H χρησιμότητα της κάναβης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες έρευνες που γίνονταν για να αποδείξουν τη βλαβερότητα της κάνναβης κατέληγαν στα αντίθετα συμπεράσματα και έδειχναν τη θεραπευτική της χρησιμότητα!

Του Γιώργη Α. Οικονομόπουλου*

Η κάνναβη σαν θεραπευτικό βοτάνι, ήταν γνωστή χιλιάδες χρόνια τώρα σε ολόκληρο τον πλανήτη, με πλατιά εφαρμογή σε πλήθος διαφορετικών διαταραχών, όπως πόνους, σπασμούς, εγκαύματα, έμετους, ανορεξία, αϋπνία κ.ά. Αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο, το πώς ένα φυτό με μια συγκεκριμένη χημική σύσταση να μπορεί να δρα αποτελεσματικά σε τόσο διαφορετικές καταστάσεις, ερμηνεύτηκε επιστημονικά στο τέλος του 20ού αιώνα.

Το 1980, αναζητώντας τα σημεία σύνδεσης της κάνναβης στο ανθρώπινο σώμα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν έκπληκτοι ότι εκατομμύρια εκατομμυρίων κανναβοϋποδοχείς υπήρχαν σε ολόκληρο το κορμί, στα οστά, στο δέρμα, στα μάτια, στον εγκέφαλο..., παντού. Το αποσιώπησαν, συνέχισαν την έρευνα και το 1993 βρήκαν τις πρώτες ουσίες, που ο ίδιος ο οργανισμός παράγει και πηγαίνουν στους εανναβοϋποδοχείς, που πήγαινε η κάνναβη. Ανακάλυψαν τα ενδοκανναβινοειδή και ενδοκανναβινοειδές σύστημα.

Αυτό είναι ένα βιολογικό σύστημα απαραίτητο για την προστασία και τη διατήρηση της υγείας στα έμβια όντα. Εμφανίζεται από την εμβρυϊκή φάση ανάπτυξης, υπάρχει διασκορπισμένο σε όλα τα όργανα και στους ιστούς του σώματος και συνδέει και συντονίζει διαφορετικές λειτουργίες με στόχο και σκοπό την ομοιόσταση, δηλαδή τη διατήρηση της ισορροπίας του εσωτερικού περιβάλλοντος, παρ’ όλες τις διακυμάνσεις και επιδράσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ρυθμίζει τον πόνο, την αρτηριακή πίεση, τις εντάσεις, την όρεξη, τις φλεγμονές, τη θερμοκρασία, την προστασία του νευρικού συστήματος, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την αντίσταση στους όγκους. Είναι άμεσα συνδεδεμένο με το ανοσοποιητικό σύστημα και συνεργάζεται μαζί του για την αντιμετώπιση των διαταραχών.

Με την ανακάλυψη του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος και την αναγνώριση ότι η κάνναβη μιμείται και ενισχύει τη δράση του, έγινε κατανοητό γιατί το φυτό ήταν ίαμα για σχεδόν όλες τις διαταραχές. Διότι ενεργοποιεί και ενισχύει το αυτοθεραπευτικό βιολογικό σύστημα, το ενδοκανναβινοειδές. Ήδη όμως και πριν την επιστημονική ερμηνεία της θεραπευτικής δράσης της κάνναβης, η αποτελεσματικότητά της στην πράξη οδήγησε στην επανανομιμοποίηση της ιατρικής εφαρμογής της, αρχίζοντας από το New Mexico στις ΗΠΑ το 1978 και μέχρι τις αρχές του 1980 το ακολούθησαν 33 πολιτείες. Πρέπει να σημειωθεί ότι η απαγόρευσή της, που είχε επιβληθεί το 1937 (τέσσερα χρόνια μετά τη λήξη της ποτοαπαγόρευσης), αναγνώριζε την αξία της σαν φάρμακο, αλλά επιβαλλόταν δυσβάσταχτος φόρος στους γιατρούς, τους φαρμακοποιούς και τους αγρότες που θα σχετίζονταν με τη συνταγογράφηση, τη διάθεση και την παραγωγή αντίστοιχα. Ένας συνδυασμός οικονομικών συμφερόντων μεγάλων βιομηχανιών, όπως βιομηχανίες νάιλον, καυσίμων (από την κάνναβη βγαίνει μεθανόλη που έχει χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο), παραγωγής χαρτιού από ξύλευση δασών, αλκοόλ και φαρμάκων, των οποίων τα προϊόντα ανταγωνιζόταν η κάνναβη, κατάφερε να βγάλει εκτός νόμου το φυτό με κατασκευασμένες ιστορίες τρόμου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες έρευνες που γίνονταν για να αποδείξουν τη βλαβερότητα της κάνναβης κατέληγαν στα αντίθετα συμπεράσματα και έδειχναν τη θεραπευτική της χρησιμότητα! Όπως, για παράδειγμα, ο δικαστής Francis J. Young, που είχε οριστεί υπεύθυνος από τη DEA (Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών) να κρίνει αν έχει ασφάλεια η χρήση της κάνναβης δήλωσε: «Η κάνναβη στη φυσική της μορφή είναι μία από τις ασφαλέστερες γνωστές ουσίες που δρουν θεραπευτικά στον άνθρωπο. Ο καθένας πρέπει λογικά να συμπεράνει ότι υπάρχει αποδεδειγμένη ασφάλεια στη χρήση της κάνναβης όταν αυτή παρέχεται υπό ιατρική επίβλεψη. Το να οδηγηθεί κάποιος σε διαφορετικά συμπεράσματα θα ήταν παράλογο, αυθαίρετο και πεισματικά αρνούμενο την πραγματικότητα σύμφωνα με τα μέχρι τώρα καταγεγραμμένα στοιχεία».¹

Το 1997 ο Βρετανικός Ιατρικός Σύνδεσμος ανακοίνωσε ότι «τα κανναβινοειδή που έχουν χρησιμοποιηθεί επί μακρόν από πολύ μεγάλο αριθμό χρηστών δεν είχαν σημαντική τοξική δράση και συμπεριφέρονται ως αξιοσημείωτα ασφαλή φάρμακα με προφίλ ενεργειών που υπερέχει αυτού πολλών φαρμάκων που έχουν τις ίδιες ενδείξεις χρήσης».²

Τα «επιχειρήματα» όσων επιμένουν στην παρανομία του φυτού είναι ότι: α) είναι προθάλαμος στα «σκληρά» ναρκωτικά και β) ότι προκαλεί ψυχώσεις. Για το πρώτο είναι ξεκάθαρο πια ότι το όποιο πέρασμα στα «σκληρά» ναρκωτικά δεν είναι αποτέλεσμα της χρήσης κάνναβης, αλλά της ίδιας κοινής παράνομης αγοράς, ή όπως έχει γραφτεί: «Υπό ερευνητών τινών υπεστηρίχθει προσέτι ότι είναι δυνατόν η χρήσις μαριχουάνας να οδηγήσει αργότερον και εις την χρήσιν ετέρων ναρκωτικών. Εν τοιούτον ενδεχόμενον δεν φαίνεται μέχρι στιγμής τουλάχιστον δυνατόν, το αντίθετον δε, ήτοι η εκτροπή εξ ετέρων ναρκωτικών εις τη μαριχουάνα, εάν συνέβαινε, θα ηδύνατο να θεωρηθεί ευτυχής, κατά το μάλλον ή ήτον, έκβασις, εάν δηλονότι κατά την θεραπείαν μιας ετέρας τοξικομανίας (ως της ηρωίνης) επετυγχάνετο η εκτροπή του ασθενούς προς τη μαριχουάνα».³

Για τις ψυχώσεις, τις οποίες αναφέρουν σαν λόγο για τη μη νομιμοποίηση του φυτού, θα πρέπει να θυμίσουμε τον καθηγητή της ψυχιατρικής Κ. Στεφανή, που γράφει: «Δεν βρήκαμε ενδείξεις ούτε ψυχιατρικά, ούτε ιατροδικαστικά ενός οργανικού ψυχικού συνδρόμου ή χρονίας ή οξείας ψύχωσης που οφείλεται στην κάνναβη και δεν υπάρχουν ενδείξεις για εγκεφαλική βλάβη».⁴ Και «δεν μπορέσαμε να διαπιστώσουμε μια σχέση μεταξύ ψυχιατρικής διαταραχής και βαθμού χρήσης κάνναβης. Κι αυτό είναι ακόμα μια αιτία να υποπτευθούμε ότι είναι περισσότερο πιθανόν ψυχιατρικά διαταραγμένα υποκείμενα να βρεθούν μεταξύ των χρηστών κάνναβης, παρά ότι η χρήση της είναι αιτία ψυχιατρικών διαταραχών».⁵

Το φυτό έχει περισσότερα από 85 κανναβινοειδή. Μόνο ένα, το THC, προκαλεί ψυχοτρόπο επίδραση και αυτή είναι «ψυχωδηλωτική» - ό,τι έχεις εκδηλώνεις. Αν έχεις άγχος, μπορεί να γίνει πανικός... Η ψυχότροπος ενέργεια οφείλεται στο THC. Υπάρχει όμως και ένα κανναβινοειδές το οποίο έχει αντυψυχωσική δράση και το χρησιμοποιούμε θεραπευτικά στις ψυχώσεις. Όπως γράφει και το πόρισμα της Επιτροπής για την Ιατρική Χρήση κάνναβης προς τον υπουργό Υγείας (εισαγωγή), «οι θεραπευτικές προοπτικές των κανναβινοειδών μπορεί να επεκταθούν στη θεραπεία της [...] σχιζοφρένειας».

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η δοσολογία της κάνναβης είναι εξατομικευμένη και το καλύτερο κανναβοφάρμακο είναι το εκχύλισμα από όλο το φυτό. Τα συνθετικά κανναβινοειδή δεν περιέχουν τις απαραίτητες δραστικές ουσίες και δεν έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα. Με γνώση αυτού του γεγονότος, έχει επιτραπεί στους ασθενείς η οικιακή καλλιέργεια αριθμού δενδρυλλίων για θεραπευτική χρήση στο Ισραήλ, στον Καναδά, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Ισπανία, την Ουρουγουάη, σε 17 πολιτείες των ΗΠΑ και αλλού, μέθοδος που έχει τόσο οικονομικά πλεονεκτήματα, όσο και καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των προϊόντων. Ας σημειωθεί ότι η λήψη σκευάσματος ξηρής μορφής, δηλαδή ολόκληρο το άνθος, έχει πληρέστερο θεραπευτικό αποτέλεσμα λόγων συνύπαρξης διαφορετικών κανναβινοειδών και τερπενίων.

Ως εκ τούτου, είναι αναγκαία η νομιμοποίηση της οικιακής καλλιέργειας και η αποποινικοποίηση της κατοχής για προσωπική χρήση με προσδιορισμό ποσότητας. Αναγκαία είναι επίσης η επανακατηγοριοποίηση της κάνναβης από την κατηγορία Β στην κατηγορία Δ των φαρμάκων. Η λειτουργία κοινωνικών και ιατρικών λεσχών κάνναβης (μη κερδοσκοπική συλλογική καλλιέργεια μικρής κλίμακας) θα διευκόλυνε λειτουργικά και οικονομικά τους ασθενείς και θα μείωνε τις παράνομες δοσοληψίες.

Για τον συντονισμό των αρμοδιοτήτων των ρυθμίσεων για όλες τις χρήσεις κάνναβης (ιατρική, βιομηχανική, ευφορική) είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός εθνικού οργανισμού κάνναβης.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

¹. Drug Enforcement Agency (DEA). In the Matter of Marijuana Rescheduling. Petition Docket 86-22. Sept 6, 1988.

^2. British Medical Association. Therapeutic Use of Cannabis. Harwood Academic Publishers. The Netherlands, 1997.

^3. Κουτσελίνης Α.: Ιατροδικαστικά Προβλήματα επί της Τοξικομανίας του χασίς. Αθήνα, 1971.

^4. Stefanis C. Hashish: Studies of Long Term Use. Raven Press, 1977.

^5. Stefanis, C., A. Liakos, and J.C. Boulougouris. Incidence of mental illness in hashish users and controls. Αναφέρεται στο 4.

* Γιατρός