Si vis pacem, para bellum

Του Γιάννη Σχίζα

Το 1974, στις 20 Ιουλίου, ημέρα Σάββατο, η χουντική κυβέρνηση κήρυξε γενική επιστράτευση, ύστερα από την τουρκική επέμβαση στην Κύπρο.  Το  ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο ήταν  ότι η κύρια αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών εκδηλώθηκε με μια  έφοδο  στα σούπερ μάρκετ - και ιδίως με  το άδειασμα των ραφιών από προϊόντα διατροφής.

Στα προσεχή χρόνια  η ιστορία επρόκειτο να καταγράψει  μια ακόμη  περίπτωση παραγκωνισμού των διεθνών θεσμών  μπροστά στην  βία :  Ο τουρκικός στρατός έμεινε στην Κύπρο μόνιμα  και μάλιστα εγκαθίδρυσε εκεί ένα «κρατίδιο». Όλες οι μετέπειτα εξελίξεις , είτε προέρχονταν από τον ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας είτε από μεμονωμένα κράτη πιστά στη διεθνή νομιμότητα, αποδείχθηκαν άκαρπες.

Στις μέρες μας η  Τουρκία φαίνεται πως έχει βάλει πλώρη για την ανασύσταση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ανασύσταση – είτε ονοματίζεται «γαλάζια πατρίδα»  είτε θεωρείται ότι κατοικεί στα ενδότερα της  ψυχής  του Προέδρου Ερντογκάν – έχει ανάγκη από τα εδάφη άλλων κρατών. Και τούτο γιατί η  τουρκική  αναπτυξιακή πολιτική   δεν βασίζεται σε μια εντατική χρήση των εγχώριων πόρων  και της τεχνολογίας– όπως η Ολλανδία, η Πολωνία και άλλες χώρες της Ευρώπης - αλλά σε μια εκτατική :  Είναι κατά κάποιο τρόπο  επανάληψη της ιστορίας, για την ακρίβεια μια  περίπου διδαχή της «μακρο-ιστορίας», που πρέπει να την ξεχωρίζουμε από την «μικρο-ιστορία» , που είναι απολύτως οικεία σε διπλωμάτες και πολιτικούς.

Πριν από χρόνια  παρακολουθούσα στην τηλεόραση  ένα ντοκυμαντέρ  σχετικά με  την μάχη της Καλλίπολης, που ήταν ένα ατυχές επεισόδιο του 1915 για  την Αντάντ. Σημείωσα τότε την υπερηφάνεια και   την έπαρση των Τούρκων ιστορικών μετά από 100 χρόνια, που είχαν κληθεί να καταθέσουν την άποψή τους. Από τότε μέχρι σήμερα, αυτή η υπερηφάνεια και η έπαρση έχουν εκθετικά αναπτυχθεί : Μόνο που τότε δεν υπήρχε η ΕΕ και μια σειρά από λαοί, που θα έχουν αντιρρήσεις  για την ανασύσταση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας .

Η «ανασύσταση» ως τακτική προϋποθέτει τον διχασμό των γύρω λαών – Ελλήνων, Βουλγάρων, Σέρβων, Συρίων, Αιγυπτίων κλπ. Επί πλέον όμως προϋποθέτει και την ουσιαστική είσοδο της πολυπολιτισμικότητας στην νέα κοινωνία των «περιχώρων» και της Δύσης. Και το ερώτημα είναι : Πως οι πολιτικές που αφορούν το φύλο, την σχέση των γενεών, το σύστημα παιδείας, την σχέση με την ομοφυλόφιλη επιθυμία, τη σχέση με το σώμα, θα βρουν  έκφραση στο Νεοοθωμανικό  κράτος, εάν αυτό γίνει – και όπου γίνει -  διάδοχη κατάσταση ;

AΥΓΗ  25.1.20