Ένα γράμμα για τις ανεμογεννήτριες, τα πουλιά , τον τρόπο μιας κριτικής…

Από τον Απόστολο Καλτσή
προς την 

ellinikahoaxes.gr

Κύριοι,
με κάποια καθυστέρηση υπέπεσε στην αντίληψή μου η ανάρτησή σας της 8ης Ιουλίου 2017 με τίτλο «Αποτελούν οι ανεμογεννήτριες μάστιγα για τα πουλιά;». Διαβάζοντας το άρθρο, έμεινα κυριολεκτικά άναυδος, αφενός από την ελαφρότητα (είναι η ηπιότερη λέξη που μπορώ να χρησιμοποιήσω) της προσέγγισής του αρθρογράφου σε ένα τέτοιο πολυσύνθετο ζήτημα, αφετέρου από τους χειρισμούς που ακολουθεί στην παρουσίασή του. Αν και θεωρώ ότι ακόμα και ένας μη ειδικός με το θέμα μπορεί εύκολα να επισημάνει την προχειρότητα της ανάρτησης, θα ήθελα να προχωρήσω σε ορισμένες επισημάνσεις, καθώς η ανάρτηση αδικεί κατάφορα (και πάλι είμαι αρκετά ήπιος) την οργάνωση που συμμετέχω.

Θα ξεκινήσω από τις δύο ατυχέστατες μεθοδεύσεις του άρθρου. Το άρθρο τιτλοφορείται «Αποτελούν οι ανεμογεννήτριες μάστιγα για τα πουλιά;» και ξεκινάει με πρώτο παράδειγμα την αναφορά της Ορνιθολογικής για τις επιπτώσεις στα πουλιά από την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, προσπαθώντας οφθαλμοφανέστατα να υποδείξει την Ορνιθολογική ως φορέα της άποψης του τίτλου. Οποιοσδήποτε, ωστόσο, νοήμων άνθρωπος διαβάσει είτε το απόσπασμα, είτε το πλήρες κείμενο από την ιστοσελίδα της Ορνιθολογικής, δεν θα καταλήξει ποτέ στο ότι η Ορνιθολογική υποστηρίζει ότι οι ανεμογεννήτριες είναι «μάστιγα» για τα πουλιά!

Πολύ φοβάμαι, επομένως, ότι σε αυτή την περίπτωση υποκύψατε στην «γοητεία» του φαινομένου που πολλές φορές προσπαθείτε να στιγματίσετε στη σελίδα σας, δηλαδή του λεγόμενου click bait, της χρήσης ενός πομπώδους τίτλου που θα τραβήξει προσοχή και θα δημιουργήσει εντυπώσεις, χωρίς αυτός να μπορεί να υποστηριχτεί από το περιεχόμενο της ανάρτησης.

Δυστυχώς εξαιρετικά προβληματική (έως και εξοργιστική, κατά την άποψη μου) είναι η μεθόδευση να συνδεθεί η επιστημονική θέση της Ορνιθολογικής με ακροδεξιές και αντιοικολογικές θέσεις. Εδώ χρησιμοποιείται μία από τις πιο παλιές πρακτικές προπαγάνδας (πρόσφατα, μάλιστα, ανακάλυψα ότι υπάρχει και συγκεκριμένη έκφραση για αυτή τη μέθοδο, reductio ad Hitlerum, δηλαδή αναγωγή στο Χίτλερ): γίνεται παράθεση, δηλαδή, της θέσης κάποιου και αμέσως μετά αναφέρεται πως την ίδια θέση ή παρεμφερή (που δεν είναι καθόλου ίδια, βέβαια) είπε ένας Χ που φέρει κάποια αρνητική ιδιότητα, στην προκείμενη περίπτωση ο ακροδεξιός Ντόναλντ Τραμπ. Η συλλογιστική είναι: οι θέσεις της Ορνιθολογικής ταυτίζονται με τις θέσεις του Τραμπ, οπότε αυτομάτως έχουν περιορισμένη αξία και δεν μπαίνω καθόλου στον κόπο να δω την ουσία τους. Ειλικρινά απορώ πως σκεφτήκατε πως αυτός ο εξόφθαλμα προπαγανδιστικός χειρισμός μπορούσε να αποτελέσει υποστηρικτικό κομμάτι της θέσης σας.

Για τα υπόλοιπα, πραγματικά από πού να αρχίσεις και που να τελειώσεις. Από 3 συνολικά μελέτες που παραθέτετε καταλήξατε ότι «Το γενικότερο συμπέρασμα είναι πως ο αντίκτυπος της παραγωγής ενέργειας από ανεμογεννήτριες στα πουλιά, αν και υπαρκτός, είναι κατά πολύ μικρότερος από άλλες μεθόδους παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.» Προφανώς ο συγγραφέας της ανάρτησης έχει πλήρη άγνοια σχετικά με τον επιστημονικό κλάδο της Διατήρησης της Φύσης (Nature Conservation), τους όρους απειλούμενο είδος, προστατευόμενη περιοχή, ευρωπαϊκή νομοθεσία, βέλτιστη χωροθέτηση βιομηχανικών δραστηριοτήτων κτλ. (και το λέω αυτό καλόπιστα, γιατί αν δεν υπάρχει άγνοια πίσω από αυτό το τσουβάλιασμα, τότε υπάρχει πρόθεση). Αν η ενδεχόμενη εγκατάσταση αιολικών σταθμών στη Θράκη απειλεί, για παράδειγμα, 10 μαυρόγυπες, αυτό αποτελεί σχεδόν το 10 % του πληθυσμού των Βαλκανίων! Αυτό το νούμερο δεν μπορεί να μπει στην ίδια ζυγαριά με 10 πουλιά από είδη προσαρμοσμένα στο ανθρωπογενές περιβάλλον που μπορεί να σκοτωθούν από γάτες! Και βέβαια, όταν μιλάμε για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών και ανεμογεννητριών, είναι αυτονόητο πως περιλαμβάνονται και όλα τα συνοδά έργα, στα οποία συγκαταλέγονται και οι γραμμές μεταφοράς ρεύματος από τις περιοχές εγκατάστασης των ανεμογεννητριών, που και στην εργασία που εστιάζει η ανάρτησή σας είναι τρίτες στη λίστα με τους παράγοντες θνησιμότητας πτηνών.

Κάτι άλλο που είναι σημαντικό να αναφερθεί, και προφανώς διέφυγε της προσοχής του αρθρογράφου, είναι πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ανοίξει νομική διαδικασία εναντίον της Ελλάδας για παραβίαση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε σχέση με περιπτώσεις εγκατάστασης αιολικών σταθμών εντός περιοχών προστασίας της ορνιθοπανίδας του δικτύου NATURA 2000. Το πρώτο βήμα αυτής της διαδικασίας ήταν η αποστολή προειδοποιητικής επιστολής προς την ελληνικό κράτος για αυτό το ζήτημα, κατόπιν σημαντικού αριθμού καταγγελιών, και αυτή τη στιγμή είμαστε εν αναμονή των επόμενων κινήσεων, καθώς ελάχιστα έχουν γίνει από το ελληνικό κράτος ως προς τη συμμόρφωση στο συγκεκριμένο ζήτημα (η προειδοποιητική επιστολή εδώ http://archive.efsyn.gr/…/uploa…/2014/10/anemogennitries.pdf – κατά σύμπτωση (;) το μόνο από τα μεγάλα ενημερωτικά μέσα που τη δημοσίευσε ήταν η Εφημερίδα των Συντακτών, οι άλλοι «κινδυνολόγοι» της ανάρτησής σας). Νομίζω πως θα συμφωνήσουμε όλοι πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν συνηθίζει ούτε να «υπερβάλλει», ούτε να «κινδυνολογεί», για να μιλήσω με τους όρους που χρησιμοποιείτε.

Για να μην μακρηγορούμε παραπάνω, θα ήθελα να κλείσω με τα εξής:

• Η Ορνιθολογική είναι η μόνη περιβαλλοντική οργάνωση στην Ελλάδα με αποκλειστικό θέμα μελέτης την προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους. Φέτος, μάλιστα, συμπληρώνει 35 χρόνια δράσης και η επιστημονική της επάρκεια έχει αναγνωριστεί ακόμη και από αυτούς που βρίσκεται σε αντιπαράθεση (και για αυτό θεωρούν σημαντικό να προσπαθούν να «αποδομούν» τις θέσεις της). Επιτρέψτε μου, επομένως, να πιστεύω πως γνωρίζει λίγο καλύτερα και το συγκεκριμένο αντικείμενο.
• Οι βιομηχανικής κλίμακας εγκαταστάσεις αιολικών σταθμών εντός σημαντικών για τα πουλιά περιοχών (όπως οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα του Δικτύου NATURA 2000) έχουν τεκμηριωμένα σοβαρές επιπτώσεις στα άγρια πουλιά και κυρίως σε προστατευόμενα είδη. Υπάρχει μεγάλος αριθμός εργασιών που πραγματεύονται αυτό το θέμα, μία απλή αναζήτηση στο Google Scholar θα φέρει στη οθόνη σας δεκάδες σχετικές εργασίες. Παραθέτω τελείως ενδεικτικά αυτές τις δύο: ‘Mortality at wind-farms is positively related to large-scale distribution and aggregation in griffon vultures’ - http://www.sciencedirect.com/…/article/pii/S0006320711003867 και ‘A balanced solution to the cumulative threat of industrialized wind farm development on cinereous vultures (Aegypius monachus) in south-eastern Europe’ - http://journals.plos.org/plosone/article… (εργασία που διερευνά τις σοβαρότατες επιπτώσεις στον πληθυσμό του Μαυρόγυπα στη Θράκη από την ενδεχόμενη εγκατάσταση των υπό αδειοδότηση αιολικών σταθμών στην περιοχή).
• Σκοπός της Ορνιθολογικής είναι να συμβάλει ώστε να συμβαδίζει η ανάπτυξη των ΑΠΕ με την διατήρηση της άγριας ζωής, των προστατευόμενων περιοχών, των μοναδικών τοπίων (το τοπίο είναι ένας εξαιρετικά πολύτιμος φυσικός πόρος που συχνά αντιμετωπίζουμε με μεγάλη επιπολαιότητα και υποτιμούμε την αξία του). Την παρούσα στιγμή στην Ελλάδα η συνθήκη αυτή δεν τηρείται και αποτελεί καθήκον μας και να επισημαίνουμε το γεγονός και να δρούμε ώστε αυτή η κατάσταση να αλλάξει.
• Επιτρέψτε μου, τέλος, να υποστηρίξω πως, για όλους τους παραπάνω λόγους, η εν λόγω ανάρτηση συμβάλει σαφέστατα αρνητικά ως προς το επίπεδο αξιοπιστίας της ιστοσελίδας σας.

Παρακαλώ για τη δημοσίευση της παρούσης, ευχαριστώ προκαταβολικά για το χρόνο σας και το χώρο.

Αποστόλης Καλτσής
Βιολόγος
Μέλος και πρώην Πρόεδρος Δ.Σ. της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας

Αποτελούν οι ανεμογεννήτριες μάστιγα για τα πουλιά;

Τα τελευταία χρόνια, έχει σχηματιστεί η εντύπωση, πως οι ανεμογεννήτριες, είναι υπεύθυνες για το θάνατο πολλών πουλιών, σε σημείο μάλιστα που κάποια είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Για παράδειγμα, στην…

ellinikahoaxes.gr