Kορωνοϊού παραλειπόμενα

Από τον Δημήτρη Τριάντο

......Ας εμπιστευόμαστε τους ειδικούς, το να αλλάζουν οι οδηγίες από μήνα σε μήνα είναι δείγμα υψηλής επιστημονικής ευθύνης, ο σωστός επιστήμονας όταν ανοίγει το στόμα του και μιλάει ενσωματώνει τις γνώσεις που έχει μέχρι και το προηγούμενο βράδυ, η επόμενη μέρα είναι μια άλλη μέρα, ανακαλύπτουμε μυστικά δευτερόλεπτο με δευτερόλεπτο!

Οι παλιοί γιατροί έλεγαν «σημερινή μου γνώση, αυριανή μου πλάνη», ο Αλμπέρ Καμύ στην «Πανούκλα» σημειώνει « η πανδημία νικιέται μόνο με την εντιμότητα», εάν δεν εμπιστευόμαστε τους ειδικούς, ισχύει το « όταν από το δάσος λείπει το λιοντάρι, τον ρόλο του αναλαμβάνει ο πίθηκος ! »...

ΟΛΟ το άρθρο

.....

Λίγο πριν ανοίξουν οι πύλες του τουρισμού, η βιολογία ενός μικροοργανισμού πάχους ενός χιλιοστού μιας ανθρώπινης τρίχας που μας αναστάτωσε ! Γιατί άλλοι δεν μολύνονται, άλλοι μολύνονται και δεν καταλαβαίνουν τίποτε, άλλοι την βγάζουν ήπια και άλλοι ακόμα και νέοι πεθαίνουν?

Το γονιδίωμα του ανθρώπου είναι ένα βιβλίο γραμμένο με 6,4 δισεκατομμύρια γράμματα/νουκλεοτίδια (A, T, G, C), όμως 1 γράμμα σε κάθε 1000 είναι διαφορετικό από άτομο σε άτομο, αποτέλεσμα τυχαίων αλλαγών (μεταλλάξεων) από γενιά σε γενιά, έτσι κάθε ένας από εμάς έχει λίγο διαφορετικό γονιδίωμα από τον άλλον. O ιός έχει ήδη μολύνει (μέχρι χτες) 10.249.470 ανθρώπους, κάθε φορά έρχεται σε επαφή με ένα διαφορετικό, ιδιαίτερο και μοναδικό γονιδίωμα στον κόσμο: το δικό μας!

Ο κορωνοιός έχει πολύ μικρότερο γονιδίωμα από αυτό του ανθρώπου, αντί για 6,4 δισεκατομμύρια, μόλις 30.000 γράμματα. Οι ιοί παρασιτούν, δεν μπορούν να ζήσουν μόνοι τους, ο κύκλος ζωής τους εξαρτάται από εμάς, το άτομο που μολύνει. Το ανθρώπινο DNA κωδικοποιεί 20.000 πρωτεΐνες, του ιού μόλις 27, όμως χρειάζεται και άλλες για να επιζήσει, από πού τις παίρνει? από τον άνθρωπο που μολύνει!, απώτερος σκοπός του η επιβίωση του, το γονιδίωμα του ιού να εκμεταλλευθεί αυτό του ανθρώπου.

Για παράδειγμα: Για να εισβάλει μέσα στο ανθρώπινο κύτταρο, μια πρωτεΐνη του ιού προσκολλάται σε μια ανθρώπινη πρωτεΐνη που χρησιμεύει σαν υποδοχέας του ιού. Για να βάλει ο ιός το γενετικό του υλικό μέσα στο κυτταρόπλασμα του ανθρώπινου κυττάρου και να αρχίσει να πολλαπλασιάζεται, μία άλλη ανθρώπινη πρωτεΐνη κόβει σαν ψαλίδι τη πρωτεΐνη του ιού. Βλέπετε λοιπόν αμέσως αμέσως ότι δυο δικές μας πρωτείνες (οι ACE2 και TMPRSS2) κάνουν την παλιοδουλειά, η μια βοηθάει την είσοδο του ιού και η άλλη την αναπαραγωγή του μέσα μας. Και εδώ είναι το σημαντικό, είπαμε ότι μεταξύ μας δεν είμαστε ίδιοι, υπάρχει ποικιλομορφία στο ανθρώπινο DNA, οι δύο αυτές πρωτεΐνες που κάνουν την παλιο- δουλειά μπορεί να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο είτε στην ποσότητα τους (μπορεί να μην επαρκούν) είτε στην ποιότητά τους (να μην είναι λειτουργικές, να μην κάνουν καλά την δουλειά τους) (σημ. οι πληροφορίες με δική μου απλοποίηση και επικαιροποίηση από άρθρα του κ. Στ. Αντωναράκη, καθηγητή Γενετικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης)

Οι επιστήμονες κάθισαν και διάβασαν τα γονιδιώματα υγιών ανθρώπων και είδαν ότι μερικοί (λίγοι βέβαια) δεν έχουν καθόλου τον υποδοχέα που θα υποδεχθεί τον ιό στη μεμβράνη των κυττάρων τους, έτσι θεωρητικά αυτοί οι τυχεροί δεν μπορούν να προσβληθούν από τον ιό, ενώ άλλοι την πρωτεΐνη-ψαλίδι την παράγουν στο μισό ποσό. Οι δυο αυτές δικές μας πρωτεΐνες έχουν πάνω από 600 παραλλαγές, έτσι, οι άνθρωποι με αυτές τις παραλλαγές θα έχουν διαφορετική πιθανότητα να μολυνθούν. Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Εκατοντάδες άλλες πρωτεΐνες του ανθρώπου είναι σημαντικές για τον βιολογικό κύκλο του ιού. Επομένως, παραλλαγές στις πρωτεΐνες αυτές, είτε ποιοτικές είτε ποσοτικές, διαφοροποιούν τη βαρύτητα, την εξέλιξη ακόμα και την θνησιμότητα της λοίμωξης αφού παραλλαγές υπάρχουν και στο τρόπο που αντιδρά η άμυνα μας.

Να γιατί λοιπόν άλλοι δεν μολύνονται, άλλοι μολύνονται και δεν καταλαβαίνουν τίποτε, άλλοι εκδηλώνουν ήπια συμπτώματα και άλλοι, νέοι άνθρωποι 34 χρονών χωρίς υποκείμενα νοσήματα παρουσιάζουν βαριά πνευμονοπάθεια και πεθαίνουν! Η απάντηση είναι στην γενετική μας κατασκευή!. Για τον ίδιο λόγο, άλλοι αντιδρούν καλά σε συγκεκριμένο φάρμακο ενώ άλλοι όχι, το να είσαι γενετικά ευάλωτος είναι παράγοντας κινδύνου όχι μόνο για την λοίμωξη με τον ιό αλλά και για ένα ή περισσότερα υποκείμενα νοσήματα που μπορεί να επιδεινώσουν την όλη εικόνα.

Όχι μόνο ο άνθρωπος αλλά και ο ιός έχει γενετική ποικιλομορφία. Όπως εμείς κάνουμε λάθη αντιγράφοντας ένα κείμενο, έτσι και κάθε φορά που ο ιός πολλαπλασιάζεται κάνει τυχαία κάποια λάθη (μεταλλάξεις) στην αντιγραφή του , περίπου δύο λάθη στα γράμματα του κάθε ένα μήνα της μετάδοσής του. Ο κορωνοϊός επειδή είναι σχετικά μικρός , τα 30.000 γράμματα του (νουκλεοτίδια) διαβάζονται σε λίγες ώρες.

Κάποιες από αυτές τις μεταλλαγές δεν έχουν βιολογική σημασία («ουδέτερες»), δεν αλλάζουν τις ιδιότητες του, μπορούμε όμως να τις χρησιμοποιήσουμε για να παρακολουθήσουμε τη διαδρομή του στον κόσμο. Για παράδειγμα, διαβάζοντας τα γράμματα του στην Κίνα, βρήκαμε τον ιό να έχει μια μεταλλαγή στο γράμμα 300, τον ξαναβρίσκουμε στη Νέα Υόρκη με άλλη μεταλλαγή στο γράμμα 5.000 που την ξαναβλέπουμε αργότερα στην Καλιφόρνια και λίγο αργότερα στην Μαδρίτη και Αθήνα στα γράμματα 18.000 και 25.000. Η διαδρομή του ήταν Κίνα, Ν. Υόρκη, Καλιφόρνια, Μαδρίτη, Αθήνα. Έτσι μπορούμε να ιχνηλατήσουμε, σε πραγματικό χρόνο, τον τρόπο με τον οποίο η λοίμωξη κινείται μεταξύ των χωρών, αλλά ακόμα και μεταξύ ατόμων.

Μέχρι σήμερα, το 70% των δειγμάτων που έχουν ελεγχθεί στην χώρα μας είναι Βρετανικής προέλευσης!, ενώ σε 2 διαφορετικά δείγματα που προέρχονταν από Νοσοκομεία της χώρας μας και πάρθηκαν με διαφορά 16 ημερών, ο ιός είχε ήδη προλάβει να μεταλλαγεί!

Από αύριο, που ανοίγουν τα σύνορα για τους τουρίστες και θα γίνει το έλα να δεις, θα έχομε μολύνσεις που θα φέρουν τις πολυσυζητημένες μεταλλαγές. Μπορεί να είμαστε και τυχεροί και άτυχοι. Από αυτές τις μεταλλαγές κάποιες είναι εις βάρος του ιού. Στις ΗΠΑ, βρέθηκε μεταλλαγή όπου 81 γράμματα του είχαν διαγραφεί οριστικά, τέτοιες «τρύπες» στο γονιδίωμα του, τον κάνουν ανίκανο να μολύνει και μας γλιτώνει οριστικά από την παρουσία του!

Δυστυχώς όμως άλλες μεταλλαγές μπορεί να είναι πιο επιζήμιες, ένα αμινοξύ διαφορά (από ασπαρτικό οξύ σε γλυκίνη) μπορεί να κάνει τον ιό να διεισδύσει ευκολότερα στα κύτταρά μας. Βέβαια, άλλο η ικανότητα να εισέλθει στα κύτταρα και άλλο η παθολογική αντίδραση που μπορεί να προκαλέσει, άλλο πιο μολυσματικός και άλλο πιο θανατηφόρος, εδώ ξαναθυμόμαστε την αξία της δικής μας καλής γενετικής κατασκευής.

Γνωρίζοντας την βιολογία του ιού μπορούμε να μάθουμε τόσο τις «αχίλλειες πτέρνες» του όσο και τις στρατηγικές του στο σκάκι που παίζει μαζί μας ώστε να «κερδίσει».Π.χ εάν σε ορισμένες περιοχές του γονιδιώματος δεν υπάρχουν καθόλου μεταλλαγές σημαίνει ότι έχουν μεγάλη σημασία για τον κύκλο ζωής του και αυτά τα αναλλοίωτα μέρη είναι οι καλύτεροι στόχοι για την ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, ερευνητές διαπίστωσαν ότι λόγω μεταλλαγών μεσολαβεί μεγαλύτερο διάστημα από την μόλυνση μέχρι την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων, έτσι η καραντίνα των 14 ημερών μπορεί να μην είναι επαρκής!

Ο λόγος που γράφτηκε το κείμενο είναι να τονίσει την αξία της συνεχούς έρευνας, πόσα ακόμα έχουμε να μάθουμε, η γνώση είναι το μοναδικό και καλύτερο μας όπλο, γνώση που απορρέει από την έρευνα, ένας μικροοργανισμός πάχους ενός χιλιοστού μιας ανθρώπινης τρίχας δεν θα μας καταβάλει.

Ας εμπιστευόμαστε τους ειδικούς, το να αλλάζουν οι οδηγίες από μήνα σε μήνα είναι δείγμα υψηλής επιστημονικής ευθύνης, ο σωστός επιστήμονας όταν ανοίγει το στόμα του και μιλάει ενσωματώνει τις γνώσεις που έχει μέχρι και το προηγούμενο βράδυ, η επόμενη μέρα είναι μια άλλη μέρα, ανακαλύπτουμε μυστικά δευτερόλεπτο με δευτερόλεπτο!

Οι παλιοί γιατροί έλεγαν «σημερινή μου γνώση, αυριανή μου πλάνη», ο Αλμπέρ Καμύ στην «Πανούκλα» σημειώνει « η πανδημία νικιέται μόνο με την εντιμότητα», εάν δεν εμπιστευόμαστε τους ειδικούς, ισχύει το « όταν από το δάσος λείπει το λιοντάρι, τον ρόλο του αναλαμβάνει ο πίθηκος ! »