Νί­κος Γα­βρι­ήλ Πεν­τζί­κης : Ἕ­νας ἄν­θρω­πος ποὺ βα­ρι­έ­ται

ΣΚΕΦΤΟΥΜAI ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ νὰ κά­νει ἕ­νας ἄν­θρω­πος ποὺ βα­ρι­έ­ται. Πο­λὺ λί­γο τὸν ἀ­πα­σχο­λοῦν οἱ φρον­τί­δες οἱ βι­ο­τι­κές. Με­τα­το­πί­ζε­ται σι­γα­νὰ καὶ πη­γαί­νει νὰ φά­ει καὶ νὰ πι­εῖ νε­ρό. Ἄλ­λα σὲ κα­μιὰ μέ­ρι­μνα καὶ φρον­τί­δα δὲν ἐ­πι­μέ­νει γιὰ πο­λύ. Πάν­τα αἰ­σθά­νε­ται τὴν ἀ­νάγ­κη ν' ἀ­φε­θεῖ, νὰ κα­θή­σει, νὰ πέ­σει στὸ στρῶ­μα. Ἄλ­λα ξα­νὰ ἀν­τι­δρᾶ. Δὲν βο­λεύ­ε­ται κα­θι­στός. Ση­κώ­νε­ται. Χα­σο­με­ρᾶ μὲ σχέ­δια ἀ­πραγ­μα­το­ποί­η­τα. Ἐ­πι­χει­ρεῖ κά­τι νὰ κά­νει καὶ τὰ πα­ρα­τᾶ ὅ­λα στὴ μέ­ση. Ξέ­χα­σε ὅ­τι ἐ­πρό­κει­το νὰ κα­τέ­βει τὴ σκά­λα. Δο­κι­μά­ζει νὰ πά­ει σ' ἄλ­λο δω­μά­τιο, ν' ἀλ­λά­ξει χῶ­ρο. Δὲν θά '­ταν τά­χα κά­ποι­α ἔκ­πλη­ξη τὸ ἄ­νοιγ­μα τοῦ πα­ρά­θυ­ρου καὶ τὸ κοί­ταγ­μα; Ρί­χνει ἕ­να βλέμ­μα πρὸς τὰ ἔ­ξω. Τοῦ ἐν­τυ­πώ­νον­ται οἱ γε­ω­με­τρι­κοὶ ὄγ­κοι τῶν τρι­γύ­ρω σπι­τι­ῶν τῆς συ­νοι­κί­ας. Τὰ πα­ρο­μοιά­ζει μὲ τὰ στε­ρε­ο­με­τρι­κὰ σχή­μα­τα τῆς κρυ­σταλ­λο­γρα­φί­ας. Ἄ­ρα­γε, κά­νει μὲ τὸ νοῦ του τὴ σκέ­ψη, ἕ­νας ποὺ ξέ­ρει αὐ­τὸ τὸ πα­νε­πι­στη­μια­κὸ μά­θη­μα, ξέ­ρει καὶ τὰ μυ­στι­κὰ τῶν σπι­τι­ῶν; Ἐγ­κα­τα­λεί­πει καὶ τὴν ἰ­δέ­α αὐ­τὴ στὴ μέ­ση εὐ­θὺς ποὺ ἀν­τι­λαμ­βά­νε­ται ὅ­τι σκέ­πτε­ται. Πη­δᾶ ἀ­πὸ τὴ μιὰ ἰ­δέ­α σὲ ἄλ­λη, ἀ­πελ­πι­σμέ­νος ὅ­τι τί­πο­τα δὲν προ­κά­νει νὰ μά­θει ἀ­π' ὅ­λα ὅ­σα ὑ­πο­πί­πτουν στὶς αἰ­σθή­σεις του. Τί τά­χα ση­μαί­νουν μέ­σα στὴν ψυ­χή του, βα­θύ­τε­ρα, οἱ φω­νὲς τῶν παι­δι­ῶν ποὺ ἀ­κού­γον­ται, καὶ μιὰ ἄλ­λη ἀν­τρι­κὴ καὶ μιὰ τρί­τη ποὺ ἀ­πο­κρί­νε­ται; Μαν­τεύ­ει πε­ρί­που, ἄλ­λα δὲν θέ­λει νὰ βά­λει σὲ κό­πο τὴ φαν­τα­σί­α του. Ἀ­πο­φεύ­γει κά­θε εἰ­κό­να καὶ ἀν­τί­λη­ψη μό­χθου, τῆς ἐ­πί­γειας ἐρ­γα­σί­ας, ποὺ τό­σο φαι­δρὰ τὴν ἐ­ξαγ­γέ­λουν τὰ τρε­ξί­μα­τα τῶν παι­δι­ῶν.

        Τὸν κου­ρά­ζει ἡ θέ­α ἑ­νὸς κί­τρι­νου λε­ρω­μέ­νου που­κά­μι­σου, ποὺ κα­λύ­πτει ἕ­ν' ἀ­δύ­να­μο κορ­μὶ δου­λευ­τά­ρη. Τί φρί­κη τὰ ρο­ζι­α­σμέ­να χέ­ρια ποὺ κου­μαν­τέρ­νουν τὴ γού­με­να τοῦ κα­ρα­βιοῦ. Μέ­σα ἀ­πὸ τ' ἀν­τι­κρι­νὸ πα­ρά­θυ­ρο δι­α­κρί­νει κά­ποι­α γυ­ναι­κεί­α μορ­φή, κα­θι­σμέ­νη σ' ἕ­να κρε­βά­τι ἐ­πί­χρυ­σο. Ση­κώ­νε­ται ὄρ­θια καὶ κι­νών­τας τὰ χέ­ρια χτε­νί­ζει τ' ἀ­νυ­πό­τα­κτα μαλ­λιά. Ἕ­νας δι­α­βα­τά­ρι­κος πό­θος γεν­νι­έ­ται μέ­σα του κι' ἀ­νά­βει τσι­γά­ρο. Ἐ­ξα­κο­λου­θεῖ νὰ στέ­κει νω­θρὸς μπρο­στὰ στὸ πα­ρά­θυ­ρο. «Δὲν τὴν φτά­νω ἀ­πλώ­νον­τας τὸ χέ­ρι», συλ­λο­γι­έ­ται. «Πο­λὺ μα­κριὰ βρί­σκον­ται ὅ­λα τὰ πρά­μα­τα, κι' ὅ­σο πά­ει μα­κραί­νουν ἀ­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο.» Ψαύ­ει μὲ τὸ χέ­ρι τὸ ροῦ­χο του. «Ποῦ ἔ­χει πά­ει ὁ ἐ­αυ­τός μου;», ρω­τι­έ­ται. Μέ­σα στὴν κά­μα­ρή του παν­τοῦ ἐ­ρεί­πια, κα­τά­λοι­πα ἀ­συν­ταί­ρια­στων ὑ­πο­θέ­σε­ων, σὰ νὰ ἔ­χει πε­ρά­σει ὁ Ἀτ­τί­λας. Πά­ει καὶ ξα­πλώ­νει σὲ μιὰ πο­λυ­θρό­να. Κοι­τά­ει τὸ τα­βά­νι βά­νον­τας μὲ τὸ νοῦ του οὐ­ρα­νοὺς καὶ θά­λασ­σες. Ἡ θά­λασ­σα τῆς ἐ­πι­φά­νειας τῆς γῆς δέρ­νει ἀ­λύ­πη­τα τὴ στε­ριά, βογ­κών­τας πα­θι­α­σμέ­να. Ψη­λὰ στὸν οὐ­ρα­νὸ κομ­μα­τι­ά­ζον­ται σὲ πο­λύ­μορ­φη ἱ­στο­ρί­α τὰ σύν­νε­φα τῆς συ­ναι­σθη­μα­τι­κῆς βρο­χῆς. Φῶς καὶ ἄ­νε­μος με­τα­μορ­φώ­νουν κά­θε ὄ­ψη τοῦ κό­σμου. Κα­θι­σμέ­νος στὴν πο­λυ­θρό­να του νι­ώ­θει νὰ τὸν ἀ­πορ­ρο­φᾶ τὸ σύμ­παν. Ὅ­ταν μέ­σα στὴν ἀ­κι­νη­σί­α του ζη­τή­σει νὰ δεῖ ποῦ ἀ­κρι­βῶς βρί­σκε­ται, δὲν βρί­σκει πα­ρὰ συν­τρίμ­μια, σκόρ­πια στὰ τέσ­σε­ρα πέ­ρα­τα σπα­σμέ­να κομ­μά­τια. Ὅ­λος ὁ ὑ­πό­λοι­πος χῶ­ρος ἄ­δει­ος. Αἰ­θέ­ρας. Κε­νό. Τρο­μά­ζον­τας εἶ­ν' ἕ­τοι­μος νὰ προ­σευ­χη­θεῖ σὲ μί­αν ἀ­σώ­μα­τη ἰ­σχυ­ρὴ πα­ρου­σί­α ἀ­πὸ ἐ­κεῖ­νες ποὺ δι­α­σχί­ζουν τὸ ἄ­πει­ρο. Πα­ρα­κα­λεῖ νά 'ρ­θει ὁ Ἄγ­γε­λος νὰ τὸν πά­ρει, ὥ­στε νὰ μπο­ρέ­σει νὰ νι­ώ­σει ὅ­τι ὑ­πάρ­χει κρυμ­μέ­νος καὶ χα­μέ­νος μέ­σα σ' εὐ­ρύ­τε­ρη ἀγ­κα­λιά.

(1946)

Πη­γή: Ἀν­δρέ­ας Δη­μα­κού­δης καὶ ἄλ­λες μαρ­τυ­ρί­ες χα­μοῦ καί δεύ­τε­ρης πα­νο­πλί­ας (ἐκδ. Α.Σ.Ε, Θεσ­σα­λο­νί­κη 1982, α' ἐκδ. 1935).ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Νί­κος Γα­βρι­ὴλ Πεν­τζί­κης (1908-1993). Πε­ζο­γρά­φος, ποι­η­τὴς καὶ αυ­το­δί­δα­κτος ζω­γρά­φος. Σπού­δα­σε Φαρ­μα­κευ­τι­κὴ καὶ Ἰ­α­τρι­κὴ στὴ Γαλ­λί­α (πτυ­χί­ο Ὀ­πτι­κῆς Φυ­σι­ο­λο­γί­ας), καὶ στὴ συ­νε­χεί­α σπού­δα­σε Βο­τα­νο­λο­γί­α καὶ Φαρ­μα­κευ­τι­κὴ στὸ Πα­νε­πι­στή­μιο τοῦ Στρα­σβούρ­γου. Ὑ­πῆρ­ξε βα­σι­κὸς συ­νερ­γά­της καὶ ἱ­δρυ­τι­κὸ μέ­λος τοῦ πε­ρι­ο­δι­κοῦ Κο­χλί­ας. Ἀ­νή­κει στὴν ὁ­μά­δα τῶν συγ­γρα­φέ­ων ποὺ εἶ­ναι γνω­στοὶ ὡς «Σχο­λὴ τῆς Θεσ­σα­λο­νί­κης».  Βρα­βεύ­τη­κε μὲ τὸ Ρalmes Αcademiques (1951), τὸ Α΄Κρα­τι­κὸ Βρα­βεῖ­ο μυ­θι­στο­ρή­μα­τος (1984), τὸ βρα­βεῖ­ο τοῦ Ὑ­πουρ­γεί­ου Πο­λι­τι­σμοῦ (1987), κ.ἄ. Τὰ ἔρ­γα του κι­νοῦν­ται με­τα­ξὺ πραγ­μα­τι­κό­τη­τας καὶ φαν­τα­σί­ας. Παν­τρεύ­ει τὴν πα­ρά­δο­ση (ἀρ­χαί­α, βυ­ζαν­τι­νὴ καὶ δη­μο­τι­κὴ) μὲ τὴ νε­ω­τε­ρι­κό­τη­τα. Πι­στὸς στὴν ὀρ­θο­δο­ξί­α, δι­α­βά­ζει πα­τε­ρι­κὰ κεί­με­να καὶ συ­να­ξά­ρια, ἀ­πὸ τὰ ὁ­ποῖ­α συ­χνὰ ἐμ­πνέ­ε­ται. Ὁ ἴ­διος ἀ­πο­κα­λοῦ­σε τὸν ἑ­αυ­τό του "παι­ζω-γρά­φο". Τὸ 1988 ἀ­να­γο­ρεύ­τη­κε ἐ­πί­τι­μος δι­δά­κτο­ρας τῆς Φι­λο­σο­φι­κῆς Σχο­λῆς τοῦ Ἀ­ρι­στο­τε­λεί­ου Πα­νε­πι­στη­μί­ου Θεσ­σα­λο­νί­κης. Πρῶ­το του βι­βλί­ο: Ἀν­δρέ­ας Δη­μα­κού­δης καὶ ἄλ­λες μαρ­τυ­ρί­ες χα­μοῦ καί δεύ­τε­ρης πα­νο­πλί­ας (ἐκδ. Α.Σ.Ε, Θεσ­σα­λο­νί­κη 1982, α' ἐκδ. 1935).