Νίκου Ζήβα :MILO MANARA: Η "FORNARINA" ΩΣ ΦΡΎΝΗ

 

Του Νίκου Ζήβα

Η τιμητική συμμετοχή του Milo Manara στην εικονική έκθεση της Zivasart gallery με θέμα "Ο Ραφαήλ στην Αθήνα", φόρος τιμής για τα 500 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου αναγεννησιακού ζωγράφου, σαγηνεύει με την σύλληψη της σύνθεσής του.

Στις αρχές του 2000 ο Manara, στα πλαίσια μιας σειράς έργων του με αναφορά σε μεγάλους κλασικούς ζωγράφους και γλύπτες, μας προσέφερε την δική του εκδοχή πάνω στο έργο του Raffaello, "La Fornarina". Σε αυτήν την πολυπρόσωπη ακουαρέλα ανασυνθέτει και εμπνέεται από μία σειρά έργων - πορτρέτων του μεγάλου Ζωγράφου από το Urbino, με επίκεντρο την γυμνή φιγούρα της Φορναρίνα, του αγαπημένου του μοντέλου, της Πανέμορφης του Τραστέβερε, ανάμεσα σε Καρδινάλιους, πρόσωπα της παπικής αυλής, προσωπικούς φίλους του Ραφαέλο και βεβαίως τον ίδιον τον Πάπα Λέοντα τον 10ο, στου οποίου την σάλα εκτυλίσσεται η συνάντηση αυτή.
Κάτω δεξιά σε πρώτο πλάνο, εμφανίζεται η αυτοπροσωπογραφία του ίδιου του Ραφαέλο στην σκιά της όλης σύνθεσης.

Θα παρατηρούσε κάνεις αμέσως, ότι, ενώ όλα τα πρόσωπα αντιγράφονται με θαυμαστή επιμέλεια και πιστότητα, αντίθετα η Φορναρίνα είναι το μοντέλο-υπόδειγμα ομορφιάς που έχει χαρακτηρίσει τη δουλειά του Milo Manara. Είναι η σύγχρονη τυπολογία του θηλυκού ωραίου, στην οποία έχει συμβάλλει ο Βόρειο-Ιταλός σχεδιαστής, σχεδόν ταυτόχρονα με το στυλ των μοντέλων που εμπνεύστηκε, εξέφρασε και επέβαλε ο μεγάλος φωτογράφος δημιουργός Ηelmut Νewton.

Συγκρίνοντας λοιπόν τα δύο μοντέλα, διακρίνεται η κυρίαρχη άποψη για την γυναικεία ομορφιά των αντίστοιχων εποχών, η λεπτότητα των χαρακτηριστικών της Fornarina του Manara, σε αντίθεση με το χυμώδες της λαϊκής ηρωίδας του Ραφαέλο, όπως επίσης και οι διαφορετικές ζωγραφικές τεχνικές για την απόδοση του γυμνού σώματος: Ο σχεδιαστικός- γραφιστικός σύγχρονος τρόπος- τύπος του κόμικ, σε αντίστιξη με την απαράμιλλη Αναγεννησιακή υψηλή τεχνική της ελαιογραφίας.

Στα σώματα του Milo Manara αναδεικνύεται μέσω του χρώματος και της νέο-ρεαλιστικής σχεδίασης, η ελαφρότητα και η ηδύτητά τους, ενώ στα corpi του Ραφαέλο η άφθαστη τεχνική καθιστά τα έργα τέτοια, ώστε όπως αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης Μάνος Στεφανίδης "καμία ενδελεχής θεωρητική ανάλυση δεν θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα, όχι το δέρμα, αλλά το σώμα, όχι την πληροφορία, αλλά την ατμόσφαιρα της ιστορίας..."

Τέλος, μεταφέροντάς μας ιστορικά ακόμα πιο πίσω, η σύνθεση του Manara επαναδιατυπώνει το επεισόδιο της αποκάλυψης και του θριάμβου της θεϊκής γύμνιας του σώματος της Φρύνης απέναντι στους δικαστές της, αυτή τη φορά μέσα στην παπική αυλή της υποκρισίας, της διαφθοράς και της κρυπτολαγνείας (χαρακτηριστικά κάθε καθεστωτικής εξουσίας), καθιστώντας τον Ραφαέλο κληρονόμο και ενσαρκωτή της Τέχνης του Πραξιτέλη και του Απελλή και του Λόγου του Υπερείδη, τον συνεχιστή, λοιπόν, του Κλασικού Ιδεώδους στην Αναγεννησιακή εποχή την οποία και σημάδεψε με το εκπληκτικό έργο του.

"Η ομορφιά ή θα είναι συνταρακτική ή δεν θα υπάρχει" Αντρέ Μπρετόν.