Ο Κώστας Αρκουδέας ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Δημοσίευσε πρώτη φορά το 1986 τη συλλογή ιστοριών Άσ’ τον Μπομπ Μάρλεϊ να περιμένει. Έκτοτε καταπιάστηκε με όλες τις κλιμακώσεις της πρόζας (μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, παραμύθι, μικροϊστορίες κ.ά.), που αποτυπώθηκαν σε δεκαεννέα συνολικά τίτλους. Τα τελευταία βιβλία που εξέδωσε είναι Το χαμένο Νόμπελ – Μια αληθινή ιστορία (2015), Τα κατά Αιγαίον πάθη σε ανανεωμένη επανέκδοση (2017), Επικίνδυνοι συγγραφείς (2019) και Η νόσος της αδράνειας και άλλες ιστορίες (2021), όλα στις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Τι σας ώθησε να εκδώσετε το βιβλίο Η νόσος της αδράνειας και άλλες ιστορίες;
Ήταν κάτι που το παίδευα χρόνια. Είχα κάνει μια επιλογή από τα διηγήματα που θεωρούσα ως τα πλέον αντιπροσωπευτικά, τα είχα χωρίσει ανά δεκαετίες (από τη δεκαετία του ’80, όταν ξεκίνησα, έως σήμερα) και τα είχα επιμεληθεί με πολλή αγάπη και φροντίδα. Η τελική αφορμή ήταν η δημοσίευση του διηγήματος «Η νόσος της αδράνειας» στο ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal. Η αποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό ήταν εντυπωσιακή. Με ώθησε να συγκεντρώσω τα διηγήματά μου σ’ έναν τόμο και να τα εκδώσω. Το αποτέλεσμα ήταν η συγκεκριμένη έκδοση, την οποία θεωρώ εξαιρετικά καλαίσθητη και ευχαριστώ γι’ αυτό τις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Οι ιστορίες σας μιλούν για την αστική ζούγκλα. Γιατί η καθημερινότητα στις μεγαλουπόλεις είναι δύσκολη;
Ο ρυθμός της ζωής είναι αγχώδης και συχνά χάνεται ο έλεγχος. Οι απαιτήσεις των ανθρώπων είναι μεγάλες και συνεχείς. Οι κίνδυνοι που καραδοκούν στον δρόμο του σύγχρονου πολίτη των πόλεων, πολλοί και ασύμμετροι. Οι τεχνολογικές εξελίξεις αντί να διευκολύνουν τη ζωή του, την κάνουν πιο πολύπλοκη. Όλα αυτά δημιουργούν μια ζούγκλα γεμάτη θηρία και αρπακτικά, στην οποία καλείται να αντεπεξέλθει.
Τα ωραιότερα μυαλά έχουν νερουλιάσει, ισχυρίζεται ο γιατρός στο πρώτο διήγημα. Μπορείτε να σχολιάσετε αυτή την άποψη;
Ο γιατρός μιλάει για τη γενιά του, τους σημερινούς σαραντάρηδες, που έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις για να αποκτήσουν πτυχία, ικανοποιώντας συχνά τις επιθυμίες των γονιών τους, και στη συνέχεια βρέθηκαν ξεκρέμαστοι, να κάνουν ένα επάγγελμα απροσδόκητο απλώς και μόνο για να επιβιώσουν. Είναι η γενιά της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Μια γενιά που υποφέρει πάρα πολύ.
Στη συνέχεια, γράφετε για τους μετανάστες και τις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν. Ποιος είναι ο λόγος που υπάρχουν αντιδράσεις βίας εναντίον τους;
Η Ελλάδα, ως γνωστόν, μετατράπηκε από τη μια στιγμή στην άλλη από χώρα εξαγωγής μεταναστών σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Δεν υπήρξε καμία προεργασία και καμία ενημέρωση πάνω σε αυτό το θέμα, με συνέπεια να βρει ελεύθερο έδαφος η ακροδεξιά και να επενδύσει πάνω του. «Το σαράκι της διχόνοιας» είναι ιστορικό αφήγημα και αναφέρεται στο εξτρεμιστικό γονίδιο που ενυπάρχει στον Έλληνα, αυτό της διχόνοιας, εξετάζοντάς το από τα χρόνια της αρχαιότητας έως τις μέρες μας.
Αναμετριέμαι σχεδόν καθημερινά με σπουδαίους συγγραφείς και με εξαιρετικά βιβλία.
Στην ιστορία της κλοπής του Μπιγκ Μπεν, κάνετε μια αντιπαράθεση με την υπόθεση Έλγιν. Το αίτημα των Ελλήνων να επιστραφούν οι κλεμμένες αρχαιότητες έχει πιθανότητα να ικανοποιηθεί στο μέλλον;
Όση περίπου έχει να επιστραφεί το Μπιγκ Μπεν στους Άγγλους. Αστειεύομαι, φυσικά! Οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και ελπίζουμε κάποτε να φέρουν αποτέλεσμα. Δεν είμαι ωστόσο αισιόδοξος.
Πίσω από κάθε αφήγηση κρύβεται ένας μικρός ή μεγάλος κύκλος ζωής. Μπορούν οι αναγνώστες να ανακαλύψουν μέσω του διαβάσματος και άλλα στοιχεία, που δεν τα βλέπουν με την πρώτη ματιά;
Υπάρχει μια κρυμμένη αυτοβιογραφία πίσω από τα διηγήματα αυτά. Επαφίεται στον αναγνώστη, που έχει φυσικά τη διάθεση να το κάνει, να ανακαλύψει τα κομμάτια που τη συνθέτουν, να τα τοποθετήσει στη σωστή θέση και τη σωστή σειρά για να αναπλάσει την αυτοβιογραφία.
Τον τελευταίο καιρό εκδίδονται αρκετά βιβλία με διηγήματα ή ιστορίες. Πού οφείλεται αυτή η εκδοτική στροφή;
Η μικρή φόρμα ταιριάζει στον Έλληνα λογοτέχνη. Ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του. Αν μάλιστα υπήρχε μια εθνική στρατηγική βιβλίου, που δεν υπάρχει, θα πρότεινα να δοθεί το βάρος σε αυτή την κατεύθυνση, ούτως ώστε να αποκτήσει η χώρα μας μια χαρακτηριστική ιδιομορφία. Έχοντας ιδρύσει τη Λέσχη Ανάγνωσης ΑΜΘ και έχοντας συζητήσει με συγγραφείς όπως ο Μακρόπουλος και ο Παπαμάρκος, μπορώ να πω ότι το έδαφος έχει προλειανθεί. Δεν είναι μόνο το διήγημα, είναι και η νουβέλα. Η πρότασή μου, μέσω του Diastixo.gr, είναι αυτή.
Άλλωστε, η χώρα μας έχει μεγάλη παράδοση στη διηγηματογραφία, σωστά;
Ναι. Την ιερή τριάδα των μεγάλων μας διηγηματογράφων αποτελούν κατ’ εμέ ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Δημήτρης Χατζής και ο Γιώργος Ιωάννου.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ξένοι διηγηματογράφοι;
Έχω κι εδώ μια αγαπημένη τριάδα, δυο Αργεντινούς και έναν Ιταλό: Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Χούλιο Κορτάσαρ και Έρι Ντε Λούκα – αν και ο τελευταίος γράφει νουβέλες.
Έχετε κάποιες δεκαετίες στα ελληνικά γράμματα. Είστε ικανοποιημένος από την εκδοτική παρουσία σας;
Έχω εκδώσει δεκαεννέα βιβλία και τώρα γράφω το εικοστό, το οποίο αποτελεί το τελευταίο μέρος μιας άτυπης τριλογίας. Έχω δοκιμάσει όλα σχεδόν τα είδη γραφής, σε μια προσπάθεια να μην τυποποιούμαι και να ανανεώνομαι. Θέλω να πιστεύω ότι εξελίσσομαι σαν συγγραφέας. Η αποδοχή από το αναγνωστικό κοινό είναι θερμή και πρόσφατα μια πρώην υπουργός Πολιτισμού αναρωτήθηκε πώς συμβαίνει κάθε νέο μου βιβλίο να είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Όλα αυτά μου προσφέρουν μικρή ικανοποίηση (ο άνθρωπος είναι ανικανοποίητο ον) και μου δίνουν το κίνητρο να συνεχίζω την προσπάθεια.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία και σας εντυπωσίασε;
Διαβάζω πολλά βιβλία συγχρόνως. Αναμετριέμαι σχεδόν καθημερινά με σπουδαίους συγγραφείς και με εξαιρετικά βιβλία. Δεν μπορώ να αναφέρω κάποιους, γιατί αναπόφευκτα θα αδικήσω κάποιους άλλους. Στα βιβλία αυτά θα αναφερθώ εν ευθέτω χρόνω. Δε θα πω περισσότερα, γιατί θα αποκαλύψω το περιεχόμενο της έρευνάς μου και το θέμα του επόμενου βιβλίου μου. Σας ευχαριστώ.
Η νόσος της αδράνειας
και άλλες ιστορίες
Κώστας Αρκουδέας
Εκδόσεις Καστανιώτη
σ. 352
ISBN: 978-960-03-6913-7
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου