«Μην ανοίγεις το ψυγείο»: για την ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα

Του δρ Γιάννη Πάσχου

Η ιστορία της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα αρχίζει κάπου το 1950 με την εκτροφή της αμερικάνικης πέστροφας. Το τι είχε ειπωθεί εκείνα τα χρόνια, όπως διηγούνται οι παλιοί ιχθυολόγοι, ήταν κάτι το τραγικό. Ακόμη και ομάδες από αγρότες, κυρίως, έκλειναν τα βράδια τις εισόδους του νερού για να πεθάνουν τα ψάρια, οι διάβολοι, οι φορείς της μεγάλης αρρώστιας που θα ερχόταν… Βέβαια από μια μεριά δεν είχαν και άδικο, όταν καθημερινά έβλεπαν τόνους από νωπά εντόσθια κοτόπουλων να τα πετάνε παράνομα τις νύχτες στις δεξαμενές και τα ψάρια να τα τρώνε αχόρταγα. Σταδιακά τα πράγματα άλλαξαν, το στοιχειώδες νομικό πλαίσιο άλλαξε, οι πεστροφοτρόφοι πλήρωσαν πολύ ακριβά τις αποκοτιές, την επιπολαιότητα και την ασχετοσύνη τους, η πετροφοκαλλιέργεια εκσυγχρονίστηκε, με αποτέλεσμα, η ελληνική πέστροφα να εξάγεται με επιτυχία σε δύσκολες ανταγωνίστηκες αγορές.

Η  εμπειρία  από την πεστροφοκαλλιέργεια σηματοδότησε σε μεγάλο βαθμό και τις αυστηρές προδιαγραφές που μπήκαν εξ αρχής στις εκτροφές των θαλασσινών ψαριών. Αυτό βέβαια  δε σημαίνει ότι το πλαίσιο αυτό ήταν και το καλύτερο και  ότι οι παραγωγοί σέβονταν και ακολουθούσαν  κατά γράμμα τις οδηγίες μιας καλής και ισορροπημένης  εκτροφής.  Αυτό που έβαλε και βάζει ένα μεγάλο στοπ  στη μη συμμόρφωση ορισμένων  παραγωγών  με την επιστημονική και ισορροπημένη  εκτροφή είναι το ίδιο το ψάρι. Το ψάρι,  σε σχέση με άλλα ζώα  που εκτρέφονται, είναι από τη φύση του πιο ευαίσθητο, οτιδήποτε  δεν εναρμονίζεται με τις βιολογικές του ανάγκες έχει άμεσες αρνητικές  επιπτώσεις, επιπτώσεις που μπορούν να οδηγήσουν στην καταστροφή ολόκληρης της παραγωγής, πράγμα που κατάλαβαν πολύ καλά  οι περισσότεροι παραγωγοί. Εξαιρέσεις, φυσικά πάντα  υπάρχουν.

Τις καταγγελίες του Χρήστου Στελακάτου δεν είναι να τις ξεπερνά κανείς, ακόμη κι αν κάποιος τις εκτιμά ως αβάσιμες, υπερβολικές και μεγαλόστομες, ούτε μπορούν  να αφήσουν  αδιάφορους  αυτούς  που είναι υπεύθυνοι για  τους ελέγχους στις μονάδες εκτροφής, αλλά σίγουρα αυτή δεν είναι   η  εικόνα της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας. Θα αναφέρω κάτι απλό:  όλα, σχεδόν, τα ψάρια που εκτρέφονται  εξάγονται στο εξωτερικό, οι έλεγχοι είναι αυστηροί και συνεχόμενοι, όχι μόνο από την ελληνική πλευρά αλλά και από αυτούς που τα εισάγουν. Αυτό από μόνο του λέει πολλά…

Τι είναι όμως αυτό που έχει εξαγριώσει τον κόσμο με τις καταγγελίες του Χρήστου Στελακάτου;  Είναι ο τρόπος που τον  αντιμετωπίζουν οι δικαστικές αρχές, αλλά  και η ίδια η αντίδικος εταιρεία.  Το κυνηγητό που υφίσταται είναι δυσανάλογο με αυτά τα οποία είπε και με τον τρόπο που τα είπε, μοιάζει σαν να θέλουν να τον ισοπεδώσουν…  όταν μάλιστα είναι φανερό  ότι η επιστημονική κοινότητα, με την επιφύλαξη  που τη διακρίνει σε παρόμοια  ζητήματα, έχει τοποθετηθεί: ότι εγκεκριμένο, από τις αρμόδιες υπηρεσίες, χρησιμοποιείται σήμερα στις ιχθυοκαλλιέργειες, απολυμαντικά, αντιβιοτικά, τροφές κλπ, δεν  ενέχουν κανένα κίνδυνο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Στο ερώτημα αν έχουν εντοπιστεί, από την έναρξη της ιχθυοκαλλιέργειας μέχρι και σήμερα,  παρατυπίες, ασυνέπειες,  παραβίαση των αδειών λειτουργίας, ασέβεια στο περιβάλλον  και παρερμηνεία της έννοιας της ευζωίας,  η απάντηση είναι ναι,  υπάρχουν. Σίγουρα λιγότερες  από κάθε άλλη πρωτογενή δραστηριότητα που έχει εξελιχτεί σε βιομηχανική παραγωγή και όχι μόνο.

Δεν θα  ήταν λοιπόν λογικό και ανθρώπινο να είχαν δημοσιευτεί από το αρμόδιο Υπουργείο όλα τα στοιχεία του πορίσματος που έχει συνταχθεί και  αφορά τις συγκεκριμένες καταγγελίες;   Δεν  θα ήταν λογικό και ανθρώπινο η εταιρεία να ξεκαθαρίσει τη θέση της και με το ίδιο πάθος που κινεί τα ένδικα μέσα  να ενημερώσει τον κόσμο για την υπόθεση  και για τα προϊόντα της, που από ό,τι γνωρίζω εξάγονται,  και με μεγάλη επιτυχία; Σίγουρα θα ήταν καλύτερα και είμαι σίγουρος ότι οι νοικοκυρές θα έπαυαν  να βλέπουν όλους τους ιχθυολόγους σαν  τα κακά πνεύματα που σκορπάν το θάνατο και τον καρκίνο να τους χαμογελά (από το  πάνω ράφι) κάθε φορά που ανοίγουν το ψυγείο τους.

Τέλος χρωστάω μια απάντηση σε όσους με ρωτούν αν τρώω  ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας: Ναι, φυσικά και τρώω, αυτό που δεν τρώγεται με τίποτε όμως, είναι η μεγάλη  μας αδυναμία  να διαχειριστούμε  με στοιχειώδη ψυχραιμία πράγματα και καταστάσεις.

Ο δρ Γιάννης Πάσχος είναι καθηγητής ιχθυολογίας

Πηγή: thepressproject