ΑΠΟΧΩΡΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΥΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ

του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΝΤΙΟ, ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΗ

Είμαι στους Οικολόγους Πράσινους από το πρώτο τους ξεκίνημα, κι ακόμη πιο πριν.

Ξεκινήσαμε μερικές δεκάδες άνθρωποι και προχωρήσαμε για 6,5 χρόνια χωρίς κρατική επιχορήγηση και χωρίς επαγγελματικά στελέχη, χρηματοδοτώντας από τις συνεισφορές των μελών μας 4 διαδοχικές εκλογικές μάχες.

Πριν ακόμη κλείσουμε τον πρώτο μας χρόνο, προσκληθήκαμε να συνεργαστούμε ως διακριτή συνιστώσα στην ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ-και το αποκλείσαμε ομόφωνα. Η δυναμική μας ξεκίνησε στις δημοτικές του 2006 όταν κατεβάσαμε αυτόνομα την «Οικολογική Αθήνα» με τον Τάσο Κρομμύδα, απορρίπτοντας την πρόταση του Αλ. Τσίπρα για προνομιακή συμμετοχή των ΟΠ στη δική του δημοτική του κίνηση, όπου δεσμευόταν προκαταβολικά ότι θα δεχόταν το 100% του προγράμματός μας. Την αμέσως επόμενη χρονιά, το 2007, το 1,05% των εθνικών εκλογών αποδείχθηκε το εφαλτήριο για να βγούμε από την αφάνεια και να συναντηθούμε με εκατοντάδες νέα μέλη.

Η ειρωνεία είναι ότι οι ΟΠ σταματήσαμε να μεγαλώνουμε, ακριβώς τη στιγμή που αποκτήσαμε θεσμική παρουσία, άφθονη κρατική επιχορήγηση και δεκάδες υπαλλήλους. Παρά τις παθογένειες και τα λάθη, η σημαντική πολιτική δουλειά στα πρώτα χρόνια της κρίσης, μας εξασφάλισε μια πολύ μεγάλη αποδοχή και εκτίμηση στην κοινωνία, που όμως δεν μεταφράστηκε σε ανάλογες ψήφους.

Στις πρώτες αντιστρέψιμες ήττες αποτύχαμε να δούμε πού πραγματικά οφείλονταν, και να αναζητήσουμε δρόμους ανάκαμψης. Κλειδί γι’ αυτό ήταν η απουσία λογοδοσίας, που οδήγησε σε ατέλειωτους εμφύλιους. Ο πρώτος κύκλος των Οικολόγων Πράσινων έκλεισε για μένα στα τέλη του 2014, όταν φάνηκε ότι η ψυχική εξουθένωση των περισσότερων δεν άφηνε πολλά περιθώρια να σταθούμε όρθιοι και να ξαναπιάσουμε το νήμα.

Για τον δεύτερο κύκλο μας, αυτόν του 2015-20, μίλησα αναλυτικά σε προηγούμενη ανάρτησή μου. Νιώθω πάντως ότι άξιζε που έμεινα μέλος των ΟΠ, έστω και για δύο μόνο ευκαιρίες που μου δόθηκαν να αγωνιστώ:

• Για την υπεράσπιση του συνταγματικού Άρθρου 24 για την προστασία του περιβάλλοντος, που ανατρεπόταν από το παράθυρο με την πρόταση της κυβερνητικής Επιτροπής Κατρούγκαλου-Βερναρδάκη (σε συνεννόηση και με τον Παυλόπουλο) για αναθεώρηση του Άρθρου 100 ώστε να παρακαμφθεί το ΣτΕ και η ενοχλητική του νομολογία.
• Για τη μάχη στο εκλογικό συνέδριο του 2019, να συναντήσουμε επιτέλους, με αυτόνομο πράσινο ψηφοδέλτιο, το Πράσινο Κύμα που μας είχε μόλις διασώσει στις ευρωεκλογές και ήδη γινόταν ακόμη πιο ορατό. Μπορεί να τη χάσαμε, όπως τη χάσαμε, αλλά θα ένιωθα πολύ χειρότερα αν δεν είχα την ευκαιρία να τη δώσω.

Η ανανέωση της συμπόρευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ, τραυμάτισε βαρύτατα τη σχέση μου με τους ΟΠ. Όχι μόνο για τους σοβαρότατους πολιτικούς λόγους, όχι μόνο γιατί στο συνέδριο προβλήθηκαν επιχειρήματα χειρότερα και από την ίδια την απόφαση, αλλά κυρίως γιατί ένιωσα αιχμάλωτος μηχανισμών που πιστεύουν σε άλλους θεούς και διαθέτουν εγγυημένη εσωκομματική εξουσία, νομότυπη αλλά αντιδημοκρατική. Τα ζητήματα αυτά τα έθεσα όσο πιο καθαρά μπορούσα στον προσυνεδριακό διάλογο του περασμένου Σεπτέμβρη, προσπαθώντας να βρω χώρο να παραμείνω. Από τη στιγμή που δεν έγινε απολύτως τίποτα, ήταν πια ζήτημα χρόνου η αποχώρησή μου από ό,τι μένει από τους ΟΠ. Έτσι κι αλλιώς, ελάχιστη σχέση έχουν πια και οι ίδιοι με την ιστορία τους.

Αυτή τη φορά δεν υπήρχε τίποτα από όσα με κράτησαν στους ΟΠ το 2015: η νέα συμπόρευση με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιστοιχούσε σε κανένα ρεύμα στον οικολογικό χώρο ή στην κοινωνία, η εσωκομματική μας ήττα ήρθε με μέσα που δεν τιμούν καθόλου τους «νικητές», οι σύντροφοί μου του 2015 έχουν πια σχεδόν όλοι φύγει ή αποστασιοποιηθεί και τους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν τους νιώθω δικούς μου συντρόφους, τα πιθανά λάθη έχουν πια γίνει σχεδόν όλα, ακόμη και το ίδιο το όνομα των ΟΠ ξεχνιέται σιγά σιγά.

Τουλάχιστον τώρα υπάρχει εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο: όσοι αισθανθήκαμε προδομένοι από την απόφαση των ΟΠ και συναντηθήκαμε αμέσως μετά στην προσπάθεια για αυτόνομο πράσινο ψηφοδέλτιο, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε και να συγκροτηθούμε πολιτικά, ώστε την επόμενη φορά να μην βρεθούμε και πάλι δέσμιοι ανθρώπων και μηχανισμών που έχουν ήδη διαψεύσει την εμπιστοσύνη που τους δείξαμε. Προσωπικοί δεσμοί αμοιβαίας προσωπικής εμπιστοσύνης και αλληλοεκτίμησής μου με αδρανοποιημένους συντρόφους που με τίποτα δεν θα ξαναγύριζαν στους ΟΠ, με υποχρεώνουν να προσπαθήσω όσο μπορώ για την επανενεργοποίησή τους.

Το πολιτικό αυτό σχέδιο, ελπίζω ότι να μπορέσει να συναντήσει και τους ΟΠ στις επόμενες εκλογές. Μέχρι τότε, όμως, τα δύο σχήματα χρειάζονται ομαλές σχέσεις. Αν το Πράσινο Κύμα συνεχίζει ακόμη να υπάρχει, η κοινή κάθοδος θα ενεργοποιήσει και ένα κρίσιμο αριθμό νέων μελών που θα είναι ο καταλύτης για ενιαίο πράσινο κόμμα.

Ακριβώς γι’ αυτό, θέλω την αποχώρησή μου όσο γίνεται πιο ανώδυνη για τους ΟΠ. Πρώτη μου επιλογή ήταν να μείνω μέλος τους μέχρι την ίδρυση του νέου πράσινου κόμματος, και να αποχωρήσω για τυπικούς μόνο λόγους, λόγω ασυμβίβαστου.

Δυστυχώς βλέπω ότι δεν είναι πια εφικτό: πρωτεργάτες της συμπόρευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ βλέπουν την παραμονή μου στους ΟΠ ως υπονομευτικό σχέδιο της Πρωτοβουλίας, αυτοκαλούμενοι κήρυκες της οικολογικής ενότητας με αντιμετωπίζουν ως πιθανό επιχείρημα για προσπάθειες που κινδυνεύουν να επιδεινώσουν το κλίμα ανάμεσα στα δύο σχήματα αντί να μας φέρουν πιο κοντά. Αντί να συμβάλει σε αμοιβαία εμπιστοσύνη, όπως ήθελα, η παραμονή μου στους ΟΠ κινδυνεύει να την υπονομεύσει κι άλλο.

Γι’ αυτό αποχωρώ σήμερα από τους Οικολόγους Πράσινους – ή από ό,τι απομένει από το παλιό, μεγάλο, αυτόνομο πράσινο κόμμα. Ζήτησα ήδη να παραμείνω φίλος των ΟΠ. Παρακάλεσα η διαγραφή μου από τη λίστα των μελών να γίνει το βράδυ της Κυριακής, ώστε να προλάβω να δω ενδεχόμενους αποχαιρετισμούς ή κριτικές, χωρίς να απαντήσω.

Από όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν αμέτρητα πράγματα να θυμάμαι. Θα ξεχωρίσω σήμερα μόνο δύο:

• Μέσα του 2011, σε μια από τις Μέρες Δράσης των Αγανακτισμένων, είχα βρεθεί κι εγώ στο Σύνταγμα με τη σημαία των Οικολόγων Πράσινων στον ώμο, όπως συνήθιζα τότε. Είχαμε ήδη γυρίσει όλη σχεδόν την πλατεία και τον Άγνωστο, όταν οι σύντροφοί μου θυμήθηκαν ότι κομματικές σημαίες δεν επιτρέπονταν εκείνη τη μέρα. Πρώτη μου αντίδραση ήταν να ντραπώ που δεν το σεβάστηκα, αμέσως μετά όμως συνειδητοποίησα ότι είχα περάσει με τη σημαία δίπλα από χιλιάδες διαδηλωτές χωρίς να ενοχληθεί κανείς: τη μέρα εκείνη, η σημαία των Ο.Π. ήταν η μόνη κομματική σημαία που μπορούσε να γίνει ανεκτή εκεί.
• Ιούνιο του 2012, ως συνεπικεφαλής στο οδυνηρό 0,88% των δεύτερων εκλογών, πήρα πρωτοβουλία να αναλάβω προσωπικές ευθύνες για την ήττα χωρίς να μου το ζητά κανείς και χωρίς να έχω δεχθεί καμιά απολύτως προσωπική κριτική. Είχα την ελπίδα ότι μια τέτοια κίνηση θα ενθάρρυνε και άλλους για λογοδοσία, ώστε να αποφύγουμε τον αλληλοσπαραγμό και να συζητήσουμε σε βάθος για την ήττα και τους δρόμους για ανάκαμψη: τελικά δεν το πέτυχα. Τα συναισθήματα μου όμως από την αυτοκριτική και την ανταπόκριση των συντρόφων μου ήταν τέτοια, που συχνά απορώ που δεν το έχουν ακολουθήσει κι αλλοι στους ΟΠ.

Πλησιάζοντας στο τέλος, επιτρέψτε μου κάποιες τελευταίες πολιτικές σκέψεις:

• Στην Ελλάδα του 2020, το Δημοκρατικό Τόξο είναι ταυτόχρονα και Αντιοικολογικό Τόξο: στήριξη σε κόμματα του τόξου αυτού, μας εμφανίζει ότι δεν έχουμε την οικολογία 1η προτεραιότητα.
• Η ενότητα της οικολογίας είναι διαφορετική από την ενότητα της αριστεράς. Στην αριστερά τα κομματικά μέλη έχουν μάθει να πειθαρχούν στις ηγεσίες τους, στην οικολογία οι απογοητευμένοι δεν εμπιστεύονται υποδείξεις κανενός και εύκολα αδρανοποιούνται τελείως.
• Οι περισσότεροι πιστεύουν σήμερα ότι με την πολιτική ασχολείται κυρίως κανείς για προσωπικές φιλοδοξίες και συμφέροντα-γι’ αυτό και απαξιώνουν την πολιτική. Εμπιστοσύνη μπορούμε να εμπνεύσουμε, μόνο αν αποθαρρύνουμε συμπεριφορές και πρόσωπα που επιβεβαιώνουν αυτά τα στερεότυπα.
• Η υποτέλεια σε άλλους πολιτικούς χώρους, κάποιες φορές επιτρέπει και πρόσκαιρα διαλείμματα "αυτονομίας": στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε απεριόριστη κατανόηση που οι ΟΠ κατέβαιναν χωριστά, για να μας ξαναμαζέψει στα ψηφοδέλτιά του αμέσως μετά, στις εθνικές. Είναι πολύ πιθανόν να ενθαρρύνει και τώρα την αυτονομία των ΟΠ σε συνθήκες απλής αναλογικής, για να τους ενσωματώσει και πάλι σε τυχόν επαναληπτικές.
• Το προφίλ της πράσινης ψήφου έχει πια αλλάξει: νέοι, σχετικά μορφωμένοι, δύσπιστοι στην πολιτική και τα κόμματα, με ενδιαφέρον για δράσεις και με ιδιαίτερη έμφαση σε οικολογικές πρακτικές στην καθημερινή τους ζωή. Ζητούμενο της δικής μου γενιάς, όσων γεννηθήκαμε γύρω στο 1960, στοίχημα είναι πια να δημιουργήσουμε τη γέφυρα για να περάσει το πράσινο κίνημα σε νεώτερα και πιο άφθαρτα χέρια.

Δεν είναι ώρα για καταγγελίες. Όσα ήταν να πω, τα είπα σε ώρες που έπρεπε. Με όσες και όσους έχουμε κοινές αξίες, ελπίζω ότι θα ξαναβρεθούμε με άλλους τρόπους τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Είναι όμως ώρα να ευχαριστήσω, για πολλά:

• Για το κοινό ταξίδι, όσο κράτησε, και τις αμέτρητες προκλήσεις και εμπειρίες που μου χάρισε.
• Για όλα όσα έμαθα: ιδιαίτερα να λογοδοτώ στους συντρόφους μου, όπως το 2012, και να αναγνωρίζω την ήττα μου όταν είναι καθαρή, όπως το 2015.
• Για τις ευκαιρίες συμμετοχής και κεντρικών θέσεων που μου δόθηκαν. Ήταν περισσότερες ακόμη κι από όσες ζήτησα ο ίδιος.
• Για το ότι δέχθηκα τις λιγότερες προσωπικές επιθέσεις, από όλους όσους είχαν κάποιες στιγμές κεντρικό ρόλο.

Περισσότερο από όλα, όμως, θέλω να ευχαριστήσω όλες και όλους για τα πλούσια θετικά συναισθήματα που πήρα, κυρίως τα πρώτα 10 χρόνια: μου φθάνουν για μια ζωή κι ακόμη παραπάνω, με στήριξαν και στον δύσκολο 2ο κύκλο, του 2015-2020.

Αντίο, και καλή αντάμωση, σύντομα

Γιάννης Παρασκευόπουλος