Σαν την ελιά Χαλκιδικής… δεν έχει

της ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

ΠΗΓΗ : ΕΘΝΟΣ

Χαρακτηριστικό της ελιάς Χαλκιδικής είναι ότι το 90% του καρπού που συσκευάζεται για εξαγωγή είναι χωρίς κουκούτσι, γεμιστή με πιπεριές, αμύγδαλο, σκόρδο κ.ά. Στις ένθετες φωτογραφίες, εικονίζεται η μεταφορά των ελιών στα εργοστάσια τυποποίησης και η μεταποίησή τους εκεί, δύο απαραίτητα στάδια της διαδικασίας.

Το 55% της παραγωγής καλύπτει η διάσημη σε όλο τον κόσμο ελιά Χαλκιδικής και στον νομό καλλιεργούνται περίπου 360.000 στρ. με 6 εκατ. ελαιόδεντρα καλύπτοντας περί το 80% της αγροτικής παραγωγής, αποδίδοντας σε μια καλή χρονιά από τις εξαγωγές ένα ποσό από 180 εκατ. ευρώ ως 200 εκατ. ευρώ.

Στη Χαλκιδική τα έσοδα από την παραγωγή βρώσιμης ελιάς συναγωνίζονται αυτά του τουρισμού, καθώς το 80% του πληθυσμού ασχολείται με την ελαιοκαλλιέργεια, ενώ οι μεγάλες αποδόσεις και το ικανοποιητικό εισόδημα οδήγησαν σε έξαρση δημιουργίας μεταποιητικών μονάδων τα τελευταία χρόνια.

Υπολογίζεται ότι πάνω από 100 τέτοιου τύπου μονάδες λειτουργούν σήμερα σε όλη τη Χαλκιδική, με τις 15 από αυτές να είναι μεγάλες βιομηχανίες, 40 μεσαίου μεγέθους και 30 οικογενειακού τύπου, ενώ ανάλογες επιχειρήσεις έχουν στηθεί σε Καβάλα, Πιερία, αλλά και Μαγνησία.

Η συγκομιδή της ελιάς ξεκίνησε από τα πεδινά και τα παραθαλάσσια μέρη και τώρα συνεχίζεται γύρω από τον Πολύγυρο και τις ορεινές περιοχές, αλλά μετά τις πολύ καλές προηγούμενες χρονιές, φέτος ανασταλτικός παράγοντας στάθηκαν οι καιρικές συνθήκες με τον ήπιο χειμώνα και την άνυδρη άνοιξη. Ετσι, η παραγωγή εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη κατά 40-50% και από τις 100.000-120.000 τόνους θα κυμανθεί κοντά στους 60.000 τόνους. 

Ο Σάββας Σαββίδης μπροστά σε καφάσια με τις ελιές από την καλλιέργειά του στο Ορφάνι Καβάλας

Πτώση

«Προηγήθηκαν δύο χρονιές με μεγάλες αποδόσεις και καλές τιμές, φέτος όμως είναι μια δύσκολη περίοδος. Η ποσότητα είναι περιορισμένη λόγω των καιρικών συνθηκών, που οδήγησαν σε μείωση των αποδόσεων, αφού η ελιά Χαλκιδικής θέλει κρύο τον χειμώνα και υγρασία την άνοιξη. Πέρα από τη μειωμένη παραγωγή, φέτος και οι τιμές κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα και από 1 ευρώ/κιλό (στα 110 κομμάτια), έπεσε στα 80-85 λεπτά/κιλό», μας λέει ο Αντώνης Νάτσιος, ελαιοπαραγωγός στην Πορταριά Χαλκιδικής, όπου διατηρεί και μεγάλη μεταποιητική μονάδα, την «Ελιά Νάτσιος».

Στη Χαλκιδική υπήρξαν χρονιές που η παραγωγή έφτασε στους 150.000 τόνους και η τιμή ξεπέρασε το 1 ευρώ/κιλό για τις νωπές και το 1,40 ευρώ/κιλό για τις συσκευασμένες ελιές.

Ο νομός έχει… ειδικευτεί και στη μεταποίηση και πλέον το 90% της ελιάς που συσκευάζεται για εξαγωγή είναι χωρίς κουκούτσι, γεμιστή με πιπεριές, αμύγδαλο, σκόρδο κ.ά.

«Από εμάς φεύγουν έτοιμες για κατανάλωση και έχουμε πολύ καλές ιδέες και μεγάλες μονάδες για να το πετύχουμε», αναφέρει ο κ. Νάτσιος.

Λόγω της μεγάλης ζήτησης του προϊόντος, η ελιά Χαλκιδικής καλλιεργείται πλέον και στην Καβάλα, στις Σέρρες, στην Πιερία, στη Μαγνησία, ενώ προσπάθειες γίνονται και στη Φθιώτιδα, χωρίς όμως τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Αγρότες σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, που αναζητούν νέες, δυναμικές και προσοδοφόρες καλλιέργειες, έχουν στραφεί στην ελιά Χαλκιδικής.

Θέμα τιμής
Ενας από αυτούς που αναζητούν νέες, δυναμικές και προσοδοφόρες καλλιέργειες και στράφηκαν στην ελιά Χαλκιδικής, είναι ο Σάββας Σαββίδης, που καλλιεργεί 20 στρ. με 500 ελαιόδεντρα στο Ορφάνι Καβάλας.

«Η φετινή παραγωγή δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί, αν δεν γίνει μια ξεκάθαρη καταγραφή από τα εργοστάσια και τις μεταποιητικές μονάδες. Εκτιμώ πως θα είμαστε στα ίδια, αν όχι μικρότερα επίπεδα από πέρυσι, «αγκάθι» της υπόθεσης ωστόσο είναι η τιμή της ελιάς, καθώς το κόστος παραγωγής έχει εκτοξευτεί και όλοι οι άλλοι κερδίζουν, μόνο ο αγρότης χάνει», μας λέει ο κ. Σαββίδης.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
Εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες του πλανήτη

Η ελιά της Χαλκιδικής είναι μεγάλη σε μέγεθος, σαρκώδης, με έντονο πράσινο χρώμα, πλούσια σε ασβέστιο, σίδηρο και ω-3, χαμηλή σε λιπαρά και πλέον έχει κατακτήσει όλο τον κόσμο. Οπως μας λέει ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνοτροφίας Χαλκιδικής και υπεύθυνος του Ελληνικού Προγράμματος Γευσιγνωσίας Βρώσιμης Ελιάς, Κώστας Τερτιβανίδης, εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες του κόσμου, σε όλες τις ηπείρους, από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία ως το Μεξικό και τη Μέση Ανατολή, με το Ιράν να αναδεικνύεται σε έναν εξαιρετικό πελάτη τα τελευταία χρόνια.

«Η βρώσιμη ελιά είναι το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, έχει μεγάλη δυναμική και αποτελεί έναν…εθνικό θησαυρό. Αν και το λάδι είναι ακριβότερο, δεν έχει τις εξαγωγικές επιδόσεις της επιτραπέζιας ελιάς, κι αυτό γιατί η ελιά εξάγεται από τις αρχές του περασμένου αιώνα», δηλώνει ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς, Γιώργος Ντούτσιας, από τη Φθιώτιδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Οργάνωσης, τα ελαιόδεντρα επιτραπέζιας ελιάς καλύπτουν το 25% του ελληνικού ελαιώνα, με περισσότερα από 40 εκατ. δέντρα, ενώ ειδικά για την ελιά της Χαλκιδικής, ο κ. Ντούτσιας αναφέρει ότι το 85% της παραγωγής εξάγεται και αυτό έχει οδηγήσει στην αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών και στη δημιουργία νέων μεταποιητικών μονάδων.

Οι αποδόσεις τα προηγούμενα χρόνια ήταν ως και 50 κιλά προϊόντος το δέντρο, φέτος με δυσκολία φτάνουν τα 35 κιλά το δέντρο. «Εκτιμούμε ότι η παραγωγή θα είναι μειωμένη ίσως και στο μισό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αυτό φέρνει απελπισία στους αγρότες που φοβούνται ότι δεν θα καλύψουν καν το κόστος παραγωγής, που είναι υψηλό», μας λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Πολυγύρου, Βαγγέλης Ευαγγελινός.

Καιρός και μύκητας
Η καλλιέργεια «υπέφερε» φέτος από τον… γλυκό χειμώνα και την ξηρασία την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αυτό συνετέλεσε στην εμφάνιση του κυκλοκόνιου, ενός μύκητα που μαύρισε και έριξε τα φύλλα των ελαιόδεντρων, πτώση που επέδρασε αρνητικά στον καρπό. «Ο ήπιος χειμώνας είχε ως αποτέλεσμα να μην κοιμηθεί ο μύκητας και να είναι σε συνεχή… δράση», εξηγεί ο κ. Τερτιβανίδης, προσθέτοντας ότι η ξηρασία την άνοιξη έφερε τους αγρότες σε απόγνωση.

ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ
Ακολουθούν Αμφισσας και Καλαμών

Μετά τη Χαλκιδική, που παράγει 100.000 τόνους μεταποιημένου προϊόντος, έρχεται η ελιά Αμφισσας με 60.000 τόνους και η ελιά Καλαμών με περίπου 55.000 τόνους.

Μικρότερη είναι η παραγωγή της Θάσου -γύρω στους 1.000 τόνους- που φέτος «τραυματίστηκε» από τη μεγάλη φωτιά στα μέσα Σεπτεμβρίου, η οποία αποτέφρωσε μεγάλες εκτάσεις με ελαιόδεντρα στην περιοχή του Πρίνου, διασώθηκαν ωστόσο οι καλλιέργειες στο Ραχώνι, την Καλλιράχη και τον Σωτήρα.