1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα : Καὶ τό­τε τὰ γα­ϊ­δού­ρια ἐν­θυ­μή­θη­καν τὸν σα­μαρ­τσῆν, ἀλ­λὰ ἦ­το πλέ­ον ἀρ­γά! [τοῦ Θεοδωράκη Κολοκοτρώνη]

 

Ο Γ Ε Ρ Ο Σ τῆς Πε­λο­πον­νή­σου, ὁ στρα­τη­γὸς Θε­ό­δω­ρος Κο­λο­κο­τρώ­νης, ἠ­ρέ­σκε­το, ὡς καὶ πολ­λοὶ ἄλ­λοι τοῦ ἀ­γῶ­νος ἄν­δρες δι­α­πρε­πεῖς, ἵ­να ἐν πα­ροι­μί­αις λα­λῇ. Κα­τὰ τὸν φό­νον τοῦ Κυ­βερ­νή­του δι­η­γή­θη τὸν ἑ­ξῆς ση­μαν­τι­κὸν μῦ­θον, ἐν μέ­σῳ τῶν χαι­ρόν­των ὅ­τι ἀ­πηλ­λά­γη­σαν τοῦ τυ­ράν­νου.

       «Ἀ­πε­φά­σι­σάν πο­τε τὰ γα­ϊ­δού­ρια, νο­μί­ζον­τα ὅ­τι κα­τὰ τὸν τρό­πον αὐ­τὸν θὰ ἀ­παλ­λα­γῶ­σιν ἀ­πὸ τὴν ἐρ­γα­σί­αν, νὰ φο­νεύ­σω­σι τὸν σ α ­μ α ρ ­τ σ ῆ ν, ὥ­στε οἱ ἄν­θρω­ποι μὴ ἔ­χον­τες σα­μά­ρια, νὰ μὴ τὰ φορ­τό­νω­σι πλέ­ον. Τὸ εἶ­παν καὶ τὸ ἔ­κα­μαν. Τό­τε οἱ ἄν­θρω­ποι προ­σε­κά­λε­σαν τὸν κ ά λ ­φ α ν τοῦ σα­μαρ­τσῆ καὶ τοῦ πα­ρήγ­γει­λαν νὰ κα­τα­σκευά­ζῃ σα­μά­ρια, καὶ τὰ δυ­στυ­χῆ γα­ϊ­δού­ρια ὄ­χι μό­νον ἐ­δού­λευ­αν, ὅ­πως καὶ πρό­τε­ρον, ἀλ­λὰ εἶ­χον καὶ πλη­γὰς εἰς τὴν ῥά­χιν, κα­θό­σον ὁ κάλ­φας, ὡς πρω­τό­πει­ρος, ἔ­κα­μνε τὰ σα­μά­ρια ἐ­λε­ει­νὰ καὶ ἄ­θλια. Καὶ τό­τε τὰ γα­ϊ­δού­ρια ἐν­θυ­μή­θη­καν τὸν σα­μαρ­τσῆν, ἀλ­λὰ ἦ­το πλέ­ον ἀρ­γά.»

Πη­γή: Ἐ. Σχινᾶς, «­Ἱστο­ρι­κὰ ἀ­νέ­κδο­τα», περ. Παρ­θε­νών, 31 Δε­κεμ­βρί­ου 1878, σελ. 127.

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰ­κό­να: Θε­ό­φι­λος Χα­τζη­μι­χα­ήλ (1870-1934), Ὁ Στρα­τη­γὸς τῆς Πε­λο­πον­νή­σου, Θε­ό­δω­ρος Κο­λο­κο­τρώ­νης εἰς τὸν κάμ­πον τῆς Λέρ­νης λί­μνης συ­να­θροί­ζει τοὺς Νι­κη­τὰς τοῦ Δρά­μα­λη (μὲ πρό­τυ­πο πί­να­κα τοῦ Πέ­τερ φὸν Ἒς) (1933). Μου­σεῖ­ο Θε­ό­φι­λου.