Λίγα λόγια για τη μεγάλη μορφή του Δημήτρη Μητρόπουλου

Του Γιάννη Ζήβα

Σημείωση ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ :  Ο  μεγάλος μουσικός Δημήτρης Μητρόπουλος δεν έγινε διάσημος σαν ορειβάτης, όμως  μετείχε αυτού του «ωκεάνιου αισθήματος» που υποβάλλει η ορειβασία  σε κάθε σκεπτόμενο φυσιολάτρη . Κάποτε είπε :  «Ανεβαίνω στα βουνά γιατί μ” αρέσει να νικώ τα πράγματα, να τα κατακτώ. Κι όταν βρίσκομαι στην κορυφή ενός βουνού, νιώθω ένα αίσθημα ζωής, αλλά συγχρόνως κι ένα αίσθημα θανάτου. Και σας λέω ότι θα πεθάνω πέφτοντας από ένα βουνό…».

  http://fop.gr/?page_id=1423

Το πεπρωμένο του ήταν να πέσει κι αυτός από κάπου – όπως ο  φανατικός ζωγράφος  και ορεολάτρης  Ιθακήσιος έπεσε από ένα μικρό τειχίο στη διαδικασία της «απόδρασής» του από το νοσοκομείο,  όπου έμενε στα προχωρημένα γεράματά του : Μόνο που ο Μητρόπουλος έπεσε σε μια πρόβα στη Σκάλα του Μιλάνου, από καρδιακή προσβολή……

  Στις 2 Νοεμβρίου   συμπληρώθηκαν  55  χρόνια  από  την  ημέρα  εκδημίας  μιας  προσωπικότητας  αντίστοιχης  του  μεγέθους  και  του  κλέους  της  Μαρίας  Κάλλας , στον  χώρο  της  διεύθυνσης  ορχήστρας, του  Δημήτρη  Μητρόπουλου ( 1896-1960). Ο  Δημήτρης  Μητρόπουλος  με  καταγωγή  από  την  Τρίπολη  αλλά  γεννημένος  στην    Αθήνα,   έμελλε  να  διαπρέψει  ως  μουσικός  στο  διεθνές  στερέωμα  για  πάνω  από  σαράντα  χρόνια. Μετά  τις  σπουδές  του  στην  Αθήνα ,  απ' όπου  αποφοίτησε  από  το  Ωδείο  Αθηνών  με  καθηγητή  τον  Μαρσίκ , άρχισε  να  συνθέτει. Όμως  εκείνος  ο  τομέας  που  τον  είλκε  ήταν  η  διεύθυνση  ορχήστρας 

. Στα  1915 , σε  ηλικία  19  ετών  διηύθυνε  ορχήστρα  για  πρώτη  φορά  στην  Αθήνα.  Αργότερα  μετέβη  στην  Γερμανία  όπου  εργάσθηκε   δίπλα  σε  μεγάλους  μουσικούς  όπως  με  τον  Φερρούτσιο  Μπουζόνι, από  τον  οποίο  επηρεάστηκε  καθοριστικά.  Στο  Βερολίνο  συγκεκριμένα  μπόρεσε  να  έλθει  σε  επαφή  με  τα  νέα  ρεύματα  της  μουσικής, και  ειδικά  με  την  πρωτοποριακή  μουσική  των    Σαίνμπεργκ, Βέμπερν  και  Μπέργκ.Το  ταλέντο  του  δεν  άργησε  να  φανεί  και  κλήθηκε  να  αναλάβει  ως  καλλιτεχνικός  διευθυντής    την  Ορχήστρα  της  Μινεάπολης  των  ΗΠΑ, κατά  τα  τελευταία  χρόνια  του  Μεσοπολέμου   αλλά  και  μεταπολεμικά, ενώ  κατά  την  δεκαετία  του  ' 50  την  Φιλαρμονική  της  Νέας  Υόρκης. Όμως  δεν  περιορίσθηκε  στις  ΗΠΑ,  αλλά  ως  φιλοξενούμενος  διευθυντής  ορχήστρας  διακρίθηκε  τόσο  στην  Γαλλία  όσο  και  στην  Γερμανία  και  την  ΕΣΣΔ. Την  τελευταία  την  επισκέφθηκε  κατά  το  1937,  όταν   στο  Λένινγκραντ  διηύθυνε  την  περίφημη  Φιλαρμονική  της  πόλης  του  Λένιν.  Εκεί  γνωρίσθηκε  με  τον  μεγάλο  μας  ομογενή  εξέχοντα  μαέστρο  της  ΕΣΣΔ  Οδυσσέα  Δημητριάδη, ο  οποίος  πάντοτε  μνημόνευε  την  συνάντηση  με  τον  Μητρόπουλο, από  τον  οποίο  έστω  και  κατά  το  βραχύ  διάστημα  παραμονής  του  στην  ΕΣΣΔ  ,  μπόρεσε  να  αντλήσει  πολλά  διδάγματα  και  μυστικά  της  τέχνης  της  διεύθυνσης  ορχήστρας.

 Μεγάλης  σημασίας  αποδείχθηκε  η  αλληλογραφία  που  τηρούσε  επί  σειρά  ετών  με  την  φίλη  του  διανοουμένη   Ελένη  Κατσογιάννη . Οι  εύστοχες  παρατηρήσεις  της  επάνω  στα  μουσικά  πράγματα  βοήθησαν  τα  μάλα  τον  μεγάλο  μουσικό  στην  διάπλαση  του  ύφους  του  και  της  ιδιοσυγκρασίας  του  ως  μαέστρου.

  Ο  Δημήτρης  Μητρόπουλος  δεν  διακρίθηκε  μόνο  ως  διευθυντής  ορχήστρας  αλλά  και  ως  πιανίστας  και  συνθέτης. Συνέθεσε  γύρω  στα  πενήντα  έργα  για  ορχήστρα, μουσική  δωματίου , τραγούδια  , έργα  για  φωνή  και  πιάνο  και  μία  όπερα. Πάντοτε  τον  ενδιέφερε  η  επικοινωνία  με  το  κοινό  του. Τον  τυραννούσε  η  σκέψη  ότι  δεν  γίνονται  κατανοητά  πολλά  από  τα  εκτελούμενα  από  αυτόν  έργα , ιδιαίτερα  έργα  του  εικοστού  αιώνα, τα  οποία  απαιτούν    ενδελεχή  ακρόαση  και  μελέτη. Πάντοτε  διηύθυνε  με  γυμνά  χέρια  και  ουδέποτε  με  μπαγκέτα. Τα  περισσότερα   από  τα  έργα  που  διηύθυνε   τα   ερμήνευε  από  μνήμης , χωρίς  δηλαδή  παρτιτούρα. Το  ρεπερτόριό  του  εκτεινόταν  από  την  προκλασσική , μέχρι  την  κυρίως   κλασσική, την  ρομαντική  και  έφθανε  με  μεγάλη  έμφαση  στην  σύγχρονη  μουσική. Ερμήνευσε  πολυάριθμα  έργα  Ελλήνων  συνθετών, όπως  των  Καλομοίρη, Βάρβογλη, Σαμάρα, Λαυράγκα, Πονηρίδη, Σισιλιάνου, Σκαλκώτα  και  άλλων. Ο  αγαπημένος  του  συνθέτης  υπήρξε  ο  Γκούσταβ  Μάλερ, η  ερμηνεία  των  συμφωνιών  του  οποίου  από  τον  Μητρόπουλο αποτελεί  σημείο  αναφοράς  για  τον  κόσμο  της  Μουσικής.

  Ο  μεγάλος  αυτός  μουσικός  υπήρξε  σε  όλη  του  τη  ζωή  απλός  και  ταπεινόφρων. Είναι  κάτι  που  τον  διέκρινε  σε  αντιδιαστολή  με  τους  συγχρόνους  του  διευθυντές  ορχήστρας  που  στην  πλειοψηφία  τους  επιζητούσαν  την  λάμψη  και  την  προβολή.

  Ο  μεγάλος  αυτός  μουσικός  σε  πολλές  συναυλίες  ήταν  συγχρόνως  μαέστρος  και  σολίστ  στο  πιάνο, δηλαδή  σε  κοντσέρτα  για  πιάνο  και  ορχήστρα.

 Ακόμη  και  το  τέλος  του  ήταν  άκρως  συμβολικό. Πέθανε  κυριολεκτικά  στις  επάλξεις , από  καρδιακή  προσβολή  κατά  την  διάρκεια  πρόβας  της  Ορχήστρας  της  Σκάλας  του  Μιλάνου  διευθύνοντας  την  3η  Συμφωνία  του  Γκούσταβ  Μάλερ , την   επονομαζομένη  "Συμφωνία  της  Αναστάσεως".

   Στην   μνήμη  λοιπόν  αυτού  του  μεγάλου  καλλιτέχνη  άς  ακούσουμε    την  1η  Συμφωνία  του  Γκούσταβ  Μάλερ , "ο  Τιτάν".

 Παράλληλα  αφιερώνεται  στη  μνήμη  του  ένα  έργο  που  είχε  συνθέσει  ο  Π.Ι.Τσαϊκόφσκι (1840-1893)  για  τον  θάνατο  του  σημαντικού  μουσικοπαιδαγωγού  και  εξέχοντος  βιρτουόζου  Ρώσου  πιανίστα  Νικολάϊ  Ρουμπινστάιν  (1839-1881), το  τρίο  για  πιάνο, βιολί  και  βιολοντσέλο  το  επονομαζόμενο  "Τρίο  στην  μνήμη  ενός  μεγάλου  καλλιτέχνη".

https://www.youtube.com/watch?v=_ksxWkogTro

https://www.youtube.com/watch?v=qigMRy22m6A