Εξόρυξη πετρελαίου - προσοχή δηλητήριο !

της Θεοδότας Νάντσου

Αν η Κοζάνη και η Φλώρινα ζουν εδώ και δεκαετίες τη μαύρη μοίρα κάθε λιγνιτοφόρου περιοχής του πλανήτη και υπομένουν τις αρρώστιες και τους θανάτους και τον κίνδυνο να βουλιάξει το χωριό τους, στα Γιάννενα και τα Ζαγοροχώρια τώρα ξυπνούν στον εφιάλτη της εξόρυξης πετρελαίου και την κόλαση της πιθανής εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου.

Κανείς δεν θα πίστευε εύκολα πριν μερικά χρόνια πως στις παγκόσμιας μοναδικότητας ομορφιές της Ηπείρου θα σκεφτόταν ο οποιοσδήποτε Έλληνας πολιτικός να ανοίξει το καταστροφικό κεφάλαιο της εξόρυξης υδρογονανθράκων. Όπως είναι λογικό, και οι τοπικές κοινότητες πιάστηκαν στον ύπνο: οι σχετικές μελέτες και περιβαλλοντικές άδειες πέρασαν χωρίς οι περισσότεροι να τις πάρουν είδηση. Ξύπνησαν απότομα, βλέποντας τα φορτηγά και τις μπουλντόζες της εταιρείας να κόβουν δρόμο και δέντρα καθ’ οδόν προς τα σημεία των γεωτρήσεων.

Τον Σεπτέμβριο 2017, υπογράφηκε η υπουργική απόφαση μεταβίβασης στην ισπανική εταιρεία Repsol του 60% της Energean Oil & Gas στη σύμβαση μίσθωσης που υπογράφηκε μεταξύ της εταιρίας και της Petra Petroleum INC και του ελληνικού δημοσίου. Μερικές μέρες μετά, στα Ιωάννινα, έφθασαν συνεργεία αποψίλωσης δασικών περιοχών όπου θα γίνουν σεισμικές έρευνες και θα εγκατασταθούν γεωτρύπανα. Οι Γιαννιώτες ξύπνησαν στο ξεκίνημα ενός εφιάλτη που δεν είχαν φανταστεί ότι πραγματικά πλησίαζε.

Εκτός από τους Γιαννιώτες, ας ετοιμάζονται και οι κάτοικοι της Άρτας και της Πρέβεζας: τον Μάρτιο του 2017 εγκρίθηκε η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για «πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων» στους νομούς τους.

Ας ετοιμάζονται και οι κάτοικοι των Ιόνιων νησιών: η μελέτη που αφορά 11 θαλάσσιες περιοχές του Ιονίου εγκρίθηκε το περασμένο καλοκαίρι.

Εννοείται πως το όνειρο ότι οι υδρογονάνθρακες θα μεταμορφώσουν τα Ιωάννινα σε εμιράτα πολύ απέχει από την πραγματικότητα. Αν οι πετρελαιοφόρες έρημοι της Αραβικής Χερσονήσου δεν είχαν πριν δεκαετίες πολλά να χάσουν από την εξόρυξη της πιο βρόμικης πηγής ενέργειας, η Ελλάδα διακινδυνεύει μοναδικό πλούτο: νερό και υπόγειους υδροφορείς, καθαρές και ζωντανές θάλασσες, δάση, λιβάδια, καθαρό αέρα, μνημεία πολιτισμού.

Ειδικά όσον αφορά τα πολυθρυλούμενα δημόσια έσοδα, κανένα οικονομικό όφελος δεν θα έπρεπε να είναι αρκετό ώστε ένας πολιτικός ηγέτης να θέσει σε κίνδυνο μια τόσο σημαντική περιοχή.

Οι αρχικοί ονειροπόλοι ισχυρισμοί για συνολικά 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε βάθος 30ετίας από όλες τις παραχωρήσεις, κάποια στιγμή προσγειώθηκαν στα περίπου 15-18 δισεκατομμύρια για τα τρία πιο «ώριμα» οικόπεδα.

Με βάση τον ν. 4300/2014, οι σε χρήμα στρεμματικές αποζημιώσεις που δεσμεύεται η εταιρεία να καταβάλει στο ελληνικό δημόσιο κατά το στάδιο της έρευνας είναι 10 ευρώ ετησίως ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της συμβατικής περιοχής και 15 ευρώ ετησίως ανά τ.χλμ. στη δεύτερη φάση ερευνών. Για τη φάση της εκμετάλλευσης, δηλαδή της εξόρυξης των ρυπογόνων υδρογονανθράκων, το τίμημα θα ανέρχεται στα 200 ευρώ ανά τ.χλμ. Στα Ιωάννινα, η συμβατική περιοχή είναι 4.200 τ.χλμ., δηλαδή 840.000 ευρώ το συνολικό μίσθωμα.

Για σύγκριση, μπορεί κανείς να δει την περίπτωση της Κροατίας: για όλη τη φάση της έρευνας, το μίσθωμα γης είναι 53,4 ευρώ ετησίως ανά τ.χλμ, ενώ για την εκμετάλλευση είναι 534 ευρώ ανά τ.χλμ ετησίως. Στην Αλγερία, κατά τη φάση της έρευνας το μίσθωμα γης κυμαίνεται από 30-60 ευρώ και από 118-236 ευρώ ετησίως κατά τη φάση εκμετάλλευσης. Στο Αζερμπαϊτζάν, το μίσθωμα για κάποιες συμφωνίες παραγωγής κυμαίνεται από 1.200 – 2.000$ ανά τ.χλμ. (Πηγή: Global oil and gas tax guide, 2015).

(αποσπάσματα από άρθρο της Θεοδότας Νάντσου, επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής WWF Ελλάς)