Οι Έλληνες λιγοστεύουν

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 16.1.16

Στην Ελλάδα ανάμεσα στα έτη 2009 και 2015, είχαμε  μια αξιοσημείωτη μείωση του πληθυσμού.  Η υπεροχή των γεννήσεων επί των θανάτων από το  «θετικό» μέγεθος των +9,5 χιλιάδων ατόμων κατρακύλησε  στο «αρνητικό»  μέγεθος των -29χιλ. ατόμων, ενώ την ίδια περίοδο οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 12 χιλ. άτομα. Η μείωση  των γεννήσεων   μείωσε μεν    τα κόστη ανατροφής  των «νεοεισερχόμενων» στη ζωή, όμως ταυτόχρονα  εγγυήθηκε  ένα δυσάρεστο μέλλον μετά εικοσαετία, με την είσοδο των σημερινών νεογέννητων  στην αγορά εργασίας…..  

Ηλικιακές ανακατατάξεις  διαδραματίσθηκαν σε χώρες σχετικά βίαιων  οικονομικοπολιτικών αλλαγών . Στη Ρωσία μετά την πολιτική ανατροπή  του 1991 και μέχρι το 2011, είχαμε σημαντική μείωση του προσδόκιμου ζωής και μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 6 εκατομμύρια ! Στη  Βουλγαρία, μια  ΔουΝουΤοπαθή(!) χώρα όπως η δική μας, ο πληθυσμός κατέρρευσε από  8981 χιλιάδες το 1988 σε 7265 χιλιάδες το 2013, σημειώνοντας  την πρωτοφανή απώλεια των 1716 χιλιάδων ατόμων !

Σε μια  επίσκεψη στις παραδουνάβειες περιοχές αυτής της χώρας είχα την ευκαιρία να βιώσω τη θλιβερή δυσαναλογία ανθρώπων και δομημένου χώρου,   ο οποίος αντιστοιχούσε σε παλιές καταστάσεις και ανάγκες…

Οι  «εξυγιαντικές» αλλαγές του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος έδιωξαν ανθρώπους από τις εστίες τους, έκαναν την τεκνοποιϊα είδος πολυτελείας, έριξαν την ποιότητα και ποσότητα ζωής.. . Η μετανάστευση των ελληνικών «εγκεφάλων» σε ξένες χώρες αποτέλεσε μια απευθείας ιδιοποίηση  ελληνικών εκπαιδευτικών «επενδύσεων» από τις δεύτερες, ενώ επίσης υπονόμευσε τη προσδοκία της δικής μας  παραγωγικής ανάταξης  και της γηγενούς καινοτομίας.  Με αυτό τον τρόπο δείχτηκε  ότι η δυναμική του πληθυσμού  δεν είναι  απλό ποσοτικό  μέγεθος αλλά « γινόμενο», που προκύπτει από  τις διάφορες ποιότητες των ατόμων.

Η Ελλάδα που ξαποστέλνει τα πιο δημιουργικά της στοιχεία στο εξωτερικό ενώ ταυτόχρονα μικραίνει τη βάση της ηλικιακής «πυραμίδας», τροφοδοτεί τον προβληματισμό για την ποσοτική αναπλήρωση των πληθυσμιακών απωλειών της. Όμως η ουσιαστική  συζήτηση  είναι πιο σύνθετη !  Στο τρέχον καθεστώς του γενικευμένου και ίσως αναπόφευκτου  οικονομισμού, ο συμβατικός λόγος τείνει να παρακάμψει τις οικολογικές ανησυχίες  περί σχετικού υπερπληθυσμού – όπως εκφράστηκαν από διανοητές όπως ο Πιερ Σαμουέλ ή ο Πωλ Έρλιχ. Ακόμη τείνει να παρακάμψει τις  απόψεις  που συνηγορούν για  μια τρίτη ηλικία δυνάμει παραγωγική, προηγούμενη  μιας  τέταρτης ηλικίας,  όπου διαδραματίζεται η τελική  αποχώρηση….

Ο διεθνής καταμερισμός των έργων προκαλεί διεθνείς μετακινήσεις ειδικευμένου επιστημονικού δυναμικού – περί αυτού ουδεμία αντίρρηση. Η αντίρρηση ταιριάζει  στην οικονομική  βία : Αυτήν  που στερεί τη χαρά της μητρότητας και πατρότητας, ή αντίθετα που χρησιμοποιεί τη νέα γενιά ως επένδυση για την προστασία της παλιότερης, ή που ξαποστέλνει την τελευταία στον αγύριστο πριν την  ώρα της….