Λογοκλοπή: Ἡ ὁρατὴ κορυφὴ ἑνὸς παγόβουνου βαθειᾶς πολιτιστικῆς παρακμῆς
του Γιάννη Πατίλη
ΕΑΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΥΝΤΟΝ «ἡ ἰδιοκτησία εἶναι κλοπή», μὲ συνέπεια ἡ ἀντεκδικητικὴ ὑπεξαίρεση ἑνὸς πράγματος τρίτου ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ ἀδίκως τὸ στερήθηκε, νὰ εἶναι μιὰ πράξη ἀποκατάστασης κοινωνικῆς δικαιοσύνης ποὺ ἀκούει στὸ ὄμορφο καὶ ἐμπνευστικὸ ὄνομα ἀπαλλοτρίωση, ἡ παρουσίαση τῆς ‘μετάφρασης’ τοῦ ποιήματος ἑνὸς τρίτου ὡς δικοῦ σου, σύμφωνα μὲ τὶς πλέον ἐξελιγμένες ποιητικὲς θεωρίες(*) εἶναι ἕνα καθόλα νόμιμο πνευματικὸ προϊὸν ποὺ σοῦ ἀνήκει ἀπολύτως, ποὺ μπορεῖς ὑπερηφάνως νὰ τὸ κυκλοφορεῖς κάτω ἀπὸ τὸ ὄνομά σου, καί, φυσικά, ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα ἡ καλὴ νὰ κρατικοβραβεύεσαι γι’ αὐτό! Ἐδῶ δὲν ὑπάρχει κὰν κλοπή! Ὑπάρχει μόνον Πνευματικὴ Ἰδιοκτησία, Δόξα καί, ἐνίοτε (ἂν σοῦ κάτσει βραβεῖο) Χρῆμα!
Ἐὰν θέλουμε νὰ εἴμαστε ὄχι μόνον πλήρως ἐκσυγχρονισμένοι θεωρητικῶς, ἀλλὰ καὶ τίμιοι μὲ τὸν ἑαυτό μας, θὰ ἔπρεπε νὰ παραδεχθοῦμε εὐθαρσῶς ὅτι λογοκλοπή στὴν ποίηση εἶναι ἀδύνατος καὶ δὲν ὑπάρχει! Καὶ θὰ τὸ παραδεχόμαστε ἀμελητὶ καὶ ἀνακουφιστικῶς, ὲὰν τὸ ἐπιφανέστερο λογοτεχνικὸ σωματεῖο στὴν Ἑλλάδα, ἡ Ἑταιρεία Συγγραφέων, τοῦ ὁποίου εἴμαστε μέλη καὶ μάλιστα ἱδρυτικά, καὶ τὸ ὁποῖο τυχαίνει νὰ συμπεριλαμβάνει στοὺς κόλπους του ὄχι μόνον τοὺς καταγγελλόμενους ὡς λογοκλόπους συγγραφεῖς ἀλλὰ καὶ τοὺς θεωρητικοὺς ἀποδομιστὲς τῆς σχετικῆς λογοκλοπικῆς ἐννοιολογίας, ὄχι μόνον δὲν ἀναγνώριζε πανηγυρικῶς στὸ καταστατικό του (ἀρθρ. 10) τὴν ἔννοια τῆς λογοκλοπῆς, ἀλλὰ καὶ δὲν θεωροῦσε μὲ τὴν παράγραφο (δ) τοῦ ἐν λόγῳ ἄρθρου, τὴν λογοκλοπή βαρύτατο ἀδίκημα, ποὺ ἐφόσον ἀποδειχθεῖ συνεπιφέρει τὴν ἐσχάτη τῶν τιμωριῶν γιὰ τὸ μέλος της: τὴν διαγραφή. Καὶ μάλιστα μὲ ἀπόφαση τοῦ ἴδιου τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου της!
Ἰδοὺ τὸ σχετικὸ ἄρθρο, ὅπως μπορεῖ νὰ τὸ δεῖ κανεὶς ἐλευθέρως στὸ δίκτυο:
Ἀλλὰ προφανῶς δὲν βρισκόμαστε στὰ 1981, καὶ δὲν ἔχουμε πιὰ τὰ ἀναχρονιστικά, γερασμένα μοντερνιστικὰ μυαλὰ τῶν Ἱδρυτῶν τῆς Ἑταιρείας Συγγραφέων. Τώρα μᾶς δροσίζει ὁρμητικῶς καὶ ἀπὸ παντοῦ ὁ φρέσκος ἀέρας τῆς μεταμοντέρνας συνθήκης, τῆς διακειμενικότητας καὶ τῶν θεωρητικῶν ἀνεμνηστήρων της. Ἐπιτέλους μάθαμε, 40 χρόνια μετά, ὅτι τὰ κείμενα ποὺ διαβάζουμε δὲν εἶναι ἁπλῶς κείμενα, εἶναι βιώματα, ὅπως διδάσκουν οἱ μεγάλοι πανεπιστημιακοὶ θεωρητικοί μας(*). Καὶ ποὺ καὶ νὰ θέλαμε νὰ τὰ ἀντιγράψουμε μεταφράζοντάς τα σὲ μιὰ ἄλλη γλώσσα, θὰ ἦταν ἀκατόρθωτο. Δὲν ξέρω ἂν τὸ διάβασα κάπου στόν Ντεριντὰ ἢ τὸν Μπόρχες, ἀλλὰ μοῦ φαίνεται πὼς καὶ τὸ «Ode on a Grecian Urn» ἐὰν θελήσω νὰ τὸ ἀντιγράψω στὴ γλώσσα του ἀπὸ τὸ ἀγγλικὸ πρωτότυπο τῆς πρώτης ἔκδοσής του στὸ λάπτοπ μου, δὲν θὰ εἶναι τὸ ἴδιο ἀκριβῶς κείμενο, καὶ θὰ δικαιοῦται ὁ ἀντιγραφικὸς πληκτρολογικός μου μόχθος μιὰ κάποια προστασία τοῦ ὀνόματός μου!… Γράφουμε πάνω στὰ ἀντιγραμμένα, ποὺ λένε (Γέητς!)…
Ἐπιτέλους, αὐτὸ ποὺ οἱ παλιοὶ λέγανε ἀφελῶς λογοκλοπὴ, σήμερα πρέπει νὰ τὸ λέμε διακειμενικότητα, καὶ ἀφοῦ πλέον δὲν ὑπάρχει κανένας μας τόσο ἀγραμμάτος καὶ μὴ-διακειμενικός, ἐὰν ἐξαιρέσουμε κάτι ἀναλφάβητους στιχοπλόκους βοσκούς στὰ βουνὰ τῆς πετραίας Ἀραβίας, δὲν βλέπω γιατὶ νὰ μὴν καταργηθεῖ σὲ μιὰ ἑπόμενη Συντακτικὴ Συνέλευση τῆς Ἑταιρείας, ἡ ἐνοχλητικὴ παράγραφος (δ) τοῦ ἄρθρου (10) ποὺ ἡ ἀποφυγὴ τῆς ἐφαρμογῆς της χρόνια τώρα φουσκώνει τὰ χαλιά της, ἔτσι ποὺ καὶ ἡ κυκλοφορία στὸ σαλόνι της νὰ καθίσταται πλέον ἐπικίνδυνος, ἰδίως γιὰ τὰ πιὸ ἡλικιωμένα ἱδρυτικά της μέλη…
Ω Ω Ω
Τὰ γελοῖα καμώματα τῆς λογοτεχνικῆς συντεχνίας ἀπὸ δεκαετίες ἔχουν πάψει νὰ μᾶς ἐκπλήττουν. Καὶ ἀμέτοχοι, θὰ μέναμε στὴν κωμικὴ διάσταση τῶν πραγμάτων, ἂν δὲν ὑπῆρχαν ἐκκρεμῆ μερικὰ σοβαρὰ ζητήματα:
1. Ἡ ὑποχρέωση τῆς Ἑταιρείας Συγγραφέων, ἀπέναντι στὰ μέλη της, ζῶντα καὶ πρωτίστως τεθνεῶτα, νὰ πάρει θέση διὰ τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου της στὰ σοβαρῶς καταγγελόμενα, ἀφοῦ ἀφοροῦν σὲ ἐπίλεκτα μέλη της. Καὶ τῆς Γενικῆς Συνέλευσης δευτεροβαθμίως σύμφωνα μὲ τὸ ἄρθρο (11) τοῦ Καταστατικοῦ της, ἂν χρειαστεῖ. (βλ. http://www.authors.gr/profile).
2. Ἡ εὐθύνη τοῦ Δημοσίου, γιὰ τὴν παταγώδη ἀποτυχία κρατικῶν θεσμῶν, τῶν Ἐπιτροπῶν Κρατικῶν Βραβείων ἀφενός, καὶ τῶν Ἐπιτροπῶν Ἐπιλογῆς τῶν Θεμάτων τῶν Πανελλαδικῶν ἀφετέρου, νὰ ξεχωρίσουν τὴν λογοτεχνικὴ ἦρα ἀπὸ τὸ σιτάρι, προστατεύοντας τὸ κύρος τους καὶ τοὺς πολίτες ποὺ τὶς ἐμπιστευόνται.
3. Ὁ γενικότερος ἐκπεσμὸς τῶν πολιτιστικῶν ἠθῶν στὴ χώρα μας, ποὺ ἐπιτρέπει στὴν διαπλοκὴ ἰσχύος στὰ καλλιτεχνικὰ νὰ ἐκτρέφει παρόμοια φαινόμενα… Ἡ «μάστιγα τῆς λογοκλοπῆς» εἶναι τὸ ἔλασσον. Τὸ μεῖζον εἶναι ἡ ἀσυλία στὴν πράξη ποὺ ἐξασφαλίζει στοὺς λογοκλόπους ἡ μεγάλη ἀναγνωρίσιμότητά τους καὶ ἡ κοινότητα ἀτομικῶν συμφερόντων ποὺ διαθέτουν μὲ κέντρα καὶ θεσμοὺς μεγάλης ἐπιρροῆς, ἐφημερίδες καὶ ἐκδοτικοὺς οἶκους, στὰ ὁποῖα ἡ μωροφιλοδοξία πολλῶν ταλαντούχων καὶ ἀτάλαντων ψευτοδημιουργῶν κλίνει εὐλαβικῶς καὶ σιγῶσα χρόνια τώρα τὸ γόνυ…
Ἀλλὰ τώρα ἴσως κάτι ν’ ἄρχισε νὰ ραγίζει… Λέω ἴσως…
Γιάννης Πατίλης
Νέα Σμύρνη, 29.06.2020.
(*) βλ. Γιάννης Πατίλης: «Περὶ ὅρων καὶ ὁρίων. Ἐπίμετρο συνοδευτικὸ μιᾶς παλιᾶς ἐπιστολῆς τοῦ Ἀργύρη Χιόνη», περ. Νέο Πλανόδιον, ἀρ. 2, Καλοκαίρι 2014, σελ. 218-233.
~ . ~
Γιὰ τὴν περίπτωση Ἀλέξη Σταμάτη, τεκμήρια ἐδῶ.
Γιὰ τὴν περίπτωση Χάρη Βλαβιανοῦ, τεκμήρια ἐδῶ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου