Ό,τι μου αρνήθηκαν οι άνθρωποι:«UMBERTO D.»

Δράμα, Ιταλία, 1952, 89'

 ΑΠΟ 17/9  ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ 

 

Σκηνοθεσία: Βιτόριο Ντε Σίκα

Σενάριο: Σεζάρε Ζαβατίνι

Πρωταγωνιστούν: Κάρλο Μπατίστι, Μαρία Πία Κασίλιο, Λίνα Τζεννάρι, Ιλεάνα Σίμοβα, Έλενα Ρέα, Μέμμο Καροτενούτο

Σύνοψη

Πρόκειται  για την ιστορία ενός πρώην δημόσιου υπάλληλου του Ουμπέρτο Ντομένικο Φεράρι στη μεταπολεμική Ιταλία ο οποίος σε όλη του ζωή υπήρξε συνεπής και αξιοπρεπής αλλά τώρα πια είναι πάμπτωχος χωρίς οικογένεια με μοναδική του παρέα το μικρό πανέξυπνο σκυλάκι του, τον Φλάικ. Λόγω χρεών η μόνη προοπτική που νιώθει πως έχει (δεδομένης και της ηλικίας του) είναι ο θάνατος μα η θέληση για ζωή βρίσκει τρόπους να θριαμβεύσει και δείχνει την δύναμη που μπορεί να διαθέτει μια μόνο ψυχή.

Παρ' όλο που είναι σχεδόν ισάξιο του «Κλέφτη ποδηλάτων» και άλλων σπουδαίων δημιουργιών του ιταλικού νεορεαλισμού, το «Ουμπέρτο Ντ.» μόλις πρόσφατα απήλαυσε ευρεία αποδοχή. Ο Βιτόριο Ντε Σίκα απεικονίζει σε αυτό τη συγκινητική ιστορία ενός ηλικιωμένου άντρα που ζει μόνος με τον σκύλο του και δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα με μια πενιχρή σύνταξη. Οταν η σπιτονοικοκυρά του ετοιμάζεται να του κάνει έξωση, ο φιλήσυχος γεράκος και το πιστό κατοικίδιό του θα βρεθούν στην αφετηρία ενός πραγματικού αγώνα για επιβίωση. Χωρίς να εκβιάζει συναισθηματικά, το «Ουμπέρτο Ντ.» γίνεται ένα ειλικρινές μάθημα ζωής, υπογραμμίζοντας ότι, σε εξαιρετικά αντίξοες εποχές, τα σημαντικότερα πράγματα που οφείλει να διαφυλάξει κανείς είναι η αξιοπρέπεια και η ανθρωπιά του.

-Λουκάς Κατσίκας, Ελευθεροτυπία

Στο «Umberto D.», ο Ντε Σίκα δεν έχει πρωταρχικό στόχο το σχόλιο γύρω από την έλλειψη κοινωνικής πολιτικής στη μεταπολεμική Ιταλία - όπως μαρτυρά η εκπληκτική εναρκτήρια σεκάνς της διαδήλωσης των συνταξιούχων.

Χρησιμοποιεί το «ανώνυμο» πρόσωπο του ερασιτέχνη Κάρλο Μπατίστι, στο ρόλο ενός ανθρώπου που δυσκολεύεται να επιβιώσει μέσω της πενιχρής του σύνταξης, για να παρουσιάσει μια περισσότερο συναισθηματική εκδοχή του ιταλικού νεορεαλισμού.

Το πιο παραστατικό δείγμα της κινηματογραφικής του γλυπτικής, είναι οι ρωγμές στο πρόσωπο του 70χρονου πρωταγωνιστή του, που αγωνίζεται να διατηρήσει την αξιοπρέπεια και την περηφάνια του σε μια πόλη όπου την ανθρώπινη καλοσύνη φαίνεται να έχουν καταπιεί οι δυνάμεις του εκσυγχρονισμού. Στο φιλμ του Ντε Σίκα, όπως και σε εκείνα του Τσάπλιν, ο κόσμος παρουσιάζεται σαν ένα μέρος που κατοικείται από θύτες και θύματα. Όταν οι άνθρωποι δεν είναι κακόβουλοι (όπως η ανάλγητη σπιτονοικοκυρά του Ουμπέρτο), απλά αδιαφορούν για τον πόνο των άλλων.

Oι πράξεις του ήρωα κατορθώνουν μονάχα να τραυματίσουν την εμπιστοσύνη ανάμεσα στον ίδιο και το σκύλο του, είναι όμως ο τελευταίος εκείνος που θα «δείξει» τον αληθινό δρόμο στο αφεντικό του: η τελική σκηνή αφήνει την αίσθηση μιας ανολοκλήρωτης θλίψης.

Μια σκηνή που θυμίζει την αντίστοιχη απ’ τους «Μοντέρνους Καιρούς» του Σαρλώ. Αφιερωμένο στον πατέρα του, το φιλμ του Ντε Σίκα αποτελεί ένα κομψό αριστούργημα, που μπορεί μεν να συνθέτει ένα σπαρακτικό πορτρέτο του γήρατος και της μοναξιάς, κερδίζει όμως ταυτόχρονα μια θέση ανάμεσα στις ταινίες που συνιστούν αληθινό … «Θρίαμβο της Ζωής», δίπλα στο «Ικίρου» του Κουροσάβα και στο «Μια Υπέροχη Ζωή» του Κάπρα!

- filmcracker.blogspot.gr

Ό,τι μου αρνήθηκαν οι άνθρωποι - Umberto D (1952)

Ένα πραγματικό αριστούργημα του Vittorio De Sica, που συγκαταλέγεται στις λίστες των καλύτερων ταινιών όλων των εποχών. Μία συγκλονιστική ταινία, που ακόμα και σήμερα φαντάζει επίκαιρη.

ΒΙΤΟΡΙΟ ΝΤΕ ΣΙΚΑ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

 (1901, Ιταλία - 1974, Γαλλία)

Ο Βιττόριο ντε Σίκα, ο οποίος γεννήθηκε λίγο έξω από τη Ρώμη στις 7 Ιουλίου του 1901, εισχώρησε από μικρός στον χώρο του θεάματος και η άνοδός του ήλθε σύντομα. Κατ' αρχήν ως ηθοποιός - τον θυμόμαστε χαρακτηριστικά στην «Άγνωστη Κυρία» (Madame De - 1953) του Μάξ Οφίλς - και μάλιστα σταρ της προπολεμικής περιόδου, άρχισε να ασχολείται με τη σκηνοθεσία το 1940 συμμετέχοντας στη δημιουργία τεσσάρων κωμωδιών. Από την πρώτη κιόλας προσωπική ταινία του, «Τα Παιδιά μας Βλέπουν», ένα πικρό σχόλιο επάνω στον τρόπο ζωής μιας μικροαστικής οικογένειας, φάνηκε το ρεαλιστικό ύφος που αργότερα θα γινόταν το σήμα κατατεθέν του δημιουργού.

Ο ιταλικός νεορεαλισμός γεννήθηκε μέσα στο χάος και στα απομεινάρια του πολέμου. Η ιταλική κοινωνία μετά τον πόλεμο ψυχορραγούσε αλλά δε λύγισε στην προσπάθειά της να σταθεί και πάλι όρθια. Σκηνοθέτες όπως ο Ντε Σίκα, ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Τζιουζέπε ντε Σάντις, αλλά και πριν από αυτούς ο Λουκίνο Βισκόντι, εισχώρησαν με τον φακό τους σε φυσικούς, φτωχικούς χώρους και με ερασιτέχνες ηθοποιούς, ως επί το πλείστον, έδωσαν νόημα και ουσία, στην «ασημαντότητα της καθημερινότητας».

Απλά γεγονότα, όπως η προσπάθεια ενός οικογενειάρχη να ξαναβρεί το κλεμμένο εργαλείο για τη δουλειά του, ένα ποδήλατο, απέκτησαν μέσω του νεορεαλισμού οικουμενικό χαρακτήρα, που αποτυπώθηκε μοναδικά στην κινηματογραφική οθόνη. Όταν επήλθε το τέλος του νεορεαλισμού, ο κινηματογράφος του Ντε Σίκα διαφοροποιήθηκε και έγινε ίσως περισσότερο προσιτός στο πλατύ κοινό.

Ο Ιταλός δημιουργός υπέγραψε μεταξύ άλλων, δράματα αλλά και κωμωδίες με δημοφιλείς σταρ, σαν την «Ατιμασμένη» που χάρισε στη Σοφία Λόρεν το Όσκαρ πρώτης γυναικείας ερμηνείας και το «Χθες, Σήμερα, Αύριο» («Oggi, ieri, domani») του 1963, το οποίο τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Παραγωγής. Ένα βραβείο το οποίο κέρδισαν τρεις ακόμη ταινίες του Ντε Σίκα: το «Sciuscia», ο «Κλέφτης των Ποδηλάτων» και βέβαια, ο «Κήπος των Φίντσι Κοντίνι».

Ο Βιττόριο ντε Σίκα έχει χαρακτηριστεί ως ο «πατέρας του νεορεαλισμού» ενώ παράλληλα «κατηγορήθηκε» για θεματική ρηχότητα και συναισθηματική «ευκολία» στην προβληματική και στην προσέγγιση των θεμάτων του. Όμως αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Ντε Σίκα σκηνοθέτησε μεταξύ άλλων τέσσερα κινηματογραφικά αριστουργήματα στη σειρά - «Ο Κλέφτης των Ποδηλάτων», «Sciuscia», «Θαύμα στο Μιλάνο», «Ουμπέρτο Ντ.» - μέσω των οποίων μάθαμε για τη μεταπολεμική Ιταλία περισσότερα από όσα μας έδωσε στο σύνολό του ολόκληρος ο υπόλοιπος ιταλικός κινηματογράφος της συγκεκριμένης περιόδου...

Αδιαφιλονίκητα, ο Ντε Σίκα υπήρξε ένας αφοσιωμένος μαχητής του κινηματογράφου, εκείνος που έδωσε στο ιταλικό σινεμά αίγλη και του χάρισε διεθνή αναγνώριση στην πιο δύσκολη εποχή του. Άνθρωπος των παθών όμως ο Ντε Σίκα, υπήρξε και ο ίδιος θύμα του τζόγου, που εν τέλει τον κατέστρεψε. Πέθανε καταχρεωμένος στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου του 1974, αφήνοντας ωστόσο σε όλους μας μία μοναδική και ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά.

tvxs.gr

ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

 1974 The Small Miracle (TV Movie)
Father Damico

 1974 Αίμα για τον Δράκουλα
Il Marchese Di Fiore

 1973 Viaggia, ragazza, viaggia, hai la musica nelle vene 

 1971 Cose di Cosa Nostra
Don Michele

 1969 12 + 1
Carlo Di Seta - The Commadatore

 1969 If It's Tuesday, This Must Be Belgium
Shoemaker

 1968/I The Shoes of the Fisherman

 1967 Gli altri, gli altri... e noi

 1967 Un italiano in America
Giuseppe's Father

 1966 Io, io, io.... e gli altri

1961 I due marescialli
Maresciallo Vittorio Cottone (as De Sica)

 1961 Gli attendenti
Colonnello Filippo Bitossi

 1961 Le meraviglie di Aladino
Genie

 1961 Il giudizio universale
Defense lawyer

 1961 Vive Henri IV... vive l'amour!
L'ambassadeur d'Espagne (as Vittorio de Sica)

 1961 L'onorata società

 1960 Un amore a Roma
Director

 1960 Il vigile
Il sindaco

 1960 The Millionairess
Joe (as Vittorio de Sica)

 1960 Le pillole di Ercole
Piero Cuocolo

 1960 Le tre eccetera del colonnello
Colonel Belalcazar

 1960 Austerlitz
Pope Pius VII

 1960 The Angel Wore Red
Gen. Clave

 1960 Vita col padre e con la madre (TV Mini-Series)

 1959 Il mondo dei miracoli
Director Pietro Giordani

 1959 Vacanze d'inverno
Maurice

 1959 Policarpo, ufficiale di scrittura
Prestigiatore

 1959 Uomini e nobiluomini
Marchese Nicola

 1959 Il nemico di mia moglie
Ottavio Terenzi, padre di Marco

 1959 La prima notte
Alfredo

 1958 Pan, amor y Andalucía
Maresciallo Carotenuto

 1958 La ragazza di piazza San Pietro
Armando Conforti

 1958 Ballerina e Buon Dio

Engineer Occhipinti

 1957 A Farewell to Arms
Major Alessandro Rinaldi

 1956 Noi siamo le colonne
Alfredo Celimontani

 1956 Montecarlo
Count Dino della Fiaba

 1956 Tempo di villeggiatura
Aristide Rossi

 1956 Mio figlio Nerone
Seneca
Don Teofilo - governatore

 1955 Gli ultimi cinque minuti
Carlo Reani

 1955 Il segno di Venere
Alessio Spano

 1954 Peccato che sia una canaglia
Vittorio Stroppiani

 1954 L'oro di Napoli
Count Prospero B. (segment "I giocatori") (uncredited)

 1954 Pane, amore e gelosia
Maresciallo Carotenuto

 1954 Allegro squadrone
Il generale

 1954 Vergine moderna
Antonio Valli

 1954 Secrets d'alcôve
Roberto (segment "Divorce, Le")

 1954 Tempi nostri - Zibaldone n. 2
Il conte Ferdinando (segment "Don Corradino")

 1954 Gran varietà
Veneziani - il fine dicitore (segment "Il censore")

 1949 Il mondo vuole così
Paolo Morelli

 1949 Sperduti nel buio
Nunzio

 1948 Cuore
Professor Perboni

 1945 Nessuno torna indietro
Maurizio

 1943 I nostri sogni
Leo

 1943 Non sono superstizioso... ma!
Il barone Roberto

 1942 La guardia del corpo
Riccardo, L'investigatore privato

 1942 Un garibaldino al convento
Nino Bixio (uncredited)

 1942 Se io fossi onesto
Pietro Kovach

 1940 Rose scarlatte
Alberto Verani

 1940 Pazza di gioia
Il conte Corrado Valli

 1940 Manon Lescaut
Renato Des Grieux

 1939 Finisce sempre così
Alberto Miller

 1939 I grandi magazzini
Bruno Zacchi

 1939 Castelli in aria
Riccardo Pietramola

 1938 Il trionfo dell'amore
Vincenzo

 1938 La mazurca di papà
Stefano San Mauro / Il figlio di San Mauro

 1938 Napoli d'altri tempi
Mario Esposito

 1936 Non ti conosco più
Il dottore Alberto Spinelli

 1936 Amo te sola
Prof. Giovanni Agano

 1935 Darò un milione
Gold

 1933 Das Lied der Sonne
Dr. Giuseppe Paladino

 1933 Lisetta
Fritz Peters

 1933 Passa l'amore

 1933/II Paprika

 1932 Due cuori felici
Mister Brown

 1932 Gli uomini, che mascalzoni...
Bruno

 1932 La vecchia signora
Il fine dicitore

 1928 La compagnia dei matti
Prof. Rosolillo

 1927 La bellezza del mondo

 1917 Il processo Clémenceau
Pierre Clémenceau bambino