Oι πανύψηλοι αμμόλοφοι του Άρη

Σε ένα κείμενο του Βαγγέλη Πρατικάκη (News, ΔΟΛ)γίνεται αναφορά στους θαυμαστούς αμμόλοφους του πλανήτη Άρη – που προκαλούν εντύπωση ακόμη και σε μια «προχωρημένη μονάδα» όπως η  NASA …. Στο κείμενό του πάντως δεν γίνεται μνεία του όρους που εμφανίζεται στην διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία ως “Olympus Mons” και έχει ύψος – σε σχέση με την μέση επιφάνεια του πλανήτη – 21000 μέτρα ! Που είναι με άλλα λόγια υπερδιπλάσιο του όρους Έβερεστ στο δικό μας πλανήτη, με τα 8848 μέτρα !

Η εντυπωσιακή αυτή διαφορά  μεταξύ των δύο βουνών πιθανόν να οφείλεται στο ότι ο πλανήτης Άρης δεν χαρακτηρίζεται από εκείνες τις αποσαθρωτικές διαδικασίες που λειτουργούν στην επιφάνεια του δικού μας πλανήτη, λόγω της διακύμανσης της θερμοκρασίας και των ανέμων. Με βάση αυτό το σκεπτικό η «μορφολογία» του Άρη φαίνεται  πιο σταθερή , όμως η επισήμανση των αμμόλοφων και των μετακινήσεών τους θέτει προς εξέταση νέα δεδομένα. Το Αρειανό τοπίο φαίνεται  πιο κινητικό  και ενδιαφέρον, αν και αυτά τα στοιχεία το κάνουν δυσπροσπέλαστο στους άμεσα ενδιαφερόμενους, που είναι οι επιστημονικές αποστολές.

Αλιεύω από το κείμενο του Πρατικάκη αρκετά θαυμαστά από την εξελισσόμενη εποποιϊα του Διαστήματος:

«Έπειτα από τρία χρόνια περιπλάνησης στο αρειανό τοπίο, ο ρομποτικός γεωλόγος Curiosity της NASA μπόρεσε να θαυμάσει, για πρώτη φορά από κοντά, εξωγήινους αμμόλοφους με ύψος διώροφου κτηρίου -σχηματισμούς που καλύπτουν αχανείς εκτάσεις στον ερημικό πλανήτη.

Οι ερευνητές της αποστολής καμαρώνουν για τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του Αμμόλοφου «Ναμίμπια» στους πρόποδες του Όρους Σαρπ, ενός βουνού ύψους πέντε χιλιομέτρων στο οποίο προσπαθεί να αναρριχηθεί το ρομπότ.


Όπως συμβαίνει και στη Γη, οι αμμόλοφοι του Άρη έχουν μικρή κλίση στην πλευρά που δέχεται τα ραπίσματα του ανέμου, ενώ η άλλη πλευρά είναι απότομη, σχεδόν κατακόρυφη.

Παρόλο που η αρειανή ατμόσφαιρα είναι 100 φορές πιο αραιά σε σχέση με τη γήινη, ο άνεμος σπρώχνει τους κόκκους άμμου και τους αναγκάζει να συσσωρεύονται στην κορυφή του λόφου. Όταν η συσσώρευση ξεπεράσει ένα κρίσιμο όριο, η άμμος πέφτει στην άλλη πλευρά σε ένα είδος μικρής κατολίσθησης.

Ομάδα ερευνητών που ασχολούνται ειδικά με τους αμμόλοφους εξετάζουν τώρα τα δεδομένα για να κατανοήσουν πώς ο άνεμος μετακινεί τους κόκκους άμμου και τους διαχωρίζει με βάση το μέγεθός τους, σε ένα ιδιαίτερο περιβάλλον όπου η βαρύτητα είναι τρεις φορές ασθενέστερη σε σχέση με την επιφάνεια της Γης.

Οι αμμόλοφοι της περιοχής όπου βρίσκεται το Curiosity είναι ενεργοί, επισημαίνει η NASA. δορυφορικές εικόνες που ελήφθησαν διαδοχικά στην πορεία αρκετών ετών δείχνουν τα βουνά από άμμο να μετατοπίζονται κατά περίπου ένα μέτρο κάθε γήινο έτος, με την πλευρά που προστατεύεται από τον άνεμο να προπορεύεται.


Εν όψει : Οι αμμόλοφοι στους πρόποδες του Όρους Σαρπ μετακινούνται λόγω της δράσης του ανέμου (NASA/JPL-Caltech/MSSS)