«Μεγάλη φτωχομάννα» η Θεσσαλονίκη, αλλά και πεδίο πολιτικών δολοφονιών….

Του Γιάννη Ζήβα

Την  Νύφη  του  Θερμαϊκού  συνοδεύει  εδώ  και  έναν  αιώνα , ένα  αλλόκοτο  σύνδρομο :  οι  πολιτικές  δολοφονίες. Άν  αρχίσουμε  από  το  1913, λίγο  πρίν  την  έκρηξη  του  Α’ Παγκοσμίου   Πολέμου  συναντούμε  την  δολοφονία  του  βασιλιά  Γεωργίου  του  Α’ . Το  πολεμικό  κλίμα  της  εποχής  με  την  προετοιμασία  από  μεριάς  των  Κεντρικών  Δυνάμεων (Αυστοουγγαρία, Γερμανία)  από  την  άποψη  των  εξοπλισμών  και  των  κατασκοπευτικών  ενεργειών  αλλά   και  οι ενδοϊμπεριαλιστικές  αντιθέσεις  των  Αγγλογάλλων, της  Ρωσίας  και  των  κεντρικών  αυτοκρατοριών  της  Ευρώπης  επέδρασαν  μοιραία  και  στην  Ελλάδα. Θεωρείται  πιθανότατη  η  συμμετοχή  των  ανακτόρων  και  συγκεκριμένα  της  αδελφής  του  Κάϊζερ  Σοφίας  στην  εξόντωση  του  εκπροσώπου  των  βρετανικών  συμφερόντων  Γεωργίου  του  Α’ ο  οποίος  βασίλεψε  επί  50  έτη (1863-1913).

Μετά  από  αρκετές  δεκαετίες  ακολουθεί  η  δολοφονία  του  δημοσιογράφου  Τζώρτζ  Πόλκ  (1948) στην  ίδια  πόλη, ο  οποίος  είχε  έλθει  κατά  την  διάρκεια  του  Εμφυλίου  για  να  πάρει  συνέντευξη  από  τον  Μάρκο  Βαφειάδη. Άκρως  ύποπτη  θεωρείται  η  στάστη  και  η  συμπεριφορά  του  Άγγλου  Προξένου  ο  οποίος  ξαφνικά  μετά  τον  θάνατο  του  Πόλκ  αποχωρεί  από  την  Ελλάδα. Ο  ρόλος  της  Ασφάλειας  είναι  επίσης  ύποπτος, της  οποίας  ο  επικεφαλής  φυλάκισε  χωρίς  δίκη  και  υπέβαλε  σε  φρικτά  βασανιστήρια  έναν  δημοσιογράφο, τον  Στακτόπουλο  για  να  αποπροσανατολίσει  τις  έρευνες. Ο  Στακτόπουλος  ο  οποίος  πέθανε  αδικαίωτος, αν  και  αποδεδειγμένα  ήταν  αθώος  ουδέποτε  απηλλάγη  της  ενοχής  , παρά  τις  επανειλημμένες  αιτήσεις  αναψηλάφησης  της  δίκης  στον  Άρειο  Πάγο.

Το  1947  δολοφονείται  ο  βουλευτής  και  στέλεχος  του  ΚΚΕ  Γιάννης  Ζεύγος, στο  κέντρο  της  πόλης  από  κάποιον  εγκάθετο. Προφανώς  επρόκειτο  για  επίθεση  εναντίον  του  κόμματος  μέσα  στην  ένταση  του  Εμφυλίου.

Την  22^α  Μαϊου  δέχεται  δολοφονικό  κτύπημα  μετά  την  ομιλία  του  για  τον  αφοπλισμό  και  την  Ειρήνη  ο  βουλευτής  της  Αριστεράς  Γρηγόρης  Λαμπράκης. Το  παρακράτος  και  η  αστυνομία  σε  συνεργασία  με  κύκλους  των  ανακτόρων  αποδεικνύονται  οι  κύριοι  ηθικοί  αυτουργοί.

Ανήμερα  του  Αγίου  Δημητρίου  26  Οκτωβρίου  του  1961  κατά  την  προεκλογική  περίοδο , το  μέλος  της  ΕΔΑ  Βελδιμίρης  δολοφονείται  από  τον  ασφαλίτη  Φιλίππου  ενώ  μοίραζε  προεκλογικό  υλικό  μέσα  από  ένα  αυτοκίνητο.

Στις  αρχές  Σεπτέμβρη  του  1967  κατά  την  διοργάνωση  της  ΔΕΘ  μετά  από  σαμποτάζ  κατά  της  Χούντας  δολοφονείται  ο  Γιάννης  Χαλκίδης  από  ασφαλίτες.

Τον  Μάϊο  του  1968  στον  δεύτερο  χρόνο  της  δικτατορίας, υποκύπτει  μετά  από  άγρια  βασανιστήρια  που  υπέστη  στην  Ασφάλεια  ο  πρώην  βουλευτής  της  ΕΔΑ  από  την  Καβάλα,  Τσαρουχάς. Τα  καθάρματα  της  χούντας  Καραμπέρης  και  άλλοι  μετά  από  πολλές  αναβολές  της  δίκης  τους , πέφτουν  στα  μαλακά,  με  ελαφρές  ποινές  και  γρήγορα  αφήνονται  ελεύθεροι.

Στα  1968  επί  χούντας  εκτελείται   ο  λεγόμενος  Δράκος  του  Σέϊχ  Σού, Παγκρατίδης , ο  οποίος  δεν  αποδείχθηκε  ότι  υπήρξε  δολοφόνος, αλλά  αντίθετα  υπήρξαν  ενδείξεις  για  ενοχή  άλλων  προσώπων. Άν  και  δεν  πρόκειται  για  καθαρά  πολιτική  καταδίκη, ενέχει  ενδείξεις  περί  του  αντιθέτου.

Τα  γεγονότα  αυτά  μπορούν  να  ερμηνευθούν  ποικιλότροπα. Ίσως  η  γειτνίαση  της  πόλης  με  τον  από  βορρά  κίνδυνο , την  καθιστούσε  τόπο  που  υποτίθεται  ότι  κινδύνευε  και  επομένως  έπρεπε  να  είναι  αμείλικτη  η  εξουσία  σε  κάθε  διασάλευση  της  δικής  της  τάξης. Το  γεγονός  επίσης  ότι  ήταν  μία  πόλη  που  ανέκαθεν  ήταν  τόπος  με  εύκολη  την  διαφυγή  και  το  κουκούλωμα  όσων  απεργάζονταν  αυτά  τα  σχέδια,  καθώς  και  η  πολυεθνική  της  σύσταση  ίσως   να  συνιστούσαν   ένα  επιπρόσθετο  στοιχείο  για  να  καταστεί  κέντρο  πολιτικών  δολοφονιών.