planodion posted: " Νάνσυ Ἀγγελῆ
Θανατόριο ΕΝ ΑΡΧΗι ἦν ἡ ἀμφιβολία. Δὲν ξέρω κὰν ποιό εἶναι τὸ
σωστὸ ὄνομα γι’ αὐτὰ τὰ μέρη στὰ ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι τῶν μεγάλων
πόλεων συγκεντρώνονται γιὰ νὰ κλάψουν, γιὰ νὰ ἀποχαιρετήσουν αὐτὸ"
ΕΝ
ΑΡΧΗι ἦν ἡ ἀμφιβολία.
Δὲν ξέρω κὰν ποιό εἶναι τὸ σωστὸ ὄνομα γι’ αὐτὰ τὰ μέρη στὰ ὁποῖα
οἱ ἄνθρωποι τῶν μεγάλων πόλεων συγκεντρώνονται γιὰ νὰ κλάψουν, γιὰ νὰ
ἀποχαιρετήσουν αὐτὸν ποὺ φεύγει. Δὲν ξέρω κὰν ἂν θὰ ἔπρεπε νὰ
ὑπάρχει ἕνα σωστὸ ὄνομα γιὰ τὰ μέρη αὐτὰ ἢ ἂν θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπάρχουν
τὰ μέρη αὐτά, ἐκτὸς ἂν πρόκειται γιὰ τὴν αὐλὴ ἑνὸς σπιτιοῦ ἢ τὸ
ἐσωτερικὸ ἑνὸς σπιτιοῦ, αὐτοῦ τοῦ σπιτιοῦ μέσα στὸ ὁποῖο ἔζησε,
ὅσο ἦταν ζωντανός, ὁ νεκρὸς καὶ μέσα στὸ ὁποῖο θὰ συνεχίσουν νὰ ζοῦν
αὐτοὶ ποὺ θὰ συνεχίζουν νὰ θυμοῦνται αὐτὸν ποὺ ἔφυγε, τὸ κρεβάτι
πάνω στὸ ὁποῖο κοιμόταν, οἱ κουρτίνες ποὺ ἀνοίγονταν κάθε πρωί, ἡ
κούπα τοῦ καφέ, ἡ ἐξώπορτα ποὺ τρίζει.
Τίποτα ἀπ’ ὅλα αὐτὰ δὲν ὑπάρχει μέσα στὰ μοντέρνα, δυτικὰ
νεκροτομεῖα. «Νεκροτομεῖο» εἶναι ἄλλο ἕνα πιθανὸ ὄνομα γι’ αὐτὰ
τὰ μέρη, ἂν καὶ μᾶλλον ὄχι ἀρκετὸ ἢ ἀρκετὰ σωστό. Δὲν ἔχει σημασία
τὸ ὄνομα, ὅμως, οὔτε ἡ μετάφρασή του, σημασία ἔχει ἡ αἴσθηση κι
ἄλλωστε δὲν παύει νὰ εἶναι «θάνατος» τὸ ὄνομα σὲ κάθε περίπτωση, σὲ
κάθε γλώσσα κι ὅλες αὐτὲς οἱ σκέψεις μοῦ ἦρθαν στὸ μυαλὸ μέσα στὸ
αὐτοκίνητο καθὼς διασχίζαμε τὴν Λεωφόρο τῆς Νίκης, «Ἀβενίδα ντὲ
λὰ Βικτώρια». Ἐσὺ καὶ γὼ μέσα στὸ αὐτοκίνητο, τὸ ράδιο ἀνοιχτό, τὰ
παράθυρα ἐπίσης, τὸ μόνο σχετικὸ μὲ τὸ θάνατο ἐκείνη τὴ στιγμὴ
ἦταν ἡ ζέστη, μιὰ ζέστη τοῦ θανατᾶ ποὺ ἔκοβε τὴν ἀνάσα. Κι ἔτσι ὅπως
γλιστροῦσε τὸ αὐτοκίνητο πάνω στὴν καυτὴ ἄσφαλτο, νομίζω μᾶς
ἔπιασε κάποιο φάναρι, εἶναι ἀναπόφευκτο, πάντα ὑπάρχουν φανάρια
στὶς λεωφόρους, πάντα κάτι σοῦ κόβει τὴ φόρα, καὶ τότε τὸ βλέμμα μου
ἀνυψώθηκε, ἔπεσε πάνω στὴν διαφημιστικὴ ἐπιγραφή, κόκκινα
γράμματα γραμμένα μὲ χοντρὸ πινέλο πάνω στὸν γυμνὸ τοῖχο ἑνὸς
ἐγκαταλελειμένου βιομηχανικοῦ κτηρίου. Ἔλεγε:
«Ἀγανακτισμένοι ἀπ’ τὴν τελευταία φόρα ποὺ ἡ ἀσφαλιστική σας
ἐταιρία δὲν σᾶς ἄφησε νὰ ἐπιλέξετε τὸ θανατόριο τῆς ἀρεσκείας
σας;»
. Ὑπάρχουν θανατόρια γιὰ ὅλα τὰ γοῦστα μοῦ λὲς κι αὐτὸ δὲν εἶναι
κάποιο δυστοπικὸ μέλλον, μὰ τὸ παρόν. Ὑπάρχουν «θανατόρια
ἀρεσκείας» καὶ «θανατόρια μὴ ἀρεσκείας» κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ
ὑπάρχουν ἀσφαλιστικὲς ἑταιρεῖες γιὰ ὅλα τὰ βαλάντια καὶ γοῦστα, ἢ
νεκροὶ κάθε τύπου, ποιότητος, χρώματος. Ὅλα μποροῦν νὰ ἀποτελέσουν
ἀντικείμενο ἐπιλογῆς καὶ κατὰ συνέπεια διαφημιστικῆς καμπάνιας
σ’ αὐτὸ τὸ παρὸν ποὺ μοιάζει μὲ δυστοπικὸ μέλλον, παρὰ τὸ γεγονὸς πὼς
δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ παρόν. Ὑπάρχει δηλαδή, σκέφτομαι, μιὰ
ἀπόλυτα μὴ διαπραγματεύσιμη πλευρὰ τοῦ θανάτου, ἡ ἀπώλεια
καθαυτή, κι ὑπάρχουν τόσες ἄλλες πλευρὲς τοῦ θανάτου ἀπόλυτα
διαπραγματεύσιμες ἐδῶ, τώρα, σ’ ὅλες τὶς σύγχρονες δυτικὲς
κοινωνίες καὶ ἡ ἐπιλογὴ θανατορίου εἶναι ἁπλῶς μιὰ ἀπ’ αὐτές.
Κάθε θανατόριο ἔχει τὸν δικό του κατάλογο ὑπηρεσιῶν καὶ τιμῶν
ἀκόμα καὶ τὴν δική του ἱστοσελίδα στὴν ὁποία, ἂν πρόκειται γιὰ ἕνα
καλὰ ὀργανωμένο θανατόριο, θὰ ἀναφέρονται ἀκόμα καὶ τὰ
τετραγωνικὰ μέτρα, τὸ συνολικὸ ἐμβαδὸν τοῦ κτηρίου καὶ ἄλλες
τέτοιες λεπτομέρειες ποὺ εἶναι σημαντικὲς μιὰ τέτοια στιγμή. Τὰ
θανατόρια «Ἀφοὶ Σουάρεθ», γιὰ παράδειγμα, ἔχουν ἐθνικὴ κάλυψη ἐνῶ
προσφέρουν καὶ κέτερινγκ, τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει μενοὺ γιὰ
χορτοφάγους, γιὰ ἄτομα μὲ ἀλλεργία στὴ λακτόζη καὶ οὕτω καθεξῆς. Ἡ
μουσικὴ εἶναι ἐπίσης μιὰ ἀπὸ τὶς τελευταῖες καινοτομίες στὸν
τομέα αὐτό: μουσικὴ δωματίου, κλασικὴ μουσικὴ ἢ κάτι τέτοιο, ἕνα
εἶδος χαλαρωτικῆς μουσικῆς ποὺ θὰ ἠρεμεῖ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ πνεῦμα,
μελωδίες κατάλληλες γιὰ νὰ προκαλέσουν ἢ νὰ συνοδεύσουν δάκρυα...
Κι εἶναι κι ἄλλα τόσα πράγματα ποὺ τώρα δὲν σκέφτεται κανεὶς μὰ εἶναι
χρήσιμα στὴν ὀργάνωση ἑνὸς θρήνου, ἑνὸς εὐπαρουσίαστου
τελευταίου ἀποχαιρετισμοῦ, ὅπως ὁ στολισμὸς τοῦ νεκροῦ, τὰ
λουλούδια, ὁ χῶρος ὑποδοχῆς, ὁ κλιματισμός, τὸ ἀναμνηστικὸ
λεύκωμα μὲ τὶς ὑπογραφὲς τῶν παρόντων ποὺ τοποθετεῖται συνήθως στὴν
εἴσοδο, τόσα ἄλλα πράγματα ποὺ εἶναι πραγματικὰ δύσκολο νὰ σκεφτεῖ
κανεὶς ἂν δὲν βρεθεῖ στὴν δυσάρεστη θέση νὰ βιώσει μιὰ τέτοια
δύσκολη στιγμὴ ἤ, ἀκόμα χειρότερα, ὄντας ἐν τῷ μέσῳ μιᾶς τέτοιας
δύσκολης στιγμῆς. Τὰ θανατόρια, ὅμοια μὲ τὶς σύγχρονες κοινωνίες,
ἔχουν προβλέψει γιὰ ὅλα, γιατὶ δὲν ξέρω ἂν τὸ ἔχει κανεὶς
συνειδητοποιήσει ὅτι οἱ νεκροὶ πληθαίνουν, τὰ σπίτια
μετατρέπονται σὲ διαμερίσματα, οἱ αὐλὲς σὲ φεγγίτες, οἱ ζωντανοὶ
σὲ ζόμπι ποὺ παίρνουν τὸν ἠλεκτρικὸ κάθε πρωὶ κι ὅταν ἐπιστρέφουν
σπίτι τους εἶναι πολὺ κουρασμένοι γιὰ νὰ ξενυχτήσουν ἀκούγοντας τὸν
θρῆνο τοῦ γείτονα, οὔτε κὰν ξέρουν ποιός εἶναι ὁ γείτονας, πόσο
μᾶλλον ὁ νεκρὸς τοῦ γείτονα, κι ἄλλωστε, γι’ αὐτὸ ὑπάρχουν τὰ
θανατόρια, αὐτὰ τὰ τετράγωνα λευκὰ κουτιὰ στὴν περιφέρεια τῶν
μεγαλουπόλεων, γιὰ νὰ γίνεται ὁ θρῆνος ἀθόρυβα, δὲν χρειάζεται νὰ
τὸ κάνει θέμα κανείς, ἄνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα. Ἐπιπλέον,
ὑπάρχει ἔλλειψη χώρου, παιδιὰ ποὺ κοιμοῦνται, ἐνήλικες ποὺ πάσχουν
ἀπὸ ἀϋπνία, ἐργαζόμενοι μὲ σπασμένα νεῦρα, ἕνας ὁλόκληρος
κόσμος, μιὰ ἀπόλυτα ὀργανωμένη κοινωνία ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ
σταματήσει μόνο καὶ μόνο γιατί κάποιος θέλει νὰ κλάψει.
Πηγή:
Πρώτη δημοσίευση.
Νάνσυ
Ἀγγελῆ (Εὔβοια, 1982). Σπούδασε δημοσιογραφία στὸ
Ἀριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τῆς Θεσσαλονίκης καὶ ἀπὸ τὸ 2008
ἀσχολεῖται ἐπαγγελματικὰ μὲ τὴν μετάφραση λογοτεχνικῶν ἔργων
ἀπὸ τὰ ἰσπανικὰ στὰ ἑλληνικὰ καὶ ἀντίστροφα. Συνεργάστηκε μὲ τὸ
Κέντρο Βυζαντινῶν, Κυπριακῶν καὶ Νεοελληνικῶν Σπουδῶν τῆς Γρανάδα
καθὼς καὶ μὲ τὸ Διεθνὲς Ἰνστιτοῦτο Μετάφρασης, Institut
Virtual Internacional de Traduccio, τοῦ
Πανεπιστημίου τοῦ Ἀλικάντε. Ἔχει δημιουργήσει τὸ μπλὸγκ
μεταφραστικῶν δειγμάτων ἰσπανόφωνης λογοτεχνίας στὰ ἑλληνικά:
http://nancyangeli.blogspot.com.es/
Χαίρεσαι
νά... πεθαίνεις!
(μικρὸ
ἐπιλογικὸ σχόλιο τοῦ ἐκδότη)
Γιὰ
τὶς ἄψογες καὶ ἀσηπτικὲς διαβατήριες τελετουργίες ἀξιοπρεποῦς
κηδείας στὸν δυτικὸ ‘πολιτισμένο’ κόσμο μᾶς εἶχε προϊδεάσει τὸ
σαρκαστικὸ διήγημα «Ὑστεροφημία»
τοῦ Καταλανοῦ Σέρζι Πάμιες ποὺ εἴχαμε ἀναρτήσει πρὸ διετίας στὸ
ἱστολόγιό μας. Μὲ τὸ πρωτοδημοσιευόμενο παραπάνω πεζὸ τῆς
συνεργάτιδός μας Νάνσυς Ἀγγελῆ, τὸ ἴδιο θέμα προσεγγίζεται ἀπὸ τὸν
ἥρεμο μελαγχολικὸ στοχασμὸ πάνω σὲ μιὰ κοινωνία ποὺ θέλει νὰ
‘ἐξημερώσει’ τὸν θρῆνο ‘στεγνώνοντάς’ τον ἀπὸ κάθε μεταφυσικὸ
ρίγος μὲ τὴν ἔνταξή του σ’ ἕνα ὑψηλὸ ἐμπορικὸ τεχνολογικὸ
πρόγραμμα ὅπου ἀρχιτεκτονική, διακόσμηση, μουσικὸ περιβάλλον
κάνουν τὸν θάνατο ἕνα κερδοφόρο κοσμικὸ γεγονός... Τέτοιες ὑψηλὲς
ὑπηρεσίες διαφημίζονται πιὰ ἀπὸ τὸ δίκτυο, ὅπως τῆς
ἐπιχείρησης Los Jardiness στὴν πόλη Λεὸν στὴ βόρειο Ἱσπανία. Γιὰ τὴν
ὀνομασία τῶν χώρων αὐτῶν ἡ ἰσπανικὴ γλώσσα προσφεύγει στὴν
ἑλληνόπλαστη ἰσπανικὴ λέξη «Tanatorio», ἢ «θανατόριο»
ὅπως θὰ τὴν μεταφέραμε στὰ νεοελληνικά, ἀλλὰ χωρὶς τοὺς ἄμεσους
μακάβριους συνειρμοὺς ποὺ δημιουργεῖ στὸν ἑληνόγλωσσο ἡ λέξη
«θάνατος», μιὰ καὶ γι΄ αὐτὸν στὰ ἰσπανικὰ ὑπάρχει ἡ καθημερινὴ λέξη
«muerte». Εἶναι παραπάνω ἀπὸ σίγουρο ὅτι ἡ καθολικὴ Ἰσπανία τῆς
ἐφιαλτικῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης ἀνήκει ἀμετάκλητα στὸ παρελθόν! Ὁ
θάνατος τοῦ ἀνθρώπου —ὅπως ἀξίζει σ’ ἔναν ‘πολιτισμένο’
ἀποϊεροποιημένο κόσμο— δὲν ἔχει πιὰ τίποτα τὸ τρομακτικό...
Ἤδη ὁ ὑποψιασμένος καλλιτέχνης τοῦ δυτικοῦ κόσμου
διαισθανόμενος τὸν δυστοπικὸ ἐφιάλτη τοῦ σύγχρονου
τεχνοκαπιταλισμοῦ δὲν παραλείπει νὰ τὸν σχολιάζει μὲ δραστικὸ
τρόπο, ὅπως ὁ Βρεττανὸς Mark Wallinger μὲ τὴν βίντεο ἐγκατάστασή του
Δρασκελώντας τὸ Κατώφλι τῆς Βασιλείας (Threshold
to the Kingdom), ἔργο τοῦ 2000, ποὺ εἴχαμε τὴν
εὐκαιρία νὰ δοῦμε καὶ στὴν Ἀθήνα τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2017 στὴν ἔκθεση
Ἡ Ὑπέρβαση τῆς Ἀβύσσου στὸ Ὠδεῖο Ἀθηνῶν. Ἡ μετάβαση στὸν
ἄλλο κόσμο κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιγραφὴ «International Arrivals» (!),
παρωδεῖται στὸ ἔργο αὐτὸ ὡς ‘πολιτισμένη’ καθησυχαστικὴ ἄφιξη
τῶν τεθνεώτων σὲ ἀσφαλῆ διεθνὴ ἀερολιμένα, κάτω ἀπὸ τοὺς ἤχους
τοῦ Misere mei, Deus τοῦ ἀναγεννησιακοῦ
συνθέτη Gregorio Allegri (1582-1652), ποὺ ψάλλεται κατὰ τὴν Ἑβδομάδα τῶν
Παθῶν στὴν Καπέλα Σιξτίνα:
Διαβάζοντας τὴν καταληκτήρια περίοδο τοῦ σημερινοῦ
πεζογραφήματος, «μιὰ ἀπόλυτα ὀργανωμένη κοινωνία ποὺ δὲν μπορεῖ
νὰ σταματήσει μόνο καὶ μόνο γιατί κάποιος θέλει νὰ κλάψει», ἀνακαλῶ
στὴ μνήμη μου τὴν φράση τοῦ Πεντζίκη «πρὸ τοῦ τάφου τοῦ προσφιλοῦς,
μάταιος εἶναι ὁ θρῆνος, δίχως τὴν παρουσία τοῦ ἱερέα» καὶ
καταλαβαίνω βαθιὰ τὴν ἐπιθυμία τοῦ Σάββα Παύλου νὰ μπεῖ τὸ σκήνωμα
του στὸ χῶμα δίχως ἐπικήδειους λόγους καὶ ἄλλες κοσμικὲς ἐκδηλώσεις
πένθους μὲ μοναδικὸ κοινωνικὸ ἔνδυμά του τὴν νεκρώσιμη ἐξόδιο
ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ τῆς Ἀνατολικῆς
Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας...
Γιάννης
Πατίλης
|
|
|
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου