Τροία, μια ιστορία για έναν πόλεμο

                             ( Η απάντηση της τέχνης στην πτώση του ανθρώπου )

 

του Γρηγόρη Κλαδούχου     

Δευτέρα 24 Ιουλίου, προς το μεσημέρι. Στο ραδιόφωνο η εκπρόσωπος δήμου Βέλου - Βόχας κ. Καλλίρη. Ενημερώνει για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του καλοκαιριού. Επόμενες στον χρονικό ορίζοντα, περίπου δέκα με χορούς και τραγούδια. Το φυλλάδιο- πρόγραμμα δεν κυκλοφορεί ακόμα γιατί «μία εκδήλωση έρχεται πίσω από την άλλη…κλείνονται τελευταία στιγμή φέτος…».

      Την ίδια ημέρα προς το βράδυ. Στο Κιάτο, στις αποθήκες του ΑΣΟ. Μετοχή σε ένα ολιγόωρο διδασκαλείο. Συμπύκνωση πολύωρων μαθημάτων. «ΤΡΟΙΑ, μία ιστορία για έναν πόλεμο». Με αυτό τον τίτλο προτάθηκε η συνθετική θεατρική μεταφορά κειμένων από την Ιλιάδα σε μετάφραση Κακριδή, από έργα του Ευριπίδη Τρωάδες, Εκάβη, Ελένη, σε μεταφράσεις Κάσδαγλη, Σταύρου, Χουρμουζιάδη και Ρούσσου, και με παρεμβολή μέρους από το ποίημα «Ελένη» του Σεφέρη. Η κεντρική θεατρική σκηνή του Συλλόγου Πολιτισμού «Σαν Παραμύθι» παρέδωσε μία παράσταση χωρίς τα αυτάρεσκα πλέγματα «κληρονόμων» της κλασικής παράδοσης, χωρίς νεωτερίστικες υπερβολές άρνησης του εαυτού. Ένα έργο πολιτισμού, το δράμα της πτώσης του ανθρώπου σε κτήνος. Ένα υπόδειγμα ενεργού παραλαβής νοήματος και επαναπρότασή του με σύγχρονο και καλλιτεχνικό τρόπο.

      Η έπαρση του νικητή, του αλαζόνα που ταπεινώνει, σκοτώνει, είναι η δύναμη του πεθαμένου ανθρώπου, του ζωντανού θηρίου. Σκληροί και λαϊκιστές οι ηγέτες των Ελλήνων σκοτώνουν παιδιά, εξευτελίζουν γυναίκες της Τροίας. Έτσι ικανοποιούνται και τα στρατεύματα. Αλλά στην θεατρική διδασκαλία αυτή η βαρβαρότητα στέκει νικημένη. Στην παράσταση επανήλθε το ουσιώδες, διαχρονικό, η αρχαία τέχνη ως ψυχοπαιδευτικό σχολείο. Η τέχνη δίνει την απάντηση με το αμείλικτο κατηγορώ της γυναίκας και της ανθρωπιάς.

      Στους θετικούς διαμορφωτικούς παράγοντες της παράστασης μετείχαν όλοι οι συντελεστές. Η Ευτυχία Λιβανίου στη σύνθεση κειμένων και σκηνοθεσία, ο σκηνογράφος Ανδρέας Καρβουντζής, ο Άρης Σταύρου στην κινησιολογία των μαχών, ο Ανδρέας Χασάπης στην μουσική διδασκαλία και όλοι οι ηθοποιοί που απέδωσαν τις προσωπογραφίες. Δεν μπορώ παρά να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στο ρόλο της Εκάβης από την Σμαράγδα Νούτσου. Μία ερμηνεία υψηλής απόδοσης στην κεντρικότητα της πλοκής του δράματος.

     Σε διάσταση με τον περιφερόμενο «πολιτισμό» του συρμού , που εκπαιδεύεται η Ελληνική ύπαιθρος, του χορού, της «παράδοσης», της «διασκέδασης» που είναι ουσιαστικά διασκέδαση, που ανακυκλώνει την χειραγώγισή της, η παράσταση στο Κιάτο υπηρέτησε μια άτυπη πνευματοδοτική άμυνα. Έθεσε ξανά την ανάγκη αυτοανάγνωσης του ανθρώπου. Να θέτει σε κρίση τον εαυτό του, ώστε οι πράξη του να είναι συνειδητή. Να επιστρέψει η σκέψη, το ζητούμενο. «Ακόμα χρησιμεύει κα σκέπτεσαι;»: είναι ο τίτλος ενός φεστιβάλ λόγου και τέχνης στην Ιταλία. Αδιανόητο για τα εγχώρια δεδομένα.

      Θα πρότεινα στην κυρία υπεύθυνη του Δήμου που ανέφερα στην αρχή, αλλά και σε όλους τους υπεύθυνους πολιτισμού, όπως και σε ανεξάρτητους οργανισμούς και συλλόγους να παρουσιάσουν – επιχορηγήσουν την παράσταση της ομάδας «Σαν Παραμύθι». Να ανεβούν ένα σκαλοπάτι, να κάνουν ένα βήμα στην ακύρωση αυτού που είπε ο Όσκαρ Ουάϊλντ: η εξουσία είναι η γενική άγνοια που επικρατεί στην κοινωνία.

      Την παράσταση «ΤΡΟΙΑ, μία ιστορία για έναν πόλεμο» έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στο Μυθικό αγροφυσικό τοπίο της Στυμφαλίας, στο Μουσείο. Την μεταφορά του μύθου σε λόγο αγωγής και υλικό εργαλείο πράξης.

 

 Ξυλόκαστρο-Ευρωστίνη / 28-7-2017