αλάαμς εξακολουθούν να αναζητούν στήριξη ενάντια στα σχέδια για το υγροποιημένοφυσικόαέριοτου Καναδά που θα εξάγεται στις ασιατικές αγορές. Πρόσφατα το Ανώτατο Δικαστήριο του Καναδά αναγνώρισε το δικαίωμα των κοινοτήτων αυτοχθόνων να έχουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση των πόρων των προγονικών τους εδαφών. Δυστυχώς αυτή η μικρή ιστορία δεν αφορά μόνο την κοινότητα των Λαξ Κου’αλάαμς, αλλά είναι ζωτικό ερώτημα για κάθε γωνιά του πλανήτη. Διατήρηση του εναπομείναντος περιβάλλοντος, της ύπαρξης, της ζωής ή συνέχιση της ασταμάτητης εξόρυξης γαιανθράκων, κόψιμο δέντρων, υπερκατανάλωση όλων των πόρων της γης, αφήνοντας πίσω ένα καμένο τοπίο;
Η βραβευμένη καναδή συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ σε συνέντευξή της στην πλατφόρμα της εκστρατείας κατά της ξενοφοβίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες με τίτλο «Αυτόχθονες και Μετανάστες» (12-1-2015),μιλάει για αυτά τα ζωτικά ζητήματα, την ξενοφοβία και το ρατσισμό, τα οποία αφορούν από τους αυτόχθονες στον Καναδά ως τους μετανάστες στην Ελλάδα. «Οι ρίζες της ξενοφοβίας εντοπίζονται στο συναίσθημα ότι αυτοί είναι οι δικοί μου άνθρωποι και οι υπόλοιποι είναι ξένοι, οι οποίοι δεν θέλω να επεμβαίνουν στη δική μου περιοχή. Ωστόσο, μερικές φορές αυτό αποτελεί δικαιολογία για ανθρώπους ούτως ή άλλως επιθετικούς, ώστε να έρθουν σε επαφή με αντίστοιχα σκεπτόμενα άτομα και να εκφράσουν τον εαυτό τους μέσω της βίας. Στον Καναδά, όταν ρωτάς ‘ποιος είναι Καναδός;’ κατά βάση αναφέρεσαι σε όποιον έχει καναδική υπηκοότητα. Δεν μπορείς να δεις κάποιον και να πεις ‘αυτός είναι Καναδός, ενώ ο άλλος δεν είναι’. Οι παλιές κοινωνίες είναι πιο πιθανό να συναντήσουν αυτό το πρόβλημα, διότι έχουν καθιερωμένη ταυτότητα, που συνδέεται με την ορατή εθνικότητά τους. Όταν πήγα στην Πολωνία πριν πέσει το Τείχος, μου φάνηκε αρκετά περίεργο ότι όλοι έμοιαζαν μεταξύ τους! Και στην Ελλάδα βλέπεις πολλούς διαφορετικούς τύπους ανθρώπων (υπάρχουν π.χ. ξανθοί και μελαχρινοί), όμως οι μαύροι ξεχωρίζουν, γιατί είναι ορατά διαφορετικοί. Το φαινόμενο της ξενοφοβίας δεν είναι καινούριο και οφείλεται, κατά κάποιο τρόπο, στην οικονομική κατάσταση. Όταν υπάρχουν αρκετές δουλειές κι αρκετοί πόροι, οι άνθρωποι δεν έχουν κίνητρο να συμπεριφέρονται έτσι. Είναι ιδιαίτερα πολυάσχολοι και δεν αισθάνονται ότι η υλική ευημερία τους απειλείται. Επομένως θα έλεγα ότι, στην ουσία, πρόκειται για μια οικονομική κατάσταση που εκφράζεται εν μέρει κατ’ αυτό τον τρόπο. Για να καταπολεμήσεις, λοιπόν, την ξενοφοβία χρειάζεται βελτίωση της οικονομικής κατάστασης. Είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις! Επίσης, θα ήταν καλό να επενδύσουμε στα σχολεία, στους θεσμούς και στο δίκαιο (fairness) –το οποίο ως έννοια διαφέρει από τη δικαιοσύνη (justice). Διότι η έννοια της δικαιοσύνης πάντοτε περιλαμβάνει την τιμωρία, ενώ το δίκαιο το καταλαβαίνουμε από παιδιά. Είναι δίκαιο να συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους με αυτό τον τρόπο; Όχι δεν είναι… στη χώρα μου το πιο πιεστικό φυλετικό ζήτημα δεν σχετίζεται με τους μετανάστες, αλλά με ανθρώπους που ζουν εκεί εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζονται με άσχημες συμπεριφορές. Υπάρχουν περιστατικά αυτοχθόνων γυναικών που αγνοούνται ή δολοφονήθηκαν, επειδή κατά πάσα πιθανότητα βρίσκονταν στη βάση της οικονομικής κλίμακας κι έτσι ήταν πιο ευάλωτες. Επομένως, το ζήτημα είναι αντίστροφο σε σχέση με τη δική σας κοινωνία. Στην Ελλάδα μπορεί να συμπεριφέρονται άσχημα στους μετανάστες, ενώ στον Καναδά στους αυτόχθονες κατοίκους. Πάντοτε, ωστόσο, οι αιτίες συνδέονται με υλικά ζητήματα, όπως έχει δείξει και το βιβλίο «The Inconvenient Indian» του συγγραφέα Thomas King. Όπως αναφέρει ο King, η ερώτηση που του θέτουν πάντοτε είναι «Τι θέλουν οι Ινδιάνοι;». Όμως ο ίδιος προτείνει να αντιστρέψουμε το ερώτημα σε «Τι θέλουν οι λευκοί;» Η απάντηση είναι ότι θέλουν γη. Το ζήτημα εξαρχής αφορούσε τους πόρους, τη γη και τις διάφορες δικαιολογίες που προβάλλονταν για να την υφαρπάξουν από τους αυτόχθονες του Καναδά…».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου